رعایت حقوق شهروندی در ساخت‌و‌ساز

دنیای اقتصاد- وزیر راه‌وشهرسازی با حضور در جمع صاحب‌نظران رشته شهرسازی‌ومعماری دانشگاه تهران، ضمن تشریح کمبود‌ها و عارضه‌هایی که طی سال‌های اخیر به‌واسطه کم‌توجهی به اصول شهرسازی، در مناطق‌ مسکونی تازه ‌شکل‌گرفته، به‌وجود آمده ‌است، اعلام کرد: برنامه‌ها و طرح‌های ساخت و تامین مسکن نیازمند الزامات و پیوست‌هایی همچون رعایت حقوق ‌شهروندی و پرهیز از نگاه صرف کالبدی و فنی به شهر است تا ساخت‌وسازها به جای‌ آنکه بر ساکنان‌ شهر غلبه پیدا‌ کنند، در خدمت شهر و شهروندان قرار گیرند. آخوندی در جمع اساتید شهرسازی دانشگاه تهران، الزامات برنامه‌ تامین مسکن را تبیین کرد

«حقوق شهروندی» پیوست ساخت‌وساز

نگاه اقتصادی به ساخت مسکن فاصله قیمت‌ها بین شمال و جنوب تهران را تا ۱۰ برابر افزایش داده است

گروه مسکن- هاجر شادمانی: وزیر راه و شهرسازی از تغییر نگاه دولت به مقوله تامین مسکن و مدیریت شهری از رویکرد کالبدی به نگاه شهرسازی و شهروند محوری خبر داد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، در حالی که ظرف سال‌های اخیر به ویژه در دو دولت نهم و دهم رویکرد اقتصادی و کمی به مسکن و شهرسازی در اولویت مسوولان مسکن قرار داشت، آخوندی روز گذشته در نشست هم اندیشی با اساتید و صاحبنظران حوزه معماری و شهرسازی از ضرورت تغییر رویکرد کالبدی صرف به شهروند محوری خبر داد.

به عقیده وی، در هشت سال گذشته دولت تنها با اهداف اقتصادی و به منظور افزایش تولید مسکن اصول و ضوابط اصلی شهرسازی و معماری را نادیده گرفته است که نتیجه آن گم‌شدن هویت شهرها و افزایش ناگهانی و غیراصولی سقف جمعیت شهری در کشور به ویژه کلانشهرهایی مانند تهران است.

وزیر راه و شهرسازی در این نشست با انتقاد از آثار بلند مدت پروژه‌هایی مانند مسکن مهر که بدون توجه به اصول و ضوابط شهرسازی صرفا با هدف تامین مسکن برای اقشار کم درآمد به اجرا درآمد، از نبود حکومت‌های محلی به معنای واقعی انتقاد کرد و گفت: در شهرها فقط وجود حکومت مرکزی احساس می‌شود و اثرات مدیریت شهری به آن شکل دیده نمی‌شود.

شهروند محوری حاکم شود

وزیر راه و شهرسازی در نشست هم‌اندیشی با اساتید و صاحبنظران حوزه معماری و شهرسازی کشور گفت:آنچه تاکنون در طرح‌های جامع و تفصیلی شهرها به آن پرداخته شده است عمدتا از منظر کالبدی است، اما آنچه مسلم است اینکه با گذشت زمان دیده می‌شود مهم‌ترین مساله‌ای که در این زمینه باید به آن توجه شود، قبل از مسائل و موضوعات کالبدی، سازمان اجتماعی و شهروندی است.

آخوندی افزود: اگر در فرآیندهای تهیه و تصویب طرح‌های شهری دقت کنید، خواهید دید که عمدتا نوعی نگاه فنی در این طرح‌ها حاکم است که در دفاتر مهندسی تهیه و مطالعه می‌شود و در واقع شهر با نوعی رویکرد بوروکراتیک که در یک نظام حکمروایی ملی تصویب می‌شود، اداره می‌شود و در این میان مکانی که شهروندان بتوانند در این فرآیند اعلام نظر و مشارکت کنند وجود ندارد و این ضعف بسیار بزرگی است.

وی با بیان اینکه «در حال حاضر سوال مهمی که در ارتباط با شهرسازی و معماری و نحوه مدیریت شهر و برنامه‌ریزی برای آن مطرح می‌شود، این است که اصولا جای شهروندان در شهر کجا است؟» گفت: غلبه ساختمان‌ها و سایر عناصر موجود در شهر بر شهروندان و همچنین سلطه سیستم بوروکراتیک بر آنها موضوع مهمی است که باید از جانب اساتید و صاحبنظران حوزه معماری و شهرسازی مورد بررسی قرار بگیرد.

وزیر راه وشهرسازی افزود: اغلب به این خاطر که ورود به این گونه مسائل اساسی ابعاد و چالش‌های جدید برای دولت و مسوولان به همراه دارد در سال‌های اخیر سعی نکرده‌ایم، به آنها وارد شویم.

وی با اشاره به مباحث مربوط به عدالت و فقر شهری، گفت: این مساله موضوعی است که در سال‌های اخیر به میزان قابل توجهی در مناسبات معماری و شهرسازی ما تقلیل یافته است طوری که با ساخت واحدهای مسکن مهر و اختصاص یارانه این تصور به وجود آمد که عدالت برقرار شده و مشکلات موجود در این زمینه هم حل شده است.

آخوندی با انتقاد از تشدید چند قطبی شدن شدید شهرها تاکید کرد: فاصله قیمتی در بازار شمال و جنوب شهر تهران حداقل ۱۰ برابر است و این نکته بسیار مهمی است.

وی افزود: در مورد مسکن مهر انتقادات بجا و درستی وجود دارد، اما فارغ از این ابعاد اقتصادی و مسائل مختلف، آنچه از اهمیت بیشتری برخوردار است توسعه فقر شهری در قالب این پروژه است.

آخوندی ادامه داد: اطمینان دارم که این پروژه طی ۲۵ تا ۳۰ سال آینده آثار خود را بر جای می‌گذارد، چرا که مسوولان مسکن وقت بدون در نظر گرفتن الزاماتی مانند سرمایه‌های اجتماعی و الگوهای شهری تصور کردند که می‌توانند مجموعه‌های انسانی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفری را در یک فاصله کوتاه و در یک مکان در کنار هم ساکن کنند.

وی تاکید کرد: فکر می‌کنم دیگر زمان آن رسیده است که این مسائل در مجامع علمی و دانشگاهی مورد بحث و گفت و گو قرار بگیرد.

افزایش بیش از ۸ هکتار محدوده شهری!

وی با انتقاد از نبود حکومت‌های محلی واقعی در کنار حکومت مرکزی خاطرنشان کرد: در نبود هویت‌های محلی دیده می‌شود که سیستم بوروکراتیک در هر لحظه می‌تواند تصمیم‌های آنی بگیرد، به عنوان مثال، هشت هزار و ۶۰۰ هکتار به منظور ساخت مسکن مهر به محدوده شهرهای کشور اضافه شد که نتیجه نبود هویت شهری و در نتیجه امکان تصمیم گیری آنی در یک سیستم بوروکراتیک است.

وزیر راه وشهرسازی گفت: تا زمانی که قرار است، کالبد شهرها بر شهروندان حاکم باشد تمام مفاهیم مربوط به شهر، شهرسازی و معماری دستخوش تصمیمات سیاسی یا قابلیت خرید و فروش آسان شهر می‌شود.

نظر اساتید معماری درباره اولویت‌های شهرسازی

به گزارش «دنیای اقتصاد»، در این نشست همچنین چند محور عمده از سوی اساتید حوزه شهرسازی و معماری مورد بحث و بررسی قرار گرفت. حاکمیت برنامه‌ریزی فیزیکی و کالبدی به جای برنامه‌ریزی فضایی که در آن به جز ابعاد اقتصادی تمامی ابعاد یک شهر اعم از مسائل اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، فرهنگی و ... مورد توجه قرار می‌گیرد، عدم توجه به فقر شهری در دستگاه‌های اجرایی شهری، عدم ارتباط موثر بین نهادهای اجرایی و مجامع علمی و دانشگاهی و همچنین فقدان برنامه‌ریزی منطقه‌ای و سرزمینی مهم‌ترین موضوعاتی بود که از سوی اساتید معماری و شهرسازی مورد تاکید قرار گرفت. این در حالی است که بنا بر اظهار این صاحبنظران، مسائل مرتبط با شهرسازی عمدتا از طریق مناقصه در اختیار کسانی قرار گرفته است که شاید از دانش کافی در این زمینه بی بهره بوده‌اند و کمتر دیده شده است که در اجرای این پروژه‌ها از مجامع دانشگاهی بهره‌گیری شود. خوابگاه سازی در شهرسازی جدید به جای احداث شهرهای واقعی، عدم اجرای نظام یکپارچه مدیریت و پایش توسعه و عمران در کشور و در اختیار قرار گرفتن پروژه‌های شهری در سیطره افراد سودجو و عدم برون سپاری فعالیت‌ها به متخصصان حوزه معماری و شهرسازی از دیگر آسیب‌های موجود در این زمینه است که در نشست روز گذشته وزیر راه و شهرسازی با اساتید معماری و شهرسازی مورد تاکید قرار گرفت.