ساخت در«جنوب تهران» یا «مسکن مهر»؟

عکس: جعفر پورحسن

هزینه ساخت و ساز یکسان اما دوندگی و ابهامات در «مسکن مهر» زیادتر است گروه مسکن: لیلا درخشان - با فراخوان وزارت مسکن، گروهی از انبوه‌سازان آماده شده‌اند تا وارد زمین‌های ۹۹ ساله شوند و ساخت مسکن مهر را در اختیار بگیرند، اما در تهران شرایط کمی متفاوت است. مسکن مهر در تهران حداقل ۲۵ تا ۵۰ کیلومتر خارج از شهر و در شهرهای جدید اطراف قرار است ساخته شود.

ضمن اینکه برخی از مشکلاتی که هم اکنون پیمانکاران تعاونی‌های مسکن در شهرهای جدید با آن روبه‌رو هستند، باعث شده بر روی میل و علاقه انبوه‌سازان برای مشارکت در این طرح تاثیر منفی بگذارد. نمونه این ادعا را یک انبوه ساز مطرح بیان می‌کند.

محمد مهدی مافی، عضو انجمن انبوه‌سازان استان تهران درباره «صرفه اقتصادی» مشارکت در مسکن مهر به دنیای اقتصاد گفت: اگر شرایط صدور مجوز ساخت، تحویل زمین و مقررات مرتبط با ساخت و ساز در مسکن مهر تغییر نکند، محاسبات فنی و مالی نشان می‌دهد ساخت در جنوب تهران به مراتب بهتر از فعالیت در مسکن مهراست. وی در توضیح بیشتر افزود: در حال حاضر قیمت ساخت در جنوب تهران (با احتساب قیمت خرید زمین) تقریبا با آنچه قرار است در قالب مسکن مهر روی زمین‌های ۹۹ ساله احداث شود برابر است، به طوری‌که یک انبوه‌ساز با خرید ۵۰۰متر مربع زمین به قیمت متری حدود ۵۰۰هزار تومان در مناطق جنوبی پایتخت می‌تواند یک مجتمع مسکونی ۲۵واحدی با متراژ هر واحد حدود ۵۰ متر مربع احداث کند که در این صورت سهم ارزش زمین در هر متر مربع بنای مسکونی رقمی حداقل ۱۸۰هزار تومان خواهد شد. در این حالت به ازای هر کدام از واحدهای مسکونی ۵۰ متری، سازنده باید ۹میلیون تومان برای زمین هزینه کند.

مافی ادامه داد: این در حالی است که در پروژه مسکن مهر اگر چه سازنده پولی بابت خرید زمین هزینه نمی‌کند؛ اما الگوی مصوب ساخت مسکن در این طرح که ۷۵ متر مربع تعیین شده است شرایط را به گونه‌ای رقم می‌زند که برای ساخت ۲۵ متر اضافه‌تر (۷۵ متری مسکن مهر در مقایسه با ۵۰ متری در جنوب تهران) باید ۵/۸میلیون تومان هزینه کرد (در صورتی که قیمت تمام شده ساخت را متر مربعی ۳۵۰هزار تومان در نظر بگیریم).

این انبوه‌ساز و عضو سابق هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران تاکید کرد: محاسبات فوق فقط بر اساس مقایسه ریالی دو پروژه مسکونی یکی در جنوب تهران و دیگری روی زمین‌های ۹۹ ساله انجام شده است، این در حالی است که روایت برخی پیمانکاران مسکن مهر از مشکلات در این پروژه از دوندگی‌های زیاد و موانع متعدد حکایت دارد.

وی گفت: اگر چه خریدار در طرح مسکن مهر یکسری تسهیلات دریافت می‌کند؛ اما می‌تواند خارج از طرح مسکن مهر نیز این تسهیلات را با سپرده‌گذاری یا با خرید وام تهیه کند.

