دنیای اقتصاد- رییس شورای‌شهر تهران با اعلام اینکه به زودی طرح «اخذ مالیات از خانه‌ها و اراضی بدون استفاده» به صورت جدی و با ساز و کار قوی‌تر از گذشته، در صحن شورا بررسی می‌شود، از احتمال ارائه این طرح به مجلس برای پشتیبانی بیشتر خبر داد و گفت: باید اخذ عوارض از این قبیل املاک عادی شود تا از بی‌مصرفی واحدهای مسکونی در پایتخت جلوگیری شود. نرخ مالیات پیشنهادی شورای‌شهر برای خانه‌های خالی ۲۰ درصد قیمت منطقه‌ای اعلام شده است. رییس شورای‌شهر: بازار مسکن را به‌صورت جدی تنظیم می‌کنیم

طرح پارلمان پایتخت برای خانه‌های خالی

مینا یوسفی

مالیات ۲۰ درصدی برای خانه‌‌ها و اراضی بدون استفاده

اعضای پارلمان محلی تهران در نظر دارند برای املاک و اراضی بدون استفاده در شهر، مالیات سنگین وضع کنند تا از یک سو مانع بی‌مصرفی واحدهای مسکونی شوند و از سوی دیگر به ناهنجاری‌های اجتماعی ناشی از وجود زمین‌های متروکه در محله‌ها خاتمه دهند.

رییس شورای‌شهر با اشاره به اینکه چند سال پیش لایحه‌ای با همین مضمون در شورا مطرح اما اجرایی نشد، به «دنیای‌اقتصاد» گفت: این بار با هدف «دگرگونی مثبت» در بازار مسکن تهران، در نظر داریم با ساز و کارهای قوی‌تر، وارد شویم و اگر لازم باشد برای پشتیبانی از تصویب لایحه، جزئیات آن را به مجلس ارائه خواهیم کرد.

براساس متن لایحه شورای‌شهر، قرار است سالانه معادل ۲۰ درصد قیمت منطقه‌ای املاک از خانه‌های بدون استفاده مالیات دریافت شود که با توجه به اینکه میانگین قیمت منطقه‌ای در تهران حدود ۱۵۰ هزار تومان -۴۰ هزار تومان در مناطق پایین و حداکثر ۲۶۰ هزار تومان در محله‌های شمالی- است، نرخ مالیات برای خانه‌های خالی که اغلب در ارتفاعات تهران قرار دارند حدود ۴ تا ۱۰ میلیون تومان بسته به متراژ آنها محاسبه خواهد شد.

مهدی چمران با توضیح بیشتر در این باره به «دنیای‌اقتصاد» گفت: پیش‌بینی می‌شود با اجرای لایحه، دگرگونی مثبت در بازار مسکن ایجاد شود و بازار خرید و اجاره تنظیم شود.

چمران در عین حال تصریح کرد: صرف مقابله با خانه‌های خالی نمی‌توان معضل مسکن در تهران را حل کرد، بلکه برای رفع این دغدغه لازم است سطح معیشتی مردم نیز افزایش یابد.

به گزارش دنیای‌اقتصاد، اخیرا دولت نیز برای مقابله با روند روبه‌ رشد خانه‌های خالی در تهران، درصدد اجرای قانون تعزیرات برای این خانه‌ها است. هر چند نرخ جریمه‌ای که احتمالا برای تعزیراتی کردن مالکان خانه‌های خالی اعمال می‌شود، هنوز مشخص نیست؛ اما تیرماه سال ۸۷ سخنگوی وقت دولت با اعلام طرح اخذ مالیات از خانه‌های خالی اعلام کرده بود مالکان مشمول پرداخت مالیات ۲۵ درصدی خواهند شد.

هم‌اکنون طبق طرح شورای‌شهر، نرخ مالیات برای خانه‌های بدون استفاده ۲۰ درصد از قیمت منطقه‌ای تعیین شده است. قیمت منطقه‌ای ملک، ارزش ریالی زمین یا خانه‌ای است که بر اساس دفترچه قیمت منطقه‌ای املاک تهران تعیین می‌شود. البته این قیمت معمولا بسیار کمتر از قیمت‌گذاری بنگاهی املاک است؛ اما با این حال عوارضی که بر اساس آن محاسبه می‌شود؛ کمابیش برای مالکان سنگین خواهد بود. بر اساس اعلام شهرداری تهران در حال حاضر میانگین قیمت منطقه‌ای املاک تهران ۱۵۰ هزار تومان است که کمترین آن ۴۰ و بیشترین آن ۲۶۰ هزار تومان می‌شود.

در این شرایط بسیاری از مالکانی که خانه‌های با متراژ بزرگ خود را در مناطق بالای تهران؛ یعنی به ارزش منطقه‌ای هر مترمربع ۲۵۰ هزار تومان رها کرده‌اند، ناچار به پرداخت عوارض سنگین سالانه می‌شوند. البته این لایحه پیش از این نیز در سال ۸۲ در شورای شهر تهران به تصویب رسیده بود؛ اما به دلیل بروز برخی مشکلات که به تازگی در اجرای آن به وجود آمده، قرار است که دوباره با تاکید بیشتر و با سازوکارهای اجرایی قوی تری در شورای شهر مطرح شود.

چمران: احتمال ارسال طرح به مجلس

مهدی چمران رییس شورای‌شهر تهران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان اینکه لایحه اخذ مجوز از املاک و اراضی بلااستفاده تهران را آنقدر در شورا مطرح و تصویب می‌کنیم که عوارض گرفتن از این قبیل اماکن در جامعه عادی شود، تصریح کرد: برای دفاع از اجرای این طرح اگر لازم باشد آن را به مجلس ارائه خواهیم کرد.

به گفته چمران، تصویب این لایحه از سوی مجلس ضمانت اجرایی قوی‌تری برای آن خواهد بود. در متن لایحه مجوز اخذ عوارض از املاک و اراضی بلااستفاده تهران هدف از این اقدام جلوگیری از بی‌مصرفی یا استفاده نابجا از املاک و اراضی تهران و همچنین امکان بهره‌وری بیشتر از سطوح قابل استفاده در شهر عنوان شده است.

امید به دگرگونی مثبت

به گفته رییس شورای شهر تهران، در صورت اخذ عوارض از مالکان خانه‌های خالی امکان احتکار خانه‌ها به قصد سوءاستفاده از بازار مسکن کاهش می‌یابد، بنابراین می‌توان امیدوار بود که این مصوبه بازار مسکن در تهران را با دگرگونی مثبت مواجه کند. وی در این مورد توضیح داد: در صورت اخذ عوارض، مالکی که خانه یا زمین خود را با هدف گران شدن، خالی و بدون استفاده گذاشته و انتظار دارد تا در روزهای گرانی سود بیشتری کند، نه‌تنها سود نبرده بلکه بابت پرداخت عوارض ضرر هم کرده است. بنابراین تعداد خانه‌های خالی در شهر کمتر و بازار خرید و فروش و اجاره بهتر می‌شود. البته لایحه اخذ عوارض از خانه‌ها و اراضی خالی هدف دیگری را نیز دنبال می‌کند. به گفته چمران، در حال حاضر بسیاری از خانه‌های نیمه‌ساز رها شده و زمین‌های متروکه، نه تنها سیمای شهر را نامطلوب بلکه زمینه بروز برخی ناهنجاری‌های اجتماعی را نیز فراهم می‌کنند، در این شرایط دریافت عوارض از چنین اماکنی بروز آسیب‌های اجتماعی مرتبط با آنها را نیز کاهش می‌دهد.

خانه‌های خالی سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود

رییس شورای‌شهر افزود: برخی از مالکان با این بهانه که زمین و خانه برای خودمان است، می‌گویند که در صورت تمایل ساخت آن را نیمه کاره می‌گذاریم یا خانه را خالی نگه می‌داریم و آنها با این بهانه از تن دادن به قانون خودداری می‌کنند، اما املاک این افراد سرمایه‌های جامعه نیز محسوب می‌شود و آنها حق ندارند به سرمایه‌های جامعه آسیب وارد کنند.

۱۹۰ هزار خانه خالی در تهران

بحث اخذ عوارض از خانه‌های خالی تهران در حالی این روزها در شورای شهر قوت بیشتری گرفته است که بر اساس ارقام و آمار موجود وجود خانه‌های خالی از یک سو و کمبود مسکن از سوی دیگربازار مسکن پایتخت را با بحران مواجه کرده است؛ به گفته رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران تا سال ۱۴۰۴ تهران نیازمند تولید بیش از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد مسکونی است.

رسول خادم در این باره به «دنیای‌اقتصاد» گفت: براساس آخرین سرشماری کشور که در سال ۱۳۸۵ صورت گرفته است، در تهران ۲ میلیون و ۴۵۰ هزار واحد مسکونی وجود دارد که این تعداد برای جمعیت ۸ میلیون نفری پایتخت کفایت نمی‌کند. او در این مورد توضیح داد: در حال حاضر سرانه هر واحد مسکونی بیش از ۴ نفر است؛ در حالی که این رقم باید تا سال ۱۴۰۴ که افق طرح جامع تهران قلمداد می‌شود به حدود ۳ نفر کاهش یابد در این شرایط واضح است که با کمبود قابل توجه تعداد خانه‌های مسکونی در شهر تهران مواجه هستیم.

رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران از سوی دیگر به میزان‌های خانه‌های خالی در پایتخت اشاره و اظهار کرد: در حال حاضر ۶ تا ۷ درصد یعنی ۱۶۵ تا ۱۹۰ هزار واحد مسکونی در تهران خالی از سکنه هستند که باید حداقل ۲ تا ۳ درصد این خانه‌ها مورد استفاده قرار گیرد. به گفته خادم تعداد خانه‌های خالی در پایتخت ایران ۲ تا ۳ درصد بیشتر از استاندارد جهانی است. این عضو شورای شهر تهران تنها راه چاره برای جلوگیری از احتکار یا هر نوع دیگر از خالی نگه داشتن واحدهای مسکونی را اخذ عوارض از مالکان اینگونه املاک دانست و گفت: در بسیاری از شهرهای جهان از جمله لندن ظرف چند سال، عوارض یک خانه خالی به اندازه کل قیمت خانه برای مالک تمام می‌شود، به همین دلیل کسی به فکر خالی نگه داشتن خانه خود به قصد سوءاستفاده نمی‌افتد.خادم همچنین با اشاره به آنچه نیاز انباشته مسکن در تهران عنوان کرد، گفت که ورود خانه‌های خالی به چرخه بازار مسکن در تهران تا حد محدودی می‌‌تواند به این نیاز پاسخگو باشد. رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر در عین حال گفت که برنامه اخذ مالیات از خانه‌های خالی مختص تهران نیست و مسوولان کشور نیز در نظر دارند تا این طرح را در تمام شهرها اجرا کنند.

وضعیت اقتصادی مردم را ارتقا دهید

اعضای شورای شهر اگر چه اخذ عوارض را تنها راه مقابله با پدیده خانه‌های خالی می‌دانند، اما در عین حال حل مشکل کمبود مسکن در تهران را منوط به فراهم شدن برخی شرایط دیگر نیز عنوان می‌کنند.

معصومه ابتکار، رییس کمیسیون محیط زیست شورای شهر تهران نیز با تایید لایحه اخذ عوارض از خانه‌های خالی به دنیای اقتصاد گفت: اگر چه این راهکار بسیاری از مشکلات مسکن در تهران را حل می‌کند اما برای آن دسته از شهروندانی که توانایی خرید خانه ندارند، راهگشا نیست. وی در این مورد به افزایش ۲۰ درصدی اجاره بها در تهران اشاره کرد و افزود: در این شرایط تا زمانی که توان اقتصادی مردم بالا نرود، مشکل مسکن در تهران حل نمی‌شود.

به گفته چمران نیز حل معضل مسکن در پایتخت تنها در گرو ارتقای سطح معیشت مردم است. رییس شورای شهر تهران گفت: تا زمانی که مردم توان خرید پیدا نکنند، راه‌هایی مثل وضع عوارض بر خانه‌های خالی یا اقدام دولت برای شناسایی خانه‌های خالی از طریق تلفن‌های مردمی راه به جایی نمی‌برد.

در این میان رسول خادم، رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران نیز به راهکارهای دیگری از جمله تولید و عرضه مسکن از سوی دولت اشاره کرد و گفت: حل مشکل مسکن در کشور نیازمند برنامه‌ریزی حکومتی است. به اعتقاد این عضو شورای شهر تهران دولت آنقدر ابزار و امکانات از جمله تسهیلات بانکی و زمین خالی در اختیار دارد که با استفاده از آنها بتواند بازار مسکن کشور را تنظیم کند.

عکس: نگار متین‌نیا