ویرایش دوم مقررات محافظت ساختمان در برابر آتش آغاز شد

گروه مسکن- میترا یافتیان: ویرایش دوم ضوابط و مقررات محافظت ساختمان‌ها در برابر آتش که شامل مواردی چون لزوم بهره‌گیری از مصالح ساختمانی مناسب و احداث سازه‌های مقاوم در برابر حریق و... است، از ابتدای سال‌جاری آغاز شده که پس از تهیه و تدوین در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن و نیز تصویب دولت، در قالب مبحث سوم مقررات ملی ساختمان لحاظ شده و اجرای آن اجباری می‌شود. مهندس سعید بختیاری، مدیر بخش آتش و ساختمان مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وابسته به وزارت مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با اعلام این مطلب افزود: اگرچه هم اکنون به لحاظ اجرای این گونه موارد ایمنی در ساختمان‌ها کمبود مقررات داریم، اما به دلیل وجود مشکلات فرهنگی و بی‌توجهی مردم نسبت به اعمال این قوانین در ساختمان‌ها، متقاعد کردن مردم و مسوولان برای اجرای این گونه موارد ایمنی امری زمان بر بوده و مستلزم فرهنگسازی در این زمینه است.

وی با ناکافی خواندن آموزش‌های دانشگاهی برای فراگیری فارغ‌التحصیلان رشته‌های معماری و مهندسی ساختمان در رابطه با محافظت ساختمان‌ها در برابر آتش تصریح کرد: متاسفانه جامعه مهندسی کشور نیز آن‌طور که باید و شاید آشنایی مناسب و کافی با مشخصات و رفتار مصالح ساختمانی در برابر آتش و آن الزاماتی که باید برای مقاوم‌سازی سازه‌ها در برابر حریق لحاظ شود، را ندارند.

وی یادآور شد: امروزه بسیاری از ساخت‌وسازهایی که عمدتا توسط مردم عادی انجام می‌شود به دلیل اطلاعات کم آنها از نحوه ساخت‌وساز و نیز عدم بهره‌گیری از مصالح مناسب ساختمانی، از استانداردهای لازم و مقاومت مناسب برخوردار نیست.

وی گفت: با در نظر گرفتن پایین بودن استاندارد سازه‌های موجود به لحاظ محافظت در برابر آتش، مراحل مطالعاتی تهیه و تدوین ویرایش دوم ضوابط و مقررات محافظت ساختمان در برابر آتش از ابتدای سال‌جاری آغاز شده که پس از تدوین به عنوان یکی از مباحث مقررات ملی ساختمان‌ها باید در ساخت‌وسازها مورد توجه قرار گیرد و اعمال آن، اجباری می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: البته از حدود ٤ سال پیش ویرایش اول مبحث محافظت ساختمان‌ها در برابر آتش که تنها مختص به تعبیه راه‌های خروج اضطراری بود، در ساخت‌وسازها اجباری شده، اما تکمیل آن در رابطه با رفتار و مشخصات مصالح در برابر آتش در حال تهیه است که امیدواریم تا آخر امسال نیز این ضوابط تهیه و تدوین شود.

وی افزود: براساس زمانبندی‌های انجام شده پس از تدوین این ضوابط در مرکز و تصویب آن توسط شورای عالی مقررات، قرار است اجرای این مجموعه از مقررات تا سال آینده و در قالب مصوبه دولت، اجباری شود.

این عضو هیات علمی ‌مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن در رابطه با تجهیزات و آزمایشگاه‌های موجود در کشور برای بررسی مقاومت مصالح و اجزای ساختمانی در برابر آتش نیز یادآور شد:

هم اکنون تعدادی دستگاه برای بررسی مشخصات و رفتار مصالح ساختمانی در برابر آتش تهیه شده تا به صورت جامع خواص مصالح در برابر آتش تعیین و طبقه‌بندی شود. بنابراین از این طریق می‌توان مصالح مورد استفاده در ساختمان را از نظر ایمنی در برابر آتش بررسی و مشخصات آن را با مقررات ملی ساختمان تطبیق داد.

وی اظهار کرد: بدیهی است در صورتی‌که آزمایشگاه‌های لازم برای بررسی رفتار و مشخصات مصالح در برابر آتش وجود نداشته باشند، امکان اجباری کردن و اعمال مقررات مربوطه وجود نخواهد داشت.

