نرخ خانه‌های خالی غیرطبیعی است

مالیات برخانه‌های خالی ۱۴ سال در کشور اخذ شد

اما به خاطر مشکلات اجرایی متوقف شد

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی «پدیده خانه‌‌های خالی از سکنه در تهران» را بررسی کرده و با تشریح تجربیات جهانی در اخذ مالیات از واحدهای خالی، به این جمع‌بندی رسیده است که ... استدلال طبیعی‌بودن نرخ واحدهای مسکونی خالی از سکنه قابل قبول نیست و خالی ماندن واحدها بیش از ۶ ماه در این شرایط، سوداگری در بازار مسکن را دامن می‌زند.

این مرکز سابقه اخذ مالیات از خانه‌های خالی در ایران را به دهه ۶۰ مربوط می‌داند که قانون مالیات بر خانه‌های خالی از سکنه در اسفند سال ۱۳۶۶ به عنوان بخشی از مالیات ملی غیرمستقیم تحت عنوان «مالیات بر مستغلات مسکونی خالی» به تصویب رسید. اما در سال ۱۳۸۰ لغو شد. یکی از مهمترین ایراداتی که منجر به لغو مالیات شد، عدم امکان شناسایی این خانه‌ها بود. وابسته بودن شناسایی خانه‌های خالی به بستر فناوری اطلاعاتی موجب شده در کشورهایی که فاقد این بستر هستند، مشکلاتی در اجرا به‌وجود بیاید. همچنین هزینه بالای اجرای طرح مالیات و درآمد ناچیزی که نصیب دولت می‌شود از جمله دلایل لغو این طرح در سال ۱۳۸۰ بوده است؛ در حالی‌که مرکز پژوهش‌های مجلس معتقد است مالیات بر خانه‌های خالی از جنس مالیات بر دارایی نیست که هدف آن تامین بخشی از درآمد دولت باشد، بلکه هدف از این مالیات مقابله با سوداگری است.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است: خانه‌های خالی به دو علت بوجود می‌آید علت اول پیشی‌گرفتن عرضه از تقاضا در بازار مسکن است که در این حالت هر چقدر تعداد واحدهای خالی افزایش یابد، به همان نسبت قیمت مسکن نیز کاهش پیدا می‌کند. در حالت دوم، خانه‌های خالی تحت تاثیر پدیده «شکست بازار مسکن» ایجاد می‌شود که در آن به‌‌رغم وجود عرضه، تقاضا قادر به تامین نیاز نیست یا در اصطلاح عرضه مورد نظر، متناسب با نیاز نیست. در این حالت دولت‌ها در وهله اول با اهرم‌های مختلف از جمله وضع مالیات بر واحدهای خالی، هزینه نگهداری این واحدها را برای مالکان آن افزایش می‌دهند. مالیات بر واحدهای مسکونی خالی از سکنه باید به‌صورت دوره‌ای از املاکی که مدت زمان مشخصی از یک‌سال (برای مثال ۶ ماه) خالی رها شده باشند، اخذ ‌شود. این مالیات تا زمانی‌ که ملک مورد نظر خالی شناخته شود، گرفته می‌شود.

کشورهای مختلفی اقدام به وضع مالیات بر واحدهای مسکونی خالی از سکنه کرده‌اند که این سیاست منجر به احیای این گونه املاک می‌شود.

آمریکا: دهه ۱۹۸۰ میلادی یکی از دوره‌هایی است که بازار مسکن آمریکا با پدیده شکست بازار مواجه شد. در آن زمان در چند ایالت از جمله رودآیلند و شهر پنسیلوانیا مالیاتی معادل ۱۰ درصد ارزش ملک بر آنها وضع شد.

اسپانیا: دولت ایالتی باسک اسپانیا اقدام به اخذ مالیاتی به میزان روزانه ۹ یورو از مالکان واحدهای خالی کرده است. در صورتی که ملک برای سال دوم خالی بماند، این جریمه به ۱۲ یورو در روز افزایش می‌یابد.در سال ۲۰۰۵ میلادی در منطقه باسک ۵۴ هزار ملک خالی تخمین زده شده بود که از این تعداد، ۲۰ هزار واحد، ملک دوم افراد بوده است. در اسپانیا پیش‌بینی شده اعمال قانون مالیات بتواند ۲۶ هزار ملک خالی را برای افراد جوان فاقد مسکن، به‌صورت اجاره فراهم کند.

فرانسه: در بخش‌هایی از فرانسه از جمله پاریس مقامات محلی برای کسری ملک مسکونی، اقدام به وضع مالیات بر واحدهای خالی کرده‌اند. در پاریس ۲۰ درصد تقاضا با کمبود عرضه روبه‌رو است.

انگلیس: در مناطقی از این کشور، بنابر قانون در صورتی که ملکی به مدت ۶ ماه خالی از سکنه باقی بماند، مالک آن مشمول پرداخت مالیات خواهد شد. هدف اصلی این قانون که از آوریل ۲۰۰۷ به اجرا درآمده، بازگرداندن خانه‌های خالی از سکنه به بازار خرید و فروش و اجاره است.