دنیای اقتصاد- وزارت مسکن گزارشی از روند پیشرفت مسکن مهر منتشر کرده که ارقام موجود در آن از رشد تصاعدی ساخت‌وساز در پروژه‌های 99 ساله حکایت می‌کند. به طوری که از 980 هزار متقاضی واجد شرایط نهایی مسکن مهر، 450 هزار نفر موفق به دریافت پروانه ساخت شده‌اند و 200 هزار واحد مسکونی نیز در مرحله فونداسیون قرار دارد. در کارنامه مسکن مهر عمده پیشرفت پروژه‌ها در5 ماه اخیر به ثبت رسیده است. دولت تاکنون معادل 10 هزار میلیارد تومان، زمین رایگان به پروژه مسکن مهر اختصاص داده است.

گزارش جدید وزارت مسکن درباره «۹۹ساله‌ها» منتشر شد
کارنامه رسمی از مسکن مهر
مقایسه عملکرد ۶ ماه اخیر با دو سال اول پروژه: رشد ۱۵۰ درصدی در ساخت‌وساز «۹۹ساله‌ها»
نتایج تغییر پنهانی سیاست دولت در پروژه ملی مسکن مهر
روایت سازمان ملی زمین از عملکرد دولت‌های ۶۸ تا ۸۴
فرید قدیری
لیلا درخشان
تغییر سیاست دولت در مسکن مهر از «واگذاری زمین؛ یعنی تامین مسکن مردم» به «ساخت مسکن؛ سپس تحویل به مردم»، باعث شده پروژه‌های 99 ساله در اغلب شهرهای کشور با ورود به مرحله ساخت‌وساز از رشد قابل ملاحظه‌ای نسبت به دو سال قبل برخوردار شود.
وزارت مسکن گزارش تازه‌ای از کارنامه مسکن‌مهر منتشر کرده که اعداد و ارقام موجود در آن، از رشد تصاعدی عملیات ساخت‌وساز روی زمین‌های «۹۹ساله» و مضمون آن، از هزینه‌هایی که دولت تاکنون برای پروژه مسکن مهر متحمل شده، حکایت دارد. در این گزارش عنوان شده، ۹۸۰ هزار نفر متقاضی نهایی واجد شرایط در صف مسکن مهر قرار دارند که تاکنون به نیمی از آنها مجوز ساخت داده شده و ۲۰۰ هزار نفر نیز عملیات اولیه احداث واحد مسکونی را شروع کرده‌اند.
در گزارش جدید وزارت مسکن که توسط سازمان ملی زمین منتشر شده، عملکرد دولت‌ها در سال‌های 68 تا 84 مورد نقد فنی قرار گرفته و برای مقایسه این عملکرد با آنچه دولت فعلی در حوزه مسکن انجام داده، به هزینه‌های مسکن مهر اشاره شده و آمده است: «دولت برای واگذاری رایگان زمین‌های 99 ساله به مردم تاکنون 10 هزار میلیارد تومان هزینه کرده است؛ اما در سال‌های برنامه اول و چهارم توسعه، مهمترین شاخص بخش مسکن افزایش قیمت زمین و مسکن و خارج ماندن بخش قابل ملاحظه‌ای از گروه‌های کم‌درآمد از بازار مسکن بوده است.»
ختم ماجرای «۵/۱ میلیون» در مسکن مهر
کارنامه مسکن مهر در گزارش اخیر وزارت مسکن، نشان می‌دهد ماجرای ساخت 5/1 میلیون واحد مسکونی که در گذشته مطرح و کلی هم وعده‌های تبلیغاتی برای آن شده بود، وجود خارجی ندارد. طبق این گزارش، به جای 5/1 میلیون نفر، فقط 980 هزار نفر واجد شرایط نهایی شناخته شده‌اند و برنامه‌ریزی‌ها برای تامین مسکن مهر این تعداد نفر درحال انجام است.
در پروژه مسکن مهر، تاکنون زمین‌های ۹۹ ساله ۹۰۰ هزار نفر تامین شده، برای ۴۴۲ هزار واحد مسکونی پروانه ساخت صادر شده، ۲۰۰ هزار واحد در مرحله پی‌ریزی قرار گرفته و حدود ۱۱ هزار واحد در مرحله نازک‌کاری قرار دارد.
ارقام فوق ظاهرا آن‌چنان نشانی از رشد صعودی ندارد؛ اما مقایسه آنچه طی 5 ماه اخیر در این پروژه اتفاق افتاده با عملکرد دوسال گذشته، روشن شدن موتور مسکن مهر را تایید می‌کند.
از ابتدای شهریورماه امسال تاکنون، صدور مجوز ساخت مسکن مهر ۵۰ درصد و پی‌ریزی واحدهای مسکونی ۱۵۰ درصد نسبت به قبل رشد داشته است. به عبارت ساده‌تر تا پایان دولت نهم فقط عملیات ساخت ۸۰ هزار واحد مسکونی مهر شروع شده بود؛ اما در ۵ ماه اخیر، این رقم به ۲۰۰ هزار واحد رسیده است.
تسهیلات بانکی چه می‌گوید
رشد تصاعدی در پیشرفت مسکن مهر، در آمار پرداخت تسهیلات بانکی نیز مشخص است. روند پرداخت تسهیلات ۱۵ میلیون تومانی به تعاونی‌های مسکن مهر نشان می‌دهد در بهار، تابستان و پاییز ۸۸، میزان پرداختی به ترتیب ۳۰ درصد، ۳۳ درصد و ۱۱۳ درصد نسبت به فصل ماقبل رشد داشته است. به طوری که در بهار ۱۱هزار، در تابستان ۱۵هزار و در پاییز امسال ۳۷هزار فقره وام مسکن مهر توسط بانک‌ها به متقاضیان پرداخت شد.
وزارت مسکن: چقدر هزینه کردیم؟
وزارت مسکن ارزش ریالی آنچه طی دو سال گذشته تحت عنوان زمین ۹۹ ساله به مردم واگذار شده است را ۱۰ هزار میلیارد تومان برآورد کرده است که با توجه به اختصاص ۱۱ هزار هکتار زمین برای مسکن مهر در این مدت، مشخص می‌شود هر متر مربع از زمین‌هایی که دولت بدون دریافت قیمت آن به‌صورت رایگان و اجاره بلندمدت به مسکن مهر اختصاص داده، حدود ۱۰۰ هزار تومان بوده است.
گوشه‌هایی از گزارش جدید وزارت مسکن که توسط سازمان ملی زمین و مسکن برای اعلام کارنامه مسکن مهر منتشر شده، به نقد سیاست‌های دولت‌های قبل‌از انقلاب در حوزه تامین مسکن مردم پرداخته شده است. از جمله اینکه، عنوان شده مهمترین مشخصات بخش مسکن در سال‌های 68 تا 84 (دولت‌های سازندگی و اصلاحات)، افزایش قیمت زمین و مسکن و خارج ماندن بخش قابل ملاحظه‌ای از گروه‌های کم‌درآمد از بازار مسکن بوده است.
سازمان ملی زمین در گزارش تازه منتشر شده خود، درباره عملکرد دولت در سال‌های ۶۸ تا ۸۴ تصریح کرده است: در آن زمان گرایش عمده به سمت واگذاری زمین به شکل آماده‌سازی شده بوده و عمدتا به سمت افزایش سهم انبوه‌سازی تمایل داشته است؛ اما در سال ۸۴ وزارت مسکن مکلف شد با هدف تامین مسکن کم‌درآمدها طرح حق‌بهره‌برداری بلندمدت یا ۹۹ ساله از زمین را به اجرا بگذارد.
جزئیات سیاست تغییر
به گزارش دنیای‌اقتصاد، در دوره اول از طرح مسکن مهر که در دولت نهم اتفاق افتاد، سیاست به گونه‌ای بود که فقط زمین‌ به‌صورت رایگان به تعاونی‌های مسکن واگذار شود؛ اما اینکه، تعاونی‌ها چگونه زمین را به مسکن تبدیل کنند و در جریان این تبدیل با چه مشکلاتی روبه‌رو خواهند شد، مشخص نبود و سراسر ابهام داشت.
آن زمان دولت از ورود به مرحله ساخت‌وساز به عنوان سخت‌ترین مرحله از پروسه صاحب‌خانه کردن مردم، پرهیز می‌کرد که البته نتایج چنین رویکردی در کارنامه‌های قبلی مسکن مهر کاملا مشخص است.
اما در اواخر عمر دولت قبلی، نقدها به سیاست مسکن مهر و اینکه چرا دولت به جای سازنده‌ها یا همان انبوه‌سازها، برای تامین مسکن مردم با تعاونی‌ها طرف شده، باعث شد برای بهبود اوضاع این طرح ملی، انبوه‌سازان به پروژه دعوت شوند.
در شروع به کار وزارت مسکن در دوره جدید، سیاست «ساخت مسکن مهر و سپس تحویل به مردم» به‌صورت جدی در دستور کار قرار گرفت و پیگیری‌های 6 ماهه نتایج امیدوارکننده‌ای به ثبت رسانده است.
گفته می‌شود مسوولان وزارت مسکن، اکنون به واگذاری زمین رضایت ندارند و با تفاهمی که با انبوه‌سازان در هر استان انجام داده‌اند، مقرر شده کلیه پروژه‌های ۹۹ساله از طریق سازنده‌های صاحب صلاحیت بدون اتلاف بیش‌از اندازه وقت ساخته و تحویل متقاضیان شود.