به گفته وی، آزمایشگاه‌های مذکور مشخصات و رفتار مصالح ساختمانی را مشخص می‌کند، اما بررسی مقاومت سازه‌ها در برابر آتش، نیاز به آزمایشگاه‌های وی‍ژه‌ای دارد که در دستور برنامه‌های توسعه آزمایشگاه در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن قرار دارد.

وی همچنین تاکید کرد: در کنار تصویب اینگونه مقررات، آموزش مهندسان و نیز تجهیز آزمایشگاه‌های وی‍ژه، این امر ضروری است.

وی با اشاره به اهمیت مقاومت سازه‌ها در برابر آتش نیز توضیح داد: مقاوم‌سازی سازه‌ها در برابر حریق نیز از دیگر مباحثی است که تاکنون مورد بی‌توجهی سازندگان و نیز مهندسان ناظر بر امر ساخت‌وساز قرار گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه ساختمان‌ها باید به گونه‌ای احداث شود که بر اثر آتش‌سوزی دچار ریزش نشود، یادآور شد: هم اکنون در اکثر برج‌ها و ساختمان‌های بزرگ مسکونی و تجاری به علت عدم رعایت اصول و مقررات ساختمانی محافظت در برابر آتش علاوه بر به خطر افتادن جان انسان‌ها، سرمایه‌های مادی فراوانی نیز می‌تواند مورد تهدید قرار گیرد. به عنوان مثال سازه‌های فولادی از ضعیف‌ترین سازه در برابر آتش بوده و در برابر حرارت مقاوم عمل نمی‌کنند. به طوری که در دماهای حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ درجه سانتیگراد سازه فولادی در معرض شکست قرار گرفته و تبعا ساختمان در معرض خطر ریزش قرار می‌گیرد. بنابراین محافظت از سازه‌های فولادی به وسیله پوشش‌های مقاوم در برابر آتش امری ضروری بوده و این در حالی است که در اکثر موارد و حتی در ساختمان‌های مهم این امر توسط مهندسین و طراحان رعایت نمی‌شود. به عنوان مثال در بسیاری از ساختمان‌های بزرگ، سازه‌های فولادی در قسمت پارکینگ به صورت عریان و بدون پوشش محافظ رها شده‌اند که این موضوع می‌تواند ایمنی کل ساختمان را به مخاطره اندازد.

همچنین با توجه به اینکه در احداث بسیاری از ساختمان‌ها از مصالح نامناسب ساختمانی استفاده شده یا این مصالح در محل نامناسب مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، این نکته نیز باید مورد توجه و اهتمام وی‍ژه سازندگان واحدهای جدیدالاحداث قرار گیرد، به طوری که عکس‌العمل بهره‌گیری از مصالحی چون مواد پلیمری، پلاستیکی و چوبی در برابر آتش مورد ارزیابی قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه در برخی موارد از مصالح ساختمانی به گونه نامناسبی که موجب ایجاد خطر شود، بهره‌برداری می‌شود اظهار کرد: این موضوع باید در تمامی‌فضاها به‌ویژه در فضاهای تجمعی مانند سالن‌های اجتماعات، سالن‌های تئاتر، سینماها و غیره مورد توجه و اهتمام وی‍ژه مسوولان و مهندسان ناظر قرار گیرد.

وی ادامه داد: شاید کاربرد نادرست مصالح ساختمانی علت وقوع یک حریق نباشد، اما در توسعه و گسترش حریق و نیز تحمیل خسارات جانی و مالی سنگین تاثیر بسزایی دارد. بدین لحاظ در صورت وقوع حریق، حفاظت ساختمان‌ها در برابر آتش‌سوزی مد نظر است.

وی در پایان رسیدن به نقطه ایده‌آل در بخش محافظت ساختمان‌ها در برابر آتش را مستلزم سرمایه‌گذاری‌های دولت و بخش‌خصوصی دانست و افزود: در شرایط کنونی تنظیم مقررات و استانداردهای لازم در این زمینه و نیز راه‌اندازی و توسعه آزمایشگاه‌های مورد نیاز، توسعه مباحث آموزشی در دانشگاه‌ها و ترویج توسعه فرهنگ ایمن‌سازی ساختمان‌ها و محافظت از آنها در برابر آتش امری ضروری است.