در گفت‌وگوی «دنیای‌اقتصاد» با معاون وزیر راه‌وشهرسازی بررسی شد: راه تکمیل «۹۹ساله»ها
مثلث اقدام در مسکن‌مهر
گروه مسکن، هاجر شادمانی: بخش حساس و استراتژیک طرح مسکن‌مهر، در ۱۷ شهر جدید کشور متمرکز شده است که به‌رغم بیشترین نیاز از طرف ساکنان ۸ کلان‌شهر اصلی به این واحدها، تاکنون کمترین میزان افتتاح‌های مسکن‌مهر به عملکرد شهرهای‌جدید اختصاص داشته است. از حداقل ۲ میلیون واحد مسکونی‌مهر در کل کشور، ۴۰۰ هزار واحد در شهرهای جدید ساخته شده است اما در حالی که تاکنون نیمی از کل مسکن‌مهر (یک میلیون واحد) تحویل متقاضیان شده، در شهرهای جدید حداکثر ۳۵درصد مسکن‌مهر به سرانجام رسیده است.
همه واحدهای مسکونی شهرهای‌جدید به متقاضیان فاقد مسکن مستقر در کلان‌شهرها پیش‌فروش شده است؛ در تهران حداقل ۲۰۰ هزار خانوار واحدهای پرند و پردیس و هشتگرد را پیش‌خرید کرده‌اند. آنچه اهمیت پروژه‌های ۹۹ساله در شهرهای‌جدید را تا چندین برابر سایر شهرهای کشور افزایش داده، تورم مسکن و کمبود عرضه در ۸ کلان‌شهر است. در سایر شهرها، برخی از این پروژه‌ها تا یکی دو سال پیش، متقاضی نداشت و در مقایسه با قیمت مسکن در داخل شهر، خانه‌های ارزان یا متفاوتی به حساب نمی‌آمد.
هم‌اکنون، برخی پروژه‌های مسکن‌مهر در شهرهای جدید در نوعی باتلاق فرورفته‌اند و به رغم چندین برنامه زمان‌بندی برای واگذاری چه در دولت قبل و چه در دولت فعلی، سرنوشت ۲۶۰ هزار مسکن‌مهر ناتمام در شهرهای جدید نامعلوم است.
معاون وزیر راه‌وشهرسازی در امور شهرهای جدید اگر چه باتلاق را قبول ندارد، اما تحویل واحدهای باقیمانده تا پایان سال۹۴ را مستلزم همکاری مثلثی می‌داند که اضلاع آن را پیش‌خریداران، پیمانکاران و دستگاه‌های خدمات‌رسان تشکیل داده‌اند. متن گفت‌وگو با محسن نریمان مدیرعامل شرکت شهرهای جدید را در زیر بخوانید:
پروژه‌های مسکن مهر در شهرهای جدید به باتلاقی عمیق فرورفته‌اند که مجموعه‌ای از بی‌مهری‌ها شامل خلف وعده پیمانکاران، لجبازی مالی پیش خریداران و کم‌محلی دستگاه‌های خدمات‌رسان برای تامین آب، برق، گاز و... بانی تشکیل این باتلاق شده است. چقدر در خارج کردن این پروژه‌ها از وضع موجود، مصمم هستید؟
پروژه بزرگ مسکن مهر از همان آغاز با مشکلاتی رو‌به‌رو شد. در واقع هر پروژه‌ای در این وسعت، با این عظمت و با این حجم اعتبار مورد نیاز طبیعی است که اگر با برنامه‌ریزی و کار مطالعاتی دقیق انجام نشده باشد، به ناچار به مشکلات بزرگی بر‌می‌خورد.
واقعیت این است که در دولت قبلی شتابزده براساس تکلیف قانون ساماندهی، پروژه مسکن مهر را شروع کردند و حتی در طول کار و نه قبل از اجرا، تصمیمات مهم در مورد نحوه اجرای کار اتخاذ می‌شد که اقدام درستی نبود.
بنابراین یکی از مشکلات مسکن مهر عدم برنامه‌ریزی و عدم مطالعه دقیق روی این طرح بود که این خلأ الان آثار خود را بیشتر نمایان کرده است.
البته من راجع به کل مسکن مهر نمی‌توانم اظهار نظر کنم چراکه در شهرهای جدید در حال حاضر متولی ۴۰۰ هزار مسکن مهر از مجموع بیش از دو میلیون واحد مسکن مهر در کل کشور هستیم.
یعنی در واقع نزدیک به ۲۰ درصد از مسکن مهر کل کشور در شهرهای جدید واقع شده که در حال حاضر با پیشرفت بیش از ۷۵ درصد، در حال ادامه است. تلاش داریم در نهایت تا سال ۹۴ پرونده این پروژه را در شهرهای جدید ببندیم و به آن خاتمه دهیم. اما متولی مسکن مهر تنها وزارت راه و شهرسازی نیست، متولی اصلی مسکن مهر دولت و مردم هستند.
این باتلاق به خاطر چیست؛ پول یا خدمات؟
ما در مسکن مهر اعتبار دولتی نداریم. آورده مردم به اضافه تسهیلاتی که مردم از دولت می‌گیرند جمع می‌شود و پروژه مسکن مهر با این منابع مالی انجام می‌شود. هر جا که مردم آورده‌های خود را به موقع پرداخت نکنند به همان اندازه اتمام مسکن مهر و تحویل آن به مردم با مشکل و تاخیر مواجه می‌شود.
توام با این موضوع، هر جا که سایر دستگاه‌ها به وظایف خود مانند تامین آب، برق، گاز، تامین شبکه‌های ارتباطی به موقع و به درستی عمل نکنند، مسکن مهر دچار چالش خواهد شد. ما مصمم هستیم و تلاش می‌کنیم که این چالش‌ها را به حداقل برسانیم. با هماهنگی و ایجاد تعامل بین ارکان و ارگان‌های مختلف متولی امر همچون وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو، شهرداری و سایر دستگاه‌های مرتبط، تلاش می‌کنیم ضمن تامین و اجرای برنامه‌های خدمات زیربنایی و روبنایی، مسکن مهر را به مراحل پایانی ساخت و آماده‌سازی نزدیک کنیم. صریحا هم اعلام کرده‌ایم، حالا که با تاخیرها و افزایش قیمت تمام‌شده مسکن‌مهر مواجهیم برای پیمانکارانی که تاخیرشان موجه و ناشی از افزایش قیمت‌ها و نه کم کاری خودشان است، سقف تسهیلات مسکن مهر را از ۲۵ میلیون تومان به ۳۰ میلیون تومان افزایش دهیم و با این روش بخشی از مشکل مسکن مهرهایی را که با کمبود آورده و اعتبار مواجهند حل کنیم. همچنین در مورد بخش دیگری هم که اغلب واحدهای تعاونی‌ساز هستند و به دلیل مشکلات تعاونی‌ها با تاخیر مواجهند، با تشکیل جلسه و بررسی وضعیت و مشکلات آنها، تصمیم‌گیری کنیم.
این موارد در جلسات شورای مسکن و جلسات وزارت راه وشهرسازی و شرکت عمران شهرهای جدید که در گستره کشور برگزار می‌شود در حال برنامه‌ریزی، شناسایی و بررسی است.
ظاهرا یکی از سرشاخه‌های مشکلات از پیمانکاران بزرگ مقیاس نشأت می‌گیرد. شرکت‌هایی که قرارداد ساخت بالای چهار تا پنج هزار واحدی دارند اما تا به حال بخش زیادی از مسکن مهر را تحویل نداده‌اند.
قرار است وضعیت پیمانکاران بزرگ مسکن مهر مانند کیسون، کوزو، مپسا، هسا و انبوه‌سازان را رصد کنیم. در شهرهای جدید این پنج پیمانکار عمده پروژه‌ها را انجام می‌دهند. جلسات متعددی با این پیمانکاران برگزار شده و مشکلات موجود در مسیر فعالیت این پیمانکاران در حال استخراج و بررسی است. در این مسیر آسیب‌ها و اشکالات موجود شناسایی شده است. برای این پیمانکاران و مشکلاتشان طرح و برنامه داریم. البته آن دسته از پیمانکارانی که زیاده‌خواه هستند و عذرشان در رابطه با تاخیر در تحویل واحدها از نظر ما پذیرفته نیست با آنها مطابق با قوانین جاری کشور برخورد می‌کنیم.
با این وجود، آن گروه از پیمانکارانی که اسیر جهش‌های قیمتی شده اند، از طریق بخشنامه‌های پرداخت مابه‌التفاوت منوط به اینکه به موقع کار را تمام کنند طرح افزایش سقف تسهیلات را در نظر گرفته‌ایم که پس از تصویب در بانک‌مرکزی به آنها پرداخت می‌شود.
در یک سال گذشته، پروسه افتتاح و تحویل واحدهای مسکونی مهر تقریبا تعطیل بود و حتی تحرک و جنب و جوشی هم در کارگاه‌های ساختمانی مسکن مهر نبود. در نتیجه این تصور برای برخی پیمانکاران مسکن مهر به وجود آمده که چون دولت یازدهم از اساس با مسکن مهر موافق نیست، کاری هم به کار عوامل این طرح ندارد. شنیده شده برخی از همین سازنده‌ها تسهیلات را گرفته‌اند و با آن جاهای دیگری سرمایه‌گذاری کرده‌اند و پروژه‌های مسکن مهر را هم به امان خدا رها کرده اند؛ این وسط، پیش خریداران هستند که متضرر می‌شوند، این واقعیت را قبول دارید؟
شما مفروضاتی را در سوالتان مطرح کردید که من آنها را قبول ندارم.
انتقاد منطقی که دولت یازدهم به مسکن مهر وارد کرد این بود که بخشی از تورم‌های ایجاد شده به خاطر تسهیلات بی‌پشتوانه و تزریق ۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای ساخت واحدهای مسکن است.
شاید نقد این مساله باعث شده این احساس به وجود آید که دولت باید نسبت به مسکن مهر کم‌محلی کند. در حالی که از ابتدای شروع فعالیت دولت یازدهم به کرات اعلام شد که ما به تعهدات دولت قبلی در خصوص اتمام و تحویل واحدهای مسکن مهر باقی مانده به مردم پایبند و متعهدیم.
برای مثال در حال حاضر در شهر جدید پردیس که در واقع جزو مهم‌ترین شهرهای جدید در اطراف تهران است، در یک‌سال اول دولت یازدهم رقمی معادل یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان در پروژه‌های مهر هزینه شده است که به مراتب بیش از قبل بوده است. بخش دشوار مسکن مهر به دولت یازدهم منتقل شده است. بنابراین دلیل نمی‌شود که چون از ابتدا به دلایلی انتقاداتی به این طرح مطرح بوده، ما مسکن مهر را به حال خود رها کنیم .
در حال حاضر کارگاه‌های ساختمانی مسکن مهر برای ساخت واحدهای باقی مانده به سرعت و با جدیت فعال هستند و ما پیگیر هستیم تا هر چه سریع‌تر این واحدها به مردم تحویل داده شود. ضمن اینکه تاکنون ۵۰ هزار میلیارد تومان از محل خط اعتباری بانک مرکزی به پروژه مسکن مهر اختصاص داده شده که دولت علاوه بر تعهدی که نسبت به مردم دارد برای بازگشت این میزان تسهیلات به سیستم بانکی چاره‌ای جز اتمام واحدها نیست.
ما در هفته دولت بیش از ۴۰ هزار واحد مسکن مهر را آماده تحویل داشتیم و تحویل دادیم و تلاش می‌کنیم این آمار را تا پایان سال به ۱۰۰هزار واحد برسانیم. در صورتی که سایر دستگاه‌ها و وزارت‌خانه‌ها در تامین آب و برق و گاز واحدهای مسکن مهر همکاری کنند ما قادر به تحویل ۱۵۰هزار واحد تا پایان سال خواهیم بود.
پروژه‌های مسکن‌مهر در شهرهای جدید از سال 86 شروع شد و تا الان یک‌سوم واحدها تحویل شده است. دلیل این همه تاخیر دقیقا چیست؟
علت اینکه الان در شهرهای جدید مقداری با تاخیر مواجهیم این است که این شهرها در مقایسه با سایر سایت‌های مسکن مهر با اقبال و استقبال بیشتری از سوی متقاضیان مواجهند. در حال حاضر بیشترین ارزش افزوده واحدهای مسکن مهر در دو شهر جدید پرند و پردیس است. تا پایان سال هم بنا داریم مترو شهر جدید هشتگرد را افتتاح کنیم که با بهره‌برداری از مترو در این شهر جدید به‌طور قطع ارزش افزوده قابل ملاحظه‌ای برای واحدهای مسکونی این شهر ایجاد خواهد شد. اما اینکه می‌گویید شهرهای جدید عقب هستند را قبول ندارم. علتش هم این است که دو دولت قبل بی‌محابا و بدون برنامه‌ریزی اقدام به دریافت تسهیلات از بانک‌ها کردند و بدون اینکه آورده مردم تامین شده باشد این تسهیلات را هزینه کردند. در واقع در دولت دهم از ۷۰ درصد تسهیلات و ۳۰ درصد آورده مردم در پروژه‌های شهرهای جدید استفاده شد در حالی که این نسبت در دولت یازدهم برعکس شد یعنی استفاده از ۳۰ درصد تسهیلات و ۷۰ درصد آورده مردم. ما در جهت اقتصاد سالم و استفاده از سرمایه مردم برای تکمیل این واحدها وارد عمل شدیم. تلاش ما هم بر این است که نهایتا تا پایان سال ۹۴ پرونده مسکن مهر را ببندیم. لازمه این امر هم آن است که مردم در این زمینه همکاری لازم را داشته باشند و نسبت به تکمیل آورده خود هر چه سریع‌تر اقدام کنند. از سوی دیگر پیمانکاران هم باید به تعهدات خود عمل کنند و از همه مهم‌تر اینکه دستگاه‌های متولی امر هم وظایف و تعهدات خود را انجام دهند.
ارسال نظر