گزارشگر و خبرنگار روزنامه گاردین -روزنامه انگلیسی که از سال ۱۸۲۱ منتشر می‌شود- از وضعیت اجاره مسکن در شهر تهران گزارشی تهیه کرده که طی روزهای اخیر در این روزنامه به چاپ رسیده است. این خبرنگار در این گزارش مشاهدات و تجربه میدانی خود از بازار اجاره مسکن را در مناطق مرکزی و شمالی پایتخت شرح داده است. در بخشی از این گزارش آمده است: «اجاره خانه ۵۵متری که در تهران داشته‌ام بالا رفته است و این یعنی جست‌وجوی دوباره در بازار مسکن. بهانه این بار صاحبخانه، آمدن دخترش از کانادا و خواستن مکانی برای زندگی او بود. خانه قدیمی من یک آپارتمان سه طبقه ۱۱ واحدی با ۴۰ سال قدمت بود که در خیابان دامن افشار نزدیک میدان ونک قرار داشت. در ایران مانند بسیاری از شهرها برای اجاره خانه، صاحبخانه‌ها مبلغی به‌عنوان پول پیش و هم ماهانه مبلغی اجاره می‌‌‌خواهند. اجاره در تهران معمولا بدون پول پیش صورت نمی‌گیرد. اجاره ماهانه خانه من در خیابان دامن افشار یک میلیون و ۹۵۰ هزار تومان بود که پانزده میلیون نیز پول پیش دادم. اکنون می‌خواهم به آپارتمان بزرگ‌تری مثلا ۷۰ متری با حداکثر اجاره دو میلیون و چهار صد هزار تومان، نقل مکان کنم. در طول این یک سال هم ۱۵ میلیون تومان پس انداز داشتم که با پول ودیعه می‌توانم آپارتمانی قابل قبول در همین نزدیکی اجاره کنم.

جست‌وجو برای یافتن آپارتمان جدید خود را بعد از جشن و پایکوبی مردم در خیابان به خاطر بیانیه لوزان آغاز کردم . هرچند این خبر روی بازار مسکن تاثیری نداشت و اجاره‌ها کماکان بالا است.

من فانتزی زندگی کردن در خیابان‌های بالای شهر تهران را دوست نداشته‌ام و دوست دارم که خانه‌ام نزدیک ایستگاه اتوبوس و تاکسی و مترو باشد تا در هزینه‌های رفت و آمد خود صرفه‌جویی کنم. برای همین شاید این بار هم نزدیک میدان ونک جایی را اجاره کنم و برای آن باید ماهانه ۹۰ هزار تومان ببیشتر کنار بگذارم. اما شاید در مناطقی مانند ملاصدرا، گاندی، وزرا یا میرزای شیرازی نیز بتوانم آپارتمان مناسبی پیدا کنم.

بهترین منبع اطلاعات برای اجاره خانه‌ها قسمت نیازمندی‌های روزنامه‌ها است که برای هر متراژی طبقه‌بندی دارد. در طبقه‌بندی ۷۰-۵۰ متری یک آپارتمان مناسب پیدا کردم که بیشتر آنها در شرق و غرب بودند. در بسیاری از آگهی‌ها قیمت چاپ نمی‌شود تا افراد بیشتری تماس بگیرند. بر خلاف انتظارم، شماره تلفن‌های خود صاحبخانه نبودند بلکه در ایران بنگاه املاک و مستغلات این کار را انجام می‌دهند. البته این کار مشکلات خود را دارد ممکن است زمان بسیاری صرف صحبت با این افراد کنید، اما در همان لحظه همان خانه را با مشتری دیگر معامله کنند. برای مثال اگر اطلاعات دقیق‌تری از آپارتمان بخواهید بنگاه املاک می‌گوید که پشت تلفن نمی‌تواند اطلاعات بیشتری بدهد.

مشکل دیگر در تهران جای پارک ماشین است، در خانه قدیمی خود جای پارک نداشتم برای همین به پارکبان خیابان ماهانه صد هزار تومان می‌دادم تا ماشین خود را هر شب کنار خیابان پارک کنم. این بار برای اجاره خانه به این نکته توجه خواهم کرد که پارکینگ داشته باشد.

تلفن زدن به بنگاه املاک را بی‌فایده دیدم و شخصا به بنگاه رفتم. بنگاه‌های املاک مدرن تهران شیک است و به مشتریان خدمات خوبی ارائه می‌دهند. مشخصات من را در فایلی نوشتند و چند مورد خانه به من معرفی کردند. موردی در خیابان کریمخان بود که خیابانی بسیار شلوغ، پرترافیک، بسیار قدیمی و ۷۰ متری با مبلغ سی میلیون پیش و اجاره بهای ماهانه ۲ میلیون تومان بود . از جای شلوغ به خیابان خلوت و زیبایی در میرداماد آمدیم . آپارتمان ۶۵ متری با اجاره ماهانه سه میلیون تومان و ۴۵ میلیون تومان ودیعه.

بعد از جست‌وجو‌های بسیار یک آپارتمان در میرداماد پیدا کردم با پارکینگ، کف سنگ گرانیت، سی واحد با دو آسانسور با ۳۰ میلیون تومان پیش و اجاره ماهانه ۵/ ۲ میلیون تومان. قرار بر این شد که برای قولنامه به بنگاه بروم اما صاحبخانه قول آن را به کسی دیگر داده بود. قرار دیگری با بنگاه املاک گذاشتیم که آپارتمانی در خیابان ظفر را بازدید کنیم. آپارتمانی ۹۰ متری بدون پارکینگ، با اجاره ماهانه دو میلیون تومان و ده میلیون تومان پول پیش . به نظر موقعیت خوبی داشت اما پس از بازدید از اجاره آن منصرف شدم.

در نهایت آپارتمان خودم را در خیابان ملاصدرا، نرسیده به کردستان پیدا کردم. آپارتمانی ۷۵ متری با پارکینگ و انباری. با صاحبخانه سر اجاره چانه زدم و در نهایت به قیمت اجاره ماهانه دو میلیون و دویست هزار تومان و پول پیش ۳۰ میلیون تومان توافق کردیم. برای نهایی کردن قراردادم باید ۱۲ چک برای هر ماه پیشاپیش پرداخت می‌کردم. بنگاه املاک علاوه بر حق کمیسیون ۱۰۰ هزارتومانی، از هر دو طرف مبلغ اجاره یک ماه را به عنوان حق‌الزحمه دریافت می‌کند.»