وال‌استریت ژورنال دلایل تنزل ارزش بازار بنگاه‌های طلای سیاه را بررسی کرد
کرونا؛ عامل نابودی دارایی غول‌های نفتی
صنعت نفت طی سال ۲۰۲۰، در میانه رکود بی‌سابقه اقتصادی و نگرانی‌های جدی درباره قیمت نفت، حدود ۱۴۵میلیارد دلار ارزش دارایی‌های خود را از دست داد. در چنین شرایطی با افزایش مشکلات ناشی از کاهش تقاضا و رشد انرژی‌های تجدیدپذیر، در سال‌های آتی باید منتظر شنیدن اخبار مشابه بیشتری درباره از دست رفتن ارزش دارایی‌های شرکت‌های نفتی باشیم که همین امر آنان را وسوسه می‌کند تا به‌جای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نفتی به سمت سرمایه‌گذاری بر روی انرژی‌های سبز و منابع تجدیدپذیر سوق داده شوند.
افت چشمگیر ارزش بازار شرکت‌های نفتی
بر اساس بررسی‌های وال‌استریت‌ژورنال، شرکت‌های حوزه نفت و گاز در آمریکای‌شمالی و اروپا تقریبا ۱۴۵ میلیارد دلار تنزل ارزش دارایی در سه فصل اول سال ۲۰۲۰ را ثبت کرده‌اند که بیشترین مقدار برای یک دوره ۹ ماهه از سال ۲۰۱۰ تاکنون است. این میزان به‌طور قابل‌توجهی از تنزل ارزش دارایی ثبت‌شده در مدت مشابه سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ -که آخرین سقوط بزرگ بازار نفت بود- بیشتر شده و تقریبا معادل ۱۰ درصد ارزش بازار جمعی این شرکت‌ها است. شرکت‌هایی که در اقتصادهای بزرگ غربی فعال هستند، میزان تنزل ارزش بیشتری از دارایی‌های خود را در زمان شیوع ویروس‌کرونا نسبت به سال‌های گذشته ثبت کرده‌اند. بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های اس‌اند‌پی گلوبال‌مارکت اینتلیجنس، به دنبال فروپاشی بی‌سابقه تقاضای جهانی انرژی، صنعت نفت بیش از هر بخش اصلی دیگری در اقتصاد با پدیده مستهلک‌شدن دارایی‌ها دست و پنجه نرم کرده است. تولیدکنندگان نفت معمولا هنگام کاهش قیمت کامودیتی‌ها، دست به تنزل ارزش دارایی‌های خود می‌زنند زیرا در چنین زمانی جریان نقدینگی از بازار نفت و گاز می‌گریزد. تجدید ارزیابی سال‌جاری صنعت نفت یکی از جدی‌ترین موارد آن در تاریخ این صنعت بوده است زیرا شرکت‌های نفتی در حال‌حاضر با چالش‌های جدی مانند افزایش میل به استفاده از خودروهای الکتریکی، گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر و نگرانی‌های فزاینده درباره اثرات پایدار تغییرات اقلیمی و عدم‌اطمینان طولانی‌مدت درباره آینده تقاضا برای محصولات اصلی خود روبه‌رو هستند.
قیمت‌های بالاتر نفت؛ راه نجات شرکت‌ها
شرکت‌های بزرگ نفتی اروپایی مانند رویال‌داچ‌شل (Royal Dutch Shell)، بی‌پی (BP) و توتال(Total) بیشترین تنزل ارزش دفتری دارایی‌ها در سال‌جاری را برای خود ثبت کردند که تقریبا معادل یک‌سوم استهلاک دارایی‌ها در میان شرکت‌های نفتی بود. تولیدکنندگان شیل در ایالات‌متحده، مانند شرکت‌های کونچو ریسورسز (Concho Resources) و آکسیندنتال‌پترولیوم (Occidental Petroleum) در سال‌جاری زیان ناشی از کاهش ارزش دفتری آنها بیش از آنچه در ۴ سال گذشته به چشم دیده بودند را تجربه کردند. نکته مهم درباره این داده‌ها که نشان از وضعیت نابسامان شرکت‌های آمریکایی در ۳ فصل ابتدایی سال ۲۰۲۰ دارد، چشم‌پوشی آن از پرونده شرکت‌های اکسون‌موبیل (Exxon Mobil) و شورون (Chevron) است. اکسون‌موبیل اخیرا ۲۰میلیارد دلار و شورون نیز ۱۰ میلیارد دلار دیگر تنزل ارزش دفتری را گزارش کرده‌اند. رجینا مایور، مدیر بخش انرژی شرکت KPMG می‌گوید این تنزل ارزش اسمی دارایی‌ها تنها نشان‌دهنده کاهش ارزش کوتاه‌مدت دارایی‌ها نیست، زیرا بسیاری از شرکت‌ها معتقدند که قیمت نفت هرگز به‌طور کامل بهبود نمی‌یابد، به همین دلیل شرکت‌ها در حال مواجهه با این واقعیت هستند که تقاضا برای محصولاتشان کاهش خواهد یافت و تجدید ارزیابی دارایی‌های اسمی آنها نیز نشات گرفته از این دیدگاه است. مطابق قوانین حسابداری در ایالات‌متحده شرکت‌ها ملزم به تنزل ارزش دارایی‌های خود در شرایطی هستند که جریان نقدی پیش‌بینی شده توسط آنها کمتر از ارزش دفتری فعلی‌شان باشد. اگرچه کاهش ارزش دارایی در جریان نقدینگی واقعی شرکت‌ها چندان تاثیرگذار نیست، اما افزایش میزان بدهی آنها نسبت به دارایی‌هایشان، می‌تواند هزینه‌های استقراض شرکت‌ها را به‌صورت بالقوه افزایش دهد و به همین دلیل شرکت‌ها ملزم به چنین تجدید‌ارزیابی هستند. در بخش صنعت نفت، تجدید‌ارزیابی در اواخر دوره‌ای انجام می‌شود که کمبود قابل‌توجهی در منابع تامین انرژی به دلیل هجوم ذخایر سوخت فسیلی شیل آمریکا وجود ندارد. در چنین شرایطی برخی از دارایی‌هایی شرکت‌ها برای سودآوری نیاز به قیمت‌های بالاتر نفت دارند که در اوایل دهه گذشته رایج بود. اما پس از آنکه بشکه‌های نفت‌شیل آمریکا به سوی بازار سرازیر شدند، در ۵ سال گذشته ۲ سقوط بزرگ قیمتی برای طلای‌سیاه را رقم زدند. روندی که از سال ۲۰۱۴ و پس از آنکه شاخص نفتی برنت برای آخرین‌بار بالاتر از ۱۰۰ دلار در هر بشکه معامله شد، مسیر خود را آغاز کرد.