به گفته مافی در حال حاضر مسکن مهر هیچ انگیزه‌ای برای خریداران و سازندگان ایجاد نمی‌کند.

بازرس سابق انجمن انبوه‌سازان تهران در ادامه به مشکلات فرهنگی و اجتماعی مسکن مهر نیز اشاره و خاطرنشان کرد: مردم ایران از لحاظ فرهنگی مالکیت را خیلی دوست دارند و مقوله ارث و میراث برای آنان ارزش زیادی دارد و خانواده‌ها دوست دارند برای فرزندانشان ارث و میراث به جا گذارند.

وی تاکید کرد: اما در طرح مسکن مهر به این مقوله توجه‌ای نشده است و مالکیت فقط در قسمت اعیان است نه عرصه.

این در حالی است که یک واحد ۵۰متری دارای سند منگوله‌دار است که می‌تواند حس مالکیت داشته باشد و در ضمن قابلیت این را دارد که به ارث گذاشته شود.

وی افزود: در همین حال خرید یک آپارتمان در داخل شهر از لحاظ دسترسی به امکانات فرهنگی و رفاهی و... در مقایسه با مسکن مهر که این امکانات در آن دیده نشده دارای مزایای بهتری است.

به گفته مافی، مسکن مهر به صورت بلوک‌های سازمانی ساخته می‌شود و این مساله از لحاظ فرهنگی برای مردم ما چندان خوشایند نیست.

وی افزود: در همین حال ساخت مسجد، کتابخانه مرکزی، پارک و سایر امکانات لازم برای زندگی در ساخت مسکن مهر آنچنان که باید دیده نشده است و همین باعث می‌شود که حس زندگی اجتماعی در مسکن مهر برآورده نشود.

پیشنهاد تهاتر زمین تجاری

علاوه بر اینکه برخی انبوه‌سازان معتقدند حضور آنان در ساخت مسکن مهر توجیه زمانی و اقتصادی ندارد همزمان گروهی دیگر از صنف ساختمانی خاطرنشان می‌کنند پیشنهادات دولت برای رونق مسکن مهر در قالب طرح تبدیل خانه‌های نوساز به مسکن مهر نیز از اقبال چندانی برخوردار نخواهد شد. انبوه‌سازان اذعان می‌دارند از آنجا که دولت زمین مرغوبی در شهر ندارد در نتیجه انگیزه‌ای نیز برای آنان ایجاد نخواهدشد تا اقدام به تهاتر زمین کنند و گویی آنها خواب سرمایه و فروش نرفتن واحدهای خود را به ریسک تهاتر زمین با دولت ترجیح می‌دهند.

در همین رابطه -ایرج رهبر- رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد استقبال انبوه‌سازان از این پیشنهاد دولت را مشروط به رعایت پاره‌ای از شرایط دانست. وی گفت: وزارت مسکن و شهرسازی به منظور راه‌اندازی چرخ مسکن مهر به دنبال راهکارهای مختلفی بوده است که یکی از این راهکارها نیز حذف قیمت زمین از واحدهای ساخته شده توسط انبوه‌سازان است که تاکنون به فروش نرفته‌اند.

وی گفت: اما استقبال انبوه‌سازان از این پیشنهاد مشروط بر آن است که زمین‌های معوض یا در شهر واقع شده یا اینکه کاربری تجاری داشته باشند. به گفته رهبر در حال حاضر وزارت مسکن و شهرسازی فاقد زمین‌های معوض در شهر است، چرا که اگر اینگونه بود قطعا آنها را در اختیار پروژه مسکن مهر قرار می‌داد. وی تاکید کرد: البته شاید وزارت مسکن و شهرسازی دارای یکسری زمین‌های پراکنده در برخی از نقاط شهر باشد که مناسب ساخت‌وساز برای انبوه‌سازان باشد، اما در هر حال قطعا انبوه‌سازان با بررسی شرایط و صرفه اقتصادی اقدام به این تهاتر خواهند کرد.