شعاع مجاز ساخت‌وساز در تهران

ساخت‌وساز خارج از شعاع ۱۴ کیلومتری شهر تهران ممنوع است

برخی برج‌های مسکونی در ارتفاعات شمال تهران در نوار ممنوعه ۱۲۰۰ کیلومتری حریم قرار دارد

قبل از خرید زمین‌های اطراف تهران از شهرداری استعلام کنید گروه مسکن - سحر باباخانی: پیشروی انبوه‌سازان به مناطقی از شهر تهران که «حریم» خوانده می‌شود و ساخت‌و‌ساز در آنجا ممنوع است، باعث شده شهرداری تهران حد و مرز دایره مجاز برای فعالیت‌های ساختمانی را مشخص و اعلام کند.

بر این اساس ساخت‌وساز در خارج از مساحت ۶۰۰ کیلومتری شهر تهران تا حد فاصل نوار ۱۲۰۰ کیلومتری تخلف محسوب می‌شود و خدمات شهری به این ساختمان‌ها داده نخواهد شد. در حال حاضر تعدادی از تعاونی‌های مسکن کارمندی زمین‌هایی در اختیار دارند که موقعیت آن در داخل حریم شهر تهران است و تعاونی‌ها از آنجا که نسبت به عدم صدور پروانه ساخت برای این زمین‌ها مطلع هستند، برای فروش آنها زیر قیمت بازار اقدام کرده‌اند.

از سوی دیگر در ارتفاعات شمال تهران تعداد قابل توجهی برج مسکونی در حال استفاده وجود دارد که موقعیت جغرافیایی این برج‌ها در خارج از شعاع شهری تهران واقع شده است.

مدیرعامل سازمان مدیریت حریم شهر تهران در این باره به دنیای اقتصاد گفت: هیچ مجازات جایگزین برای تخریب این بناها و همچنین لغو پروانه ساخت‌وساز در زمین‌های حاشیه‌ای تهران که قطعه‌بندی شده‌اند، در نظر گرفته نمی‌شود.

سید مصباح‌الدین متقی افزود: برای این منظور حریم‌بان و شهربان استخدام شده‌اند که اعضای آن از همکاران نیروی انتظامی و شهرداری هستند و وظیفه آنها شناسایی ساختمان‌ها و زمین‌های خارج از شهر است. به گزارش دنیای اقتصاد، هم‌اکنون در کنار چالش‌های موجود در بطن معاملات مسکن و بازار ساخت‌وساز، حاشیه شهر تهران نیز محل مناقشه شده است. از سال گذشته به دنبال تاکید بر تخلیه کامل حریم شهر تهران و مقابله با ساخت‌وسازهای غیر‌مجاز و غیر‌استاندارد سازمان مدیریت حریم شهر تهران تشکیل و موظف شد که آمار این ساخت‌وسازها را بررسی و نحوه برخورد و تخریب این سازه‌ها را با کمک نیروی انتظامی پیگیری کند. سید مصباح‌الدین متقی، مدیر سازمان مدیریت حریم شهر تهران در این باره به دنیای اقتصاد گفت: نحوه بررسی این ساخت‌وسازها تحت سه عنوان پیگیری می‌شود: اول ساخت‌وسازهایی که مربوط به تعاونی‌ها می‌شود، دوم سودجویانی که به دنبال فرصتی برای ساخت‌وساز و سوء‌استفاده از متقاضیان بازار هستند و سوم مردمی که در خرید یا ساخت‌وسازهای غیر‌مجاز به صورت شخصی مشارکت می‌کنند.

به گفته متقی، در حال حاضر بیشتر زمین‌های حریم شمال، غرب و شرق تهران توسط تعاونی‌های دولتی که برای ساخت واحدهای مسکونی به مردم متعهد هستند قطعه‌بندی شده، این در حالی است که بر اساس طرح جامع و طرح راهبردی تهران ساخت‌وساز حاشیه‌ای در این محدوده‌ها کاملا غیر‌قانونی بوده و سازمان حفظ حریم تهران با این تعاونی‌ها برخورد کرده و در صورت ساخت‌وساز اقدام به تخریب سازه‌های موجود می‌کند.

