واگذاری زمین در مناطق کمتر توسعه یافته

انگیزه سکونت در واحدها را کاهش می‌دهد

گروه مسکن- «مسکن مهر» بزرگترین طرح توسعه در بخش مسکن در طول تاریخ مسکن در ایران می‌باشد. از مزایای این طرح می‌توان به ارزان‌سازی در عین رعایت استانداردهای لازم، ساخت مسکن در تیراژ بالا و پایین آمدن سهم هزینه‌های ثابت در هر متر (هزینه‌هایی مثل نقشه‌کشی، نظارت، نیروی انسانی و...)، پرهیز از تجمل گرایی، افزایش امید به خانه دار شدن در اقشار کم درآمد جامعه، عدم مالکیت دائمی زمین، امتیاز استفاده از تسهیلات ارزان قیمت با بوروکراسی بسیار کمتر از تسهیلات قبلی اشاره کرد.اما معایبی هم به این طرح وارد است که مهم‌ترین آن تصدی همزمان سه نهاد در این طرح است به نحوی که متقاضیان در وزارت تعاون ثبت‌نام می‌شوند و سازمان می‌یابند، زمین را وزارت مسکن تخصیص می‌دهد و در نهایت تسهیلات را بانک عامل (که عموما بانک مسکن است) اعطا می‌کند. اینکه این سه نهاد همزمان در این طرح همکاری دارند به خودی خود بد نیست، اما در عمل به‌دلیل تفاوت‌های ماهوی ساختاری که دارند تضارب آرا و آیین‌نامه‌ای بین آنها اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال، وزارت مسکن می‌خواهد با سرعت بالا واحدها را به

بهره برداری برساند، اما بانک ارائه دهنده تسهیلات به‌دلیل نقص مدارک تسهیلات ارائه نمی‌دهد. بنابراین لازم است یک کارگروه با مشارکت نمایندگان این سه نهاد در قالب سازمانی بنام مسکن مهر تشکیل شود. نکته دیگر اینکه زمین‌های در نظر گرفته شده برای این طرح به‌خصوص در کلانشهرها، در مناطق کمتر توسعه یافته و حاشیه‌ای قرار دارد که هجوم یکباره جمعیت به آن مناطق باعث بروز ناهنجاری‌های اجتماعی می‌شود که این خود می‌تواند عاملی باشد که دارندگان واحد‌های مسکونی‌مهر تمایلی به سکونت در آنها را نداشته باشند و این مساله موجب به هدف ننشستن طرح می‌شود. مساله بعدی عدم پیشروی یکسان امکانات زیرساختی و روبنایی همزمان با ساخت واحد‌های مسکونی است. به این منظور که بسیاری از سایت‌های مسکن مهر عملیات ساخت را در حال حاضر به بهترین نحو ممکن به پیش می‌برند و تا شهریور سال ۱۳۹۰ کار ساخت حداقل ۵۰۰ هزار واحد به اتمام می‌رسد، اما بسیاری از این سایت‌ها هنوز نتوانسته‌اند تعامل سازنده با ارگان‌های مربوطه برای انشعابات آب، برق و گاز داشته باشند یا برای ایجاد مراکز آموزشی، بهداشتی، مذهبی و... بسیاری از این سایت‌ها با مشکل جدی روبه‌رو می‌باشند که این مورد، بهره‌برداری از واحدهایی که کار ساخت آنها به اتمام رسیده را می‌تواند به تاخیر بیندازد. البته موارد و مسائل دیگری نیز در این طرح مشاهده شده که با توجه به بزرگی مقیاس طرح، چندان غیرعادی به نظر نمی‌رسد، اما مسائل فوق بسیار جدی است و باعث دیده نشدن مزایای طرح می‌شود. به نظر می‌رسد اگر به مرور اصلاحاتی بر روی کلیات طرح مسکن‌مهر انجام شود، روزی خواهد رسید که دغدغه مسکن به حداقل برسد و امید می‌رود که مسوولان از مشورت با صاحبنظران دریغ نکنند.