همه‌چیز درباره گودبرداری
گروه مسکن- رشد سریع ساختمان‌سازی در ایران طی سه دهه گذشته، موجب شد افرادی وارد این صنعت شوند که از تبحر و دانش لازم برخوردار نبوده و استانداردهای لازم را در مراحل مختلف ساختمان‌سازی به کار نبرند که این امر مشکلات عدیده‌ای را برای مردم ایجاد کرده است. تخریب و گودبرداری یک ساختمان فرسوده برای ساخت مجدد از مراحلی است که در بافت فرسوