اهمیت تربیت نیروی انسانی ماهر در معادن و صنایع معدنی
بررسی‌‌‌‌ها و شواهد نشان می‌دهد که بسیاری از معادن کشور به‌ویژه بهره‌‌‌‌برداران بخش‌خصوصی به دلیل کمبود نیروهای تکنسینی (در زمینه حفاری، آتشباری) و کارشناسی (در زمینه اکتشاف، استخراج، فرآوری و ایمنی معدن) نتوانسته‌اند به اهداف خود نائل آیند. اکنون حدود ۶۰۵۰ معدن وجود دارد که ۳۷درصد آنها تعطیل و راکد شده‌اند. دلیل این مهم چیست؟ آیا با کمبود نیروی انسانی ماهر و مجرب مواجه هستند؟ آیا مراکز آموزشی و دانشگاهی قادر به تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص نیستند؟ آیا دانشگاهها از نیازهای معادن بی‌‌‌‌اطلاع هستند؟ چرا ظرفیت ۱۳۲۴ نفر رشته معدن در دانشگاهها در سال۱۴۰۲ تکمیل نشده‌است و فقط ۵۶درصد وارد این رشته می‌شوند؟ دلیل ۴۴درصد ظرفیت خالی صندلی‌‌‌‌های دانشکده‌‌‌‌های معدن چیست؟ چرا فقط ۲۰درصد فارغ‌‌‌‌التحصیلان جذب معادن می‌شوند؟ آیا فارغ‌‌‌‌التحصیلان رشته معدن انگیزه لازم برای کار در معادن را ندارند؟ آیا مسافت و دوری معادن از محل زندگی افراد مانع از اشتغال آنها در معادن می‌شود؟ آیا رقابتی‌نبودن حقوق و مزایای رفاهی بخش معدن با سایر صنایع، مانع از جذب نیروی تکنسینی و کارشناسی‌شده‌است؟ آیا برنامه جامع برای تامین نیروی انسانی موردنیاز معادن از سوی وزارت صمت و ایمیدرو تدوین نشده‌است؟ آیا طرح «فاجد» به‌‌‌‌درستی به دانشجویان معرفی نشده‌است؟ ریشه این مسائل کجاست؟
برای پاسخگویی به این سوالات یک‌‌‌‌بار دیگر باید آسیب‌‌‌‌شناسی کرد و با هم‌فکری و همراهی متولیان بخش معدن راهکارهای موثر و کاربردی را شناسایی کرد و با فرهنگ‌سازی و تامین منابع مالی، آزمایشگاهی - تحقیقاتی، ایجاد انگیزه‌های مالی و غیرمالی زمینه جذب فارغ‌‌‌‌التحصیلان رشته معدن و صنایع معدنی را فراهم سازند. علاوه‌‌‌‌برآن نیازهای معادن به نیروی انسانی در حوزه‌های مختلف مانند حفاری، آتشباری، حمل‌ونقل، ماشین‌آلات معدنی، اکتشاف، استخراج، فرآوری، ایمنی، مربیگری، تحقیق و توسعه، بازاریابی و فروش باید مشخص شود تا مراکز فنی و حرفه‌‌‌‌ای، مدارس، آموزشگاه‌‌‌‌ها و دانشگاهها نسبت به آموزش و تربیت نیروی انسانی مبادرت کنند. گرچه باید اذعان کرد؛ حلقه مفقوده بین نیروهای نیمه‌‌‌‌ماهر (کارگری) و کارشناسی (متخصصان) معادن، نیروهای تکنسینی است که بیش از دو دهه‌است که این مشکل وجود دارد؛ اما برطرف نشده‌است. از سوی دیگر متولیان بخش معدن با هماهنگی و همراهی مسوولان نظام آموزشی باید برای ایجاد انگیزه و تشویق دانش‌‌‌‌آموزان به انتخاب رشته معدن برنامه‌هایی از قبیل گردش‌‌‌‌های علمی از معادن، بورسیه‌کردن، امریه سربازی، دوره کارآموزی با پرداخت حقوق، دعوت از معدن‌کاران و بهره‌‌‌‌برداران معدن به مدارس جهت آشنا کردن دانش‌‌‌‌آموزان با معدن و معدن‌کاری.
همچنین علاوه‌بر این لازم است طرح «فاجد» برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی‌‌‌‌ارشد و دکترای رشته معادن (کلیه گرایش‌‌‌‌ها) معرفی شود و تمام معدن‌کاران و بهره‌‌‌‌برداران معادن بخش‌خصوصی و نیمه‌‌‌‌دولتی تسهیلات لازم برای جذب آنها فراهم کنند. اکنون ایمیدرو متولی و ناظر بر اجرای این طرح در سراسر استان‌های کشور است.
البته اگر همه این اقدامات انجام پذیرد بازهم کماکان با خروج نیروی انسانی مواجه هستیم که در ذیل به برخی از عوامل خروج نیروهای متخصص و کلیدی از شرکت‌ها و سازمان‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. عدم‌تناسب شغل با روحیات و شخصیت فرد
۲. نارضایتی شغلی
۳. فرصت‌های بهتر شغلی
۴. رئیس ریزبین و سختگیر
۵. مشکلات خانوادگی
۶. حقوق و مزایای اندک
۷. نداشتن شرح وظایف روشن
۹. مشخص‌نبودن مسیر پیشرفت شغلی
۱۰. بعد مسافت و دوری معدن از شهر و محل زندگی
۱۱. غیربومی بودن
۱۲. قدرنشناسی
۱۳. فرهنگ کاری نامناسب
۱۴. نداشتن آزادی و استقلال کاری
۱۵. نامناسب‌‌‌‌بودن محیط فیزیکی کار
۱۶. فقدان برنامه‌های آموزشی
۱۷. سپردن مسوولیت‌های کوچک به افراد پرتوان
