دنیای اقتصاد- وزیر راه‌وشهرسازی با تشریح بخش‌هایی از نتایج سرشماری نفوس‌ و مسکن سال۹۰ از بهبود شاخص «تراکم‌خانوار در واحد مسکونی» خبر داد و گفت: براساس گزارش مرکز آمار ایران، تعداد واحدهای مسکونی موجود در کشور با ۲۶ درصد افزایش از ۱۵ میلیون و ۹۰۰ هزار واحد مسکونی در سال۸۵ به ۲۰ میلیون واحد در سال۹۰ رسیده است که با توجه به جمعیت ۲۱ میلیون و ۲۰۰ هزار خانواری کشور، هم‌اکنون میزان کسری واحدهای‌مسکونی در مقابل تعداد خانوارها، ۲۸ درصد نسبت به پنج سال پیش کاهش یافته و رقم کسری از ۶/۱ میلیون واحد در سال۸۵ به ۲/۱ میلیون واحد رسیده است. علی نیکزاد همچنین با استناد به یافته‌های مرکز آمار اعلام کرد: سرشماری نفوس ‌و مسکن، تعداد خانه‌های خالی در کشور و تهران را به ترتیب یک میلیون و ۶۶۶ هزار واحد و ۳۲۷ هزار و ۷۵۰ واحد مسکونی برآورد کرده است که وجود این تعداد آپارتمان بدون‌استفاده معنا ندارد و نیاز است در اسرع وقت نسبت به این خانه‌ها اعمال قانون کنیم. وزیر راه‌وشهرسازی با اشاره به اقدامات اخیر کمیسیون اقتصادی مجلس برای تعریف بسته‌مالیاتی مخصوص بازار مسکن تاکید کرد: حتما تا قبل از پایان‌کار دولت دهم اخذ مالیات از خانه‌های خالی را مصوب و این اقدام را برای آرامش بخشیدن به بازار مسکن عملیاتی خواهیم کرد. وزیر راه‌وشهرسازی بخش‌هایی از نتایج سرشماری نفوس‌و‌مسکن را برای «دنیای‌اقتصاد» تشریح کرد

تعداد خانه‌های‌‌خالی در کشور

موجودی مسکونی کشور: ۲۰ میلیون واحد، خانه‌‌خالی: ۶/۱ میلیون

در تهران از هر ۱۰ خانه‌مسکونی یکی خالی است

گروه مسکن- فرید قدیری: نتایج سرشماری نفوس‌و‌مسکن سال۹۰ از وجود حیاط‌خلوت با ابعاد خیره‌کننده در بازارمسکن خبر داد.

طی دست‌کم دو سال اخیر بدنه کارشناسی بخش مسکن پی برده بود در شهر تهران بازار ملک به نوعی بیماری با منشا ویروس «خانه‌خالی» دچار شده است که بیمارانش مالکانی هستند که از یک تا حداقل ۵ فقره از املاک مسکونی‌شان را از بازار مصرف خارج کرده و بدون استفاده احتکار کرده‌اند.

اما چون گروه یا نهادی تعداد خانه‌های خالی را شمارش نکرده بود، تصور می‌شد ابعاد ویروس در حد آسیب‌رساندن به بازارمسکن نیست. به همین‌خاطر اغلب کارشناسان حتی فکر کردن به این معضل را اقدامی بی‌خاصیت می‌دانستند، طوری که سال گذشته بعد از اطلاع وزارت مسکن وقت از خالی‌ بودن ۱۵۰ هزار واحدمسکونی در پایتخت - این وزارتخانه از روی مصرف صفر ‌انرژی در قبوض برق به اطلاعات خانه‌های خالی رسیده بود - به‌رغم عزم وزارتخانه برای برخورد قانونی با مالکان این خانه‌ها، مقاومت برخی دستگاه‌ها مانع اقدام شد. اکنون ابهام و اختلاف‌نظر دولتی‌ها درباره خانه‌های خالی را مرکز آمار ایران خاتمه داده است.