متقی همچنین یادآور شد: حریم‌بان (در حریم شهرها) و شهربان (در داخل شهرها) که از اعضای نیروی انتظامی کشور هستند نیز وظیفه نظارت بر نحوه پیشرفت این طرح و تخریب‌ها را بر عهده دارند و باید در این زمینه تاکید کرد که هیچ مجازات جایگزینی برای تخریب این بناها و لغو پروانه ساخت‌وساز در زمین‌های حاشیه‌ای تهران که قطعه‌بندی شده‌اند، در نظر گرفته نشده است.

مدیر سازمان مدیریت حریم شهر تهران در ادامه با اشاره به این مطلب که وظیفه اصلی این نهاد سامان دهی اسکان غیر‌رسمی حاشیه‌ای پایتخت است، گفت: تا زمانی که مابین قانون تقسیمات کشوری و بحث طرح جامع و حریم شهر تهران مصوب شورای عالی شهرسازی تناقض وجود داشته باشد، همواره با معضل رشد حاشیه و حریم تهران مواجه خواهیم بود.

تخریب بنا‌های غیر‌مجاز

با استناد به گفته‌های سیدمصباح الدین متقی، همزمان با اشباع شدن تهران از ساخت‌وسازها افراد سودجو از نیاز بازار سوء استفاده کرده و اقدام به ساخت‌وساز در حریم و حاشیه پایتخت کرده‌اند و گروهی از اقشار کم درآمد جامعه که نیازمند مسکن هستند نیز در این پروژه شرکت کرده و این خانه‌ها را خریداری می‌کنند که این سازمان در هر دو حالت اقدام به جلوگیری و تخریب سازه‌های غیر‌مجاز خواهد کرد. وی با اعلام این خبر که برخوردهای قهری با این موضوع در صورت ابلاغ طرح راهبردی شهر تهران ظرف یک سال آینده اجرا می‌شود، گفت: در بسیاری از مناطق حاشیه‌ای بسیاری از افراد با تعبیه یک منبع آب و درخت کاری اقدام به تصاحب زمین‌ها کرده و چندی بعد در آنها خانه و واحد مسکونی ساخته و به فروش می‌رسانند که این خانه‌ها از نظر فونداسیون، قوانین ساخت‌وساز، پروانه و جواز ساخت و سند مالکیت دارای مشکل هستند، ولی به دلیل عدم آگاهی مردم از این مسائل این خانه‌ها مورد استقبال قرار گرفته و خریداری می‌شوند و ما به ناچار برای اجرای قانون طرح راهبردی تهران این سازه‌ها را تخریب کرده و مردم در این میان متضرر می‌شوند که بهترین کار برای جلوگیری از چنین بحرانی بی‌توجهی به خرید املاک حاشیه‌ای تهران و دریافت اطلاعات کامل قانونی در زمینه سند و نحوه ساخت‌وساز خانه‌ها است.

رسیدگی به معضل زاغه‌نشینی

متقی زاغه‌نشینی را نیز از معضلات مخفی در حریم پایتخت عنوان کرد و توضیح داد: این معضل ریشه در مهاجرت‌های ۳۰ سال گذشته دارد و طبق آمار انجام شده ظرف این مدت ۷۰ درصد روستا نشین و ۳۰ درصد شهرنشین بوده‌اند، ولی در سال‌های اخیر این آمار کاملا بر عکس شده و همین مساله مشکل‌ساز خواهد بود.

وی در ادامه یادآور شد: امیدواریم با هماهنگی وزارت مسکن و شهرسازی و فرمانداری و استانداری تهران این طرح از سال آینده اجرا شود، چون مهم‌ترین معضل کنونی ما چند مدیریتی و تناقض در قوانین شهری و عدم هماهنگی سازمان‌ها و نهادها با شهرداری است.

مدیر سازمان مدیریت حومه شهر تهران با تاکید بر برخورد قاطع با تخلفات ساختمانی گفت: کلیه پروانه‌های ساختمانی ۸ تا ۱۰ سال گذشته که منجر به ساخت‌وسازهای غیر‌مجاز در حریم تهران شده است، به زودی ابطال می‌شوند.

تعریف حریم شهر تهران

سید مصباح‌الدین متقی همچنین در تعریف حریم و حاشیه تهران به دنیای اقتصاد گفت: در حال حاضر دو نوع حریم برای پایتخت تعریف شده است؛ یکی حریمی که در سال ۴۷ و ۴۹ مصوب و در سال ۷۲ توسط شورای عالی شهرسازی تصویب و ویراستاری شد و در حال حاضر ملاک عمل شهرداری است و بر اساس این تعریف تهران با ۶۰۰ کیلومترمربع مساحت ۱۲۰۰ کیلومترمربع حریم دارد (یعنی ۲ برابر مساحت خود شهر)، ولی در قوانین جدید ۶۰۰۰ کیلومترمربع برای تهران حریم در نظر گرفته شده که با این حساب بسیاری از شهرهای حاشیه‌ای مانند رباط کریم، شهریار، شهر ری، پرند و ... با حفظ استقلال و شهریت باید از قوانین و مدیریت واحد پایتخت پیروی کنند تا با این روش ساخت‌وسازهای غیر‌مجاز در تمامی این نواحی نیز تحت کنترل و نظارت قرار گیرد.

آمار بیشترین تخلفات در حاشیه تهران

با بررسی‌های انجام شده مشخص شد بیشترین تخلفات ساخت‌وساز در حاشیه و حریم تهران مناطق ۱، ۴، ۵، ۱۳و ۱۵ است.

متقی با اعلام این خبر به دنیای اقتصاد گفت: مشکل اصلی شهر تهران بخش خصوصی و افراد صاحب نفوذ است که در بسیاری از مواقع حتی در صورت عدم صدور مجوز، زمین‌ها حصارکشی و ساخته می‌شود و حتی در صورت مجوز تخریب نمی‌توان این سازه‌ها را تخریب کرد و از بین برد که در حال حاضر در همین رابطه نیازمند همکاری همه جانبه قوه قضائیه هستیم. وی در ادامه از تمامی دوستداران طبیعت و گردشگری خواست که در صورت رویت ساختمان‌های بلند مرتبه‌ای که در خارج از تهران ساخته شده‌اند، در صیانت از حریم پایتخت همکاری کنند. این مقام مسوول همچنین تاکید کرد: بسیاری از ساختمان‌هایی که قبل از تصویب طرح جامع و مشخص شدن حاشیه تهران مجوز ساخت گرفته‌اند، باید ابتدا از وزارت مسکن و شهرسازی ملک معوض گرفته و سپس ساختمان خود را برای تخریب به شهرداری تحویل دهد، ولی در مورد سایر بنا‌ها می‌توان بدون اغراق اعلام کرد که اغلب بلندمرتبه‌سازی‌ها و برج‌های ارتفاعات شمالی تهران که متقاضیان بسیاری نیز دارند در حریم واقع شده و غیر‌مجاز ساخته شده‌اند.

حریم پایتخت را چطور تشخیص دهیم؟

متقی در پاسخ به این سوال به دنیای اقتصاد گفت: تمامی محدوده‌های پایتخت در تمامی مناطق علامت‌گذاری شده‌اند؛ ضمن اینکه افراد می‌توانند با مراجعه به شهرداری مناطق استعلام گرفته و مشخص کنند که ملکشان در حریم واقع شده یا خیر، علاوه بر تمامی این مشخصات اگر خدمات شهرداری به منازل شهروندان ارائه شود، ساختمان آنها در متن شهر قرار گرفته و اگر خدمات شهری به این شهروندان ارائه نشود، ملک و سازه آنها در حریم ممنوعه قرار گرفته است. وی با بیان این مطلب گفت: برای مثال از ارتفاعات ۱۸۰۰ متر به بالا در شمال و غرب تهران جزو حریم قرار دارد، ولی این ارتفاع در مناطق مختلف متفاوت است. متقی همچنین درباره حریم جنوب پایتخت گفت: امامزاده داوود و جنوب اتوبان بعثت نیز در جنوب تهران جزو مرز بین شهر و حریم شناخته می‌شود و شهروندان باید در آینده برای ساخت‌وساز‌های جدید خود این محدوده‌ها را شناسایی کنند.