رییس اداره برنامه‌ریزی و تشکیلات بانک مسکن، خرید و فروش تسهیلات ۱۸میلیون تومانی را در آژانس‌های مسکن از سوی بانک مسکن مورد تایید ندانست. ابوالقاسم رحیمی انارکی در این باره گفت: این اقدام جایی ثبت و ضبط نمی‌شود. فردی که به بانک مراجعه می‌کند خود دارنده حساب است و مسکن مورد خریداری به نام وی است. بدین ترتیب تشخیص واقعی یا غیر واقعی بودن پرونده دارنده حساب از سوی بانک امکان‌پذیر نیست. به گفته وی، این افراد پشت پرده در دفاتر اسناد رسمی یکسری مدارک یا وکالتنامه بلاعزل با تعهد از ورثه دریافت می‌کنند که بانک از آنها اطلاعی ندارد.

وی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره تسهیلات ۱۸‌میلیون تومانی و تداوم پرداخت آن در این بانک، گفت: با توجه به اینکه سقف تسهیلات حساب صندوق پس‌انداز مسکن ۱۲‌میلیون تومان است، بنابراین حداکثر رقمی‌ که می‌توان به عنوان تسهیلات بدون سپرده به مشتریان پرداخت کرد، مبلغ ۶میلیون تومان است. این ۶‌میلیون تومان ۵۰‌درصد ۱۲‌میلیون تومان است. بدین ترتیب فردی که دارای امتیاز ۸میلیون تومانی تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن باشد قادر است ۵۰‌درصد این مبلغ، یعنی چهار‌میلیون تومان از تسهیلات بدون سپرده استفاده کند.

شاید باز هم تمدید شود

وی با بیان اینکه در دوره اول از پرداخت تسهیلات ۱۸‌میلیون تومانی تا پایان آبان‌ماه ۸۴ پرداخت این تسهیلات تمدید شد، تصریح کرد: براساس برآوردی که روی منابع و مصارف این حساب و منابع و مصارف بانک مسکن انجام شد، این تسهیلات در دوره‌های سه‌ماهه تمدید شد، در حال حاضر نیز ششمین دوره پرداخت تسهیلات ۱۸‌میلیون تومانی تا پایان بهمن‌ماه تمدید شده است.

او ادامه داد: کسانی که تا پایان بهمن‌ماه امسال حداقل شرایط را احراز کرده باشند یعنی با مدت انتظار شش‌ماه تا سقف ۶‌میلیون تومان امتیاز با سپرده داشته یا ۱۲‌ماه از افتتاح حساب آنها گذشته باشد، برای سقف بیش از ۶‌میلیون تومان تا ۱۲‌میلیون تومان می‌توانند از تسهیلات بدون سپرده بانک مسکن برخوردار شوند، اما برای کسانی که تا پایان بهمن‌ماه حداقل شرایط اولیه را از نظر مدت انتظار برای اخذ تسهیلات با سپرده کسب نمی‌کنند یک نااطمینانی وجود دارد که آیا بانک تسهیلات ۱۸‌میلیون تومانی را تمدید خواهد کرد؟ خبر تمدید این تسهیلات و یا تغییر شرایط آن در اواخر دی‌ماه یا اوایل بهمن‌ماه اعلام خواهد شد. بدین ترتیب افرادی که تا پایان بهمن‌ماه امسال حداقل شرایط اولیه را احراز می‌کنند، خیالشان راحت باشد که اگر واحد مسکونی به بانک معرفی کنند و واجد شرایط باشند می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.

صندوق پس‌انداز مسکن یک حساب تعهدی

رحیمی، حساب صندوق پس‌انداز مسکن را یک حساب تعهدی ذکر کرد و گفت: زمانی که سپرده‌گذار واریزی‌های خود را انجام می‌دهد، بانک مسکن تعهد دارد بعد از حداقل مدتی که برای هر فرد تعیین شده و رعایت حداقل متوسط موجودی وی، با ارائه درخواست تسهیلات و مدارک براساس امتیاز حساب و شرایط کسب شده تسهیلات پرداخت کند. بدین ترتیب متقاضیان به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول افرادی هستند که قصد دارند تا سقف ۶‌میلیون تومان با مدت انتظار شش‌ماهه از تسهیلات استفاده کنند. بدین ترتیب این افراد در مقاطع زمانی کوتاه‌تر قادرند به تسهیلات موردنظر دست یابند. دسته دوم کسانی هستند که قصد دارند بیش از ۶‌میلیون تومان از تسهیلات با سپرده استفاده کنند بدین ترتیب برای کسب تسهیلات تا سقف ۱۲‌میلیون تومان باید حتما یک سال از افتتاح حساب آنها گذشته باشد تا بتوانند این تسهیلات را دریافت کنند.

رییس اداره برنامه‌ریزی و تشکیلات بانک مسکن در پاسخ به این سوال که آیا افرادی که از ابتدای افتتاح حساب مبلغ ۶‌میلیون تومان را به صورت کامل سپرده‌گذاری نکرده باشند قادرند بعد از ۱۲‌ماه ۱۲‌میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند؟ گفت: در این حالت تا سقف ۱۲‌میلیون تومان براساس امتیاز تسهیلات دریافت می‌کنند. ضمنا برای حل این مشکل متقاضیانی که تمایل دارند در مقاطع کمتر از ۱۲‌ماه و حداقل شش‌ماه از سقف تسهیلات ۱۲۰‌میلیون ریال استفاده کنند، طرحی در حساب صندوق پس‌انداز مسکن ایجاد شد که طرح خرید زمان نام گرفت.

طرح خرید زمان

وی در توضیح این طرح تصریح کرد: کسانی که توان مالی بیشتری داشته باشند قادرند بیش از ۶‌میلیون تومان به این حساب واریز کنند تا طی شش‌ماه بتوانند ۱۲‌میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند. یعنی در این حالت باید ۲۴‌میلیون تومان به حساب واریز شود تا پس از گذشت شش‌ماه ۱۲‌میلیون تومان تسهیلات دریافت شود در عین حال فردی که ۱۰‌میلیون تومان تسهیلات نیاز داشته باشد باید ۲۰‌میلیون تومان به حساب واریز و پس از گذشت شش‌ماه مبلغ ۱۰‌میلیون تومان تسهیلات دریافت کند.

وی متذکر شد: در حال حاضر فردی که ۶‌میلیون تومان در صندوق پس‌انداز مسکن سپرده‌گذاری می‌کند بعد از گذشت ۱۲‌ماه علاوه بر این که ۶‌میلیون تومان خود را دریافت می‌کند ۱۸‌میلیون تومان نیز تسهیلات دریافت می‌کند. بانک مسکن به دلیل اینکه از منابع دولتی استفاده نمی‌کند یا به خزانه دولت متصل نیست باید فرجه بیشتری برای خود قائل شود تا بتواند منابع بیشتری را تجهیز کند، اما اگر فردی ۶‌میلیون تومان در این حساب واریز کند پس از گذشت شش‌ماه ۶‌میلیون تومان تسهیلات با سپرده و سه‌میلیون تومان تسهیلات بدون سپرده (مجموع ۹‌میلیون تومان) علاوه بر مبلغ سپرده‌گذاری خود دریافت می‌کند، اما اگر فرض شود، مشتری در حال حاضر ۱۲‌میلیون تومان به این حساب واریز و شش‌ماه بعد ۱۲‌میلیون تومان به اضافه ۶‌میلیون تومان بدون سپرده دریافت کند، بانک باید برای آن معادل ۱۸‌میلیون تومان تجهیز منابع کند. بدین ترتیب فشار زیادی روی منابع بانک وارد می‌شود و قادر نیست این طرح را ادامه دهد.

افزایش قیمت مسکن با وام ۱۸‌میلیونی؟

وی در زمینه افزایش قیمت مسکن به دنبال تمدید وام ۱۸میلیون تومانی، توضیح داد: در این ارتباط نظرات مختلفی وجود دارد. بعضا بانک مسکن از سوی برخی کارشناسان نیز مورد انتقاد قرار گرفته است که تمدید تسهیلات ۱۸‌میلیون تومانی به افزایش قیمت واحد مسکونی دامن می‌زند، اما باید گفت بانک مسکن سقف تسهیلات را افزایش نمی‌دهد اما زمانی که تمدید سه‌ماهه این تسهیلات را اعلام می‌کند متهم به افزایش قیمت واحد مسکونی می‌شود. بانک مسکن ابزار‌های متعددی برای جلوگیری از افزایش قیمت مسکن در دست ندارد و تنها ابزاری که در اختیار دارد می‌تواند به افزایش قیمت واحدهای مسکونی منجر شود افزایش سقف تسهیلات است که در این صورت نیز آثار منفی بسیاری به جا خواهد گذاشت. او با بیان اینکه به محض افزایش سقف تسهیلات اعطایی، عملا قدرت خرید افراد جامعه نیز افزایش می‌یابد، ادامه داد: در حال حاضر بیش از ۹۵‌درصد از سرمایه‌گذاری در بخش مسکن از سوی بخش‌خصوصی انجام می‌شود و دولت سهم کمتر از پنج‌درصدی در این بازار دارد، بخش‌خصوصی نیز سیگنال‌هایی که دریافت می‌کند باید سودآوری آنها را نشان دهد، زیرا سرمایه این بخش خواب زیادی دارد زمانی که یک سرمایه در بخش مسکن وارد می‌شود ممکن است چندین سال خواب سرمایه داشته باشد بعد از آن نیز معلوم نیست چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسد و آیا در آن زمان بازار مسکن در رونق قرار دارد و یا در رکود؟

بازار مسکن رقابتی است

رحیمی‌ انارکی متذکر شد: در بخش مسکن عرضه مشخصی وجود دارد، بدین ترتیب با افزایش سقف تسهیلات به عنوان مثال از ۱۸‌میلیون تومان به ۲۵‌میلیون تومان، قدرت خرید یکسری از متقاضیان افزایش می‌یابد و از متقاضی بالقوه واحد مسکونی به متقاضی بالفعل تبدیل و به این بازار مراجعه می‌کنند. این بازار نیز عرضه از قبل تعریف شده‌ای دارد و زمانی که این دسته از متقاضیان مراجعه می‌کنند عرضه ثابت است. بدین ترتیب در این بازار قیمت تعیین می‌کند که چه کسی قادر است این واحد‌های مسکونی را خریداری کند. در این بازار رقابتی، قیمت‌ها رو به افزایش خواهد بود. بنابراین برای افزایش سقف تسهیلات مسکن باید این مساله در نظر گرفته شود که عرضه مسکن در حدی است که آثار قیمتی افزایش سقف تسهیلات در بازار کم رنگ‌تر باشد یا نباشد؟ مشکل دیگر نیز افزایش نیافتن قدرت خرید مردم به میزان افزایش قیمت‌ها است.

وی ادامه داد: اقشاری از جامعه که دارای شغل آزاد هستند، با افزایش قیمت محصولات خود قادرند موقعیت قدرت خرید خود را حفظ کنند، اما اقشاری که دارای حقوق ثابت هستند، اعم از کارمندان دولتی یا کارگران، موقعیت قدرت خرید خود را از دست خواهند داد. گروه هدف بانک مسکن نیز اقشاری هستند که دارای حقوق ثابت هستند در نتیجه اگر سقف تسهیلات افزایش یابد میزان اقساط آن نیز افزایش می‌یابد که پرداخت آن خارج از قدرت این اقشار است. بدین ترتیب تعدادی از آنها عملا از قشر متقاضیان دریافت تسهیلات بالا خارج می‌شوند، بنابراین افزایش سقف تسهیلات نیازمند در نظر گرفتن دو پارامتر مذکور و سایر پارامتر‌های دیگر است.

به گفته او افزایش قیمت مصالح ساختمانی طی دو سال گذشته همانند تیر آهن، آهن‌آلات و سیمان و مزد نیروی انسانی روی افزایش قیمت مسکن تاثیرگذار بوده است. رحیمی‌ انارکی با بیان این که در حال حاضر نیز سقف وام مسکن ۲۰‌میلیون تومان است، تاکید کرد: دارندگان حساب صندوق پس‌انداز مسکن می‌توانند از محل اوراق تسهیلات مسکن مابه‌التفاوت امتیاز خود را تا سقف ۲۰‌میلیون تومان در این قالب دریافت کنند.

خرید و فروش تسهیلات مسکن

در حال حاضر بانک مسکن تبلیغات جدیدی را در رسانه‌ها آغاز کرده است که حاکی از خرید و فروش تسهیلات مسکن است؟ این تبلیغ سوالات زیادی را در ذهن مردم ایجاد کرده است که آیا آنها قادر خواهند بود تسهیلات ۱۸‌میلیون تومانی خود را به فروش برسانند؟ و آیا در این حالت بازار کاذب ایجاد نخواهد شد؟

وی در این زمینه گفت: منظور از این تبلیغ وام ۱۸‌میلیون تومانی صندوق پس‌انداز مسکن نیست، بلکه منظور سپرده سرمایه‌گذاری تسهیلات مسکن است. در قالب این حساب اوراق تسهیلات یک‌میلیون تومانی منتشر و سپس خرید و فروش خواهد شد. فردی که مشتری قبلی بانک مسکن بوده است به هر میزان که امتیاز صندوق پس انداز مسکن بدون سپرده کسب کرده باشد، امتیاز وی محسوب و مابه‌التفاوت تا سقف ۲۰‌میلیون تومان از محل اوراق برای وی تامین اعتبار می‌شود این طرحی است که تمامی‌ حالات را پوشش می‌دهد. او درباره نحوه بازپرداخت اقساط آن توضیح داد: ‌اقساط دو‌میلیون تومان هفت ساله بازپرداخت می‌شود. اگر به صورت پلکانی پرداخت شود با سود ۱۴‌درصد در سال اول بیش از ۲۵‌هزار تومان‌ماهانه، در سال دوم حدود ۳۰‌هزار تومان ‌ماهانه، در سال سوم ۳۴‌هزار تومان‌ ماهانه، در سال چهارم ۳۸‌هزار و ۵۰۰ تومان ‌ماهانه و در سال پنجم حدود ۴۴‌هزار تومان ‌ماهانه و تا سال هفتم نیز همین میزان حفظ خواهد شد، اگر درخواست پرداخت اقساط ساده باشد‌ ماهانه ۳۵ تا ۳۶‌هزار تومان خواهد بود.

خرید و فروش اوراق تسهیلات محدودیتی ندارد

وی در این باره که استفاده از تسهیلات تا سقف ۲۰‌میلیون تومان برای هر فرد چند دفعه قابل انجام است یا همانند تسهیلات ۱۸‌میلیون تومانی هر پنج سال یک بار امکان‌پذیر است؟ خاطرنشان کرد: خرید و فروش اوراق تسهیلات محدودیتی ندارد و هر فرد قادر است هرچند دفعه به این اقدام مبادرت ورزد. محدودیت فقط در دریافت تسهیلات صندوق پس‌انداز مسکن وجود دارد که آن هم به دلیل شرایط تعهدی بودن آن است.