نگرانی‌ها از کاهش ارزش دارایی‌ها
نگرانی‌ها در مورد تقاضا طولانی مدت نفت احتمالا باعث سرریز سوخت‌های فسیلی در بازارهای جهانی خواهد شد و شرکت‌های بزرگ نفتی نیز معتقدند باید درباره سرمایه‌گذاری‌های خود در آینده وسواس بیشتری به خرج دهند و پروژه‌های نفتی در چنین شرایط با شرایط رقابتی متفاوت‌تری برای تامین سرمایه خود روبه‌رو خواهند شد. بی‌پی، شل و شورون در پیش‌بینی‌های داخلی قیمت محصولات این صنعت را پایین‌تر از گذشته ارزیابی کرده‌اند و به همین دلیل این کاهش ارزش دارایی‌ها اتفاق افتاده است.
مدیر‌عامل شرکت بی‌پی، برنارد لونی در ماه ژوئن زمانی که از تجدید ارزیابی دارایی‌ها خبر داد، عنوان کرده بود که بی‌پی معتقد است بیماری همه‌گیر کرونا می‌تواند تاثیر مداومی بر اقتصاد جهان داشته باشد. آقای لونی با اشاره به اهداف تعیین‌شده درباره انتشار کربن در توافق پاریس اذعان کرد که شرکت متبوعش چشم‌انداز قیمتی خود برای نفت را سازگار با توافق پاریس و تاثیرات اقتصادی کرونا تنظیم کرده است.
اکسون‌موبیل نیز در ماه نوامبر اعلام کرد که در حال ارزیابی استراتژیک سوددهی دارایی‌های خود با توجه به محدودیت‌های فعلی بازار است و در نظر دارد تا ارزش برخی دارایی‌های اسمی خود را بین ۱۷ تا ۲۰ میلیارد دلار کاهش دهد. دارایی‌هایی که شرکت‌های نفتی در ماه‌های اخیر دست به تنزل ارزش آنها زده‌اند شامل گستره بزرگی از املاک و تاسیسات آنها در نفت و گاز شیل آمریکا تا پروژه‌های بزرگ نفت فراساحلی و دارایی‌های نامشهود است. رویال‌داچ‌شل نیز می‌گوید؛ تنزل ارزش دارایی‌هایش عمدتا مربوط به پروژه گاز LNG کوئینزلند‌کورتیس در استرالیا و تاسیسات غول‌پیکر شناور آن است که پس از سال‌ها تاخیر و هزینه‌های هنگفت، به‌تازگی در مسیر تلاش برای درآمدزایی قرار گرفته بود. شیوع بیماری کووید-۱۹ باعث ایجاد اصلاحات ساختاری در این شرکت شده و حرکت آنها به‌سوی سرمایه‌گذاری در انرژی‌های کم کربن‌تر را تسریع کرده است. در چنین شرایطی طی هفته گذشته، شرکت رویال‌داچ‌شل بار دیگر از تجدید ارزیابی و پایین‌آوردن ارزش دارایی‌های خود به ارزش ۵/ ۳ میلیارد تا ۵/ ۴ میلیارد دلار خبر دادکه به نظر می‌رسد بخشی از آن مرتبط به پروژه نفت و گاز این شرکت در آب‌های خلیج مکزیک است. فیلیپ کیجا‌هونگ، استاد حسابداری در دانشگاه میشیگان‌مرکزی، گفت: در سال‌های آینده، رقابت شدیدی در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر صورت می‌گیرد و تغییر سیاست‌هایی نسبت به سوخت‌های فسیلی به وجود خواهد آمد. این امر باعث ارزیابی مجدد توانایی دارایی‌های نفتی و گازی برای تولید جریان‌های نقدینگی در آینده تحت قوانین حسابداری ایالات‌متحده خواهد شود. به گفته این استاد دانشگاه، انرژی‌های تجدیدپذیر با رشد سریع خود می‌توانند ارزش دارایی‌های صنعت نفت را در گذر زمان از بین ببرند.