علی نیکزاد وزیر راه‌وشهرسازی بعد‌ازظهر پنج‌شنبه بعد از بازدید ۷ساعته از آخرین وضعیت ساخت‌وسازهای مسکن‌مهر در شهر جدید پرند در پاسخ به اینکه «چرا امسال بعد از ثبت‌نام ۲۰۰ هزار مستاجر تهرانی در مسکن‌مهر پرند و پردیس، هنوز ناآرامی اجاره‌بها در تهران مشاهده می‌شود؟» گفت: شواهد نشان می‌دهد در حال حاضر بازار مسکن برای تعادل واقعی اگرچه از ناحیه عرضه واحدهای مسکونی جدید و ساخت‌وساز تقریبا تامین شده است اما در بخشی از بازار تحرکاتی در جریان است که نیاز است، در اسرع وقت برای مقابله با آن اعمال‌قانون کنیم. وزیر راه‌وشهرسازی در ادامه با بیان اینکه رییس مرکز آمار ایران چهارشنبه‌گذشته در جلسه هیات دولت یافته‌های مرکز از سرشماری نفوس‌ومسکن سال۹۰ را در قالب گزارش و CD ارائه کرد و اسناد این گزارش هم موجود است، گفت: براساس نتایج سرشماری که سال گذشته انجام شده، ۲۰ میلیون واحدمسکونی در کشور وجود دارد که از این تعداد یک میلیون و ۶۶۶ هزار واحدمسکونی خالی از سکنه است. نیکزاد تعداد خانه‌های‌خالی در تهران را نیز با استناد به گزارش مرکز آمار ۳۲۷ هزار و ۷۵۰ واحدمسکونی عنوان کرد و گفت: وجود این تعداد آپارتمان بدون‌استفاده در کشور معنا ندارد و حتما نیاز به اعمال قانون دارد. وزیر راه‌وشهرسازی تصریح کرد: اخیرا وزارتخانه ما با همکاری کمیسیون اقتصادی مجلس مطالعه مشترکی را در زمینه نحوه کنترل بازار مسکن با ابزارهای مالیاتی شروع کرده و شخص من قصد دارم حتما تا قبل از پایان کار دولت دهم اخذ مالیات از خانه‌های خالی را مصوب کنم و این اقدام را برای آرامش‌بخشیدن به بازار عملیاتی کنم. نیکزاد در عین حال تاکید کرد: مطابق آمارهای رسمی میزان رشد اجاره‌بها و قیمت مسکن در تهران و سایر شهرها همچنان کمتر از نرخ تورم است و چنانچه بازار خانه‌‌های خالی برای مالکان این خانه‌ها از طریق ابزارهایی همچون مالیات و تعزیرات ناامن شود، احساس کمبود آپارتمان از بین می‌رود.

۸ درصد خانه‌های کشور خالی است

تحلیل «دنیای‌اقتصاد» از نتایج سرشماری نفوس‌ومسکن نشان می‌دهد: سرعت رشد خانه‌های‌خالی طی ۵ سال گذشته از سرعت ساخت‌وساز و عرضه‌های جدید بیشتر بوده است. این تحلیل حاکی است: ظرفیت مسکونی در کشور - تعداد واحدهای مسکونی- در فاصله سال‌های ۸۵ تا ۹۰ معادل ۸/۲۵ درصد افزایش پیدا کرده است به این معنی که در سرشماری سال۸۵ تعداد واحدهای مسکونی در کشور ۱۵ میلیون و ۹۰۰ هزار فقره بود و در سرشماری سال۹۰ این رقم به ۲۰ میلیون واحدمسکونی رسیده است. این نرخ رشد عرضه در طول دوره‌های قبل از سال۸۵ سابقه نداشته است و عمده این رشد عرضه در دو سال اخیر اتفاق افتاده است. اما طی همین ۵ سال گذشته تعداد خانه‌های خالی در کشور ۴ برابر شده است. سال۸۶ با اعلام نتیجه سرشماری نفوس‌ومسکن سال۸۵ مشخص شد در کشور ۴۰۰ هزار واحدمسکونی بدون استفاده وجود دارد. البته در آن سال تعداد خانه‌های خالی با توجه به استاندارد جهانی که می‌گوید «در هر شهر یا کشوری باید ۴ تا ۵ درصد از خانه‌ها خالی باشد تا خرید‌وفروش و نقل‌وانتقال به راحتی در آنجا قابل انجام باشد»، طبیعی گزارش شد چون که در سال۸۵ نسبت خانه‌های خالی به کل خانه‌های مسکونی ۵/۲ درصد بود که نصف نرخ‌طبیعی محسوب می‌شد. اما اکنون بعد از ۵ سال مطابق گزارش‌های مرکز آمار ۳/۸ درصد کل خانه‌های مسکونی کشور خالی از سکنه شده که این نسبت از نرخ‌طبیعی مجاز فراتر رفته و رخداد احتکار مسکن در بازار را کاملا تایید می‌کند. آنطور که دلالان ملک و کارشناسان براساس تحقیقات میدانی می‌گویند: عمده خانه‌های خالی در مالکیت بسازوبفروش‌ها قرار دارد به این شکل که تعداد افرادی که هرکدام صاحب بیش از ۲ واحد خالی از سکنه هستند قابل توجه است و در مقابل، تعداد مالکان دارای فقط یک‌ خانه‌خالی آنچنان زیاد نیست.

در تهران ۱۰ درصد

گزارش تحلیلی «دنیای‌اقتصاد» از یافته‌های مرکز آمار درباره خانه‌‌های خالی حاکی است: حداقل ۲۰ درصد از کل خانه‌های خالی موجود در کشور، در تهران مستقر است. از یک میلیون و ۶۶۶ هزار خانه‌خالی در سطح کشور ۳۲۷ هزار و ۷۵۰ واحدمسکونی سهم شهر تهران است. به این ترتیب با توجه به اینکه در تهران هم‌اکنون بیش از ۳ میلیون واحدمسکونی وجود دارد نسبت خانه‌های خالی به کل واحدها در پایتخت معادل ۱۵/۱۰ درصد خواهد شد. یعنی اینکه بیش از ۲ برابر نرخ‌طبیعی خانه‌خالی در یک شهر، تهران دارای این نوع خانه‌ها است.

علت رشد خانه‌های خالی

مطالعه دقیق بازار مسکن ریشه رشد شدید خانه‌های خالی را روشن می‌‌کند. مطالعه تجربی کارشناسان اقتصاد مسکن نشان می‌دهد معمولا نوسان تعداد خانه‌‌های خالی با منحنی نوسان قیمت مسکن ارتباط معکوس دارد. در دو سه سال گذشته قیمت مسکن چه در تهران و چه در کشور تحت کنترل بوده و رشد هیجانی نداشته است. این پدیده به صورت نامحسوس سوداگران بازار و حتی انبوه‌سازان را از فروش املاک‌شان منصرف کرده است و آنها را به امید افزایش قیمت در آینده، عملا به مالکان خانه‌های خالی تبدیل کرده است. به همین خاطر است که در سال‌های ۸۵ و ۸۶ همزمان با تشکیل بزرگ‌ترین حباب قیمتی در بازار مسکن تعداد خانه‌های خالی به نصف رقم طبیعی خود می‌رسد. کارشناسان برای کنترل این پدیده سیاست اخذ مالیات را پیشنهاد می‌کنند.

شاخص‌مثبت در مقابل خانه‌های‌خالی

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» در متن نتایج سرشماری سال۹۰ به‌رغم وجود پدیده منفی خانه‌های خالی، بهبود یکی از مهم‌ترین شاخص‌های بخش مسکن به چشم می‌خورد. در سال۹۰ شاخص «تراکم خانوار در واحدمسکونی» از ۱/۱ به ۰۴/۱ رسیده است.این شاخص نسبت تعداد خانوارهای ایرانی به تعداد واحدهای مسکونی را نشان می‌دهد که براساس آن در سال۸۵ به ازای هر ۱۱۰ خانوار ۱۰۰ واحد مسکونی قابل استفاده در کشور وجود داشته اما در حال حاضر به ازای هر ۱۰۰ واحد مسکونی ۱۰۶ خانوار وجود دارد که نشان می‌دهد عرضه مسکن رفته‌رفته در حال سربه‌سر شدن با تقاضای مسکن در کشور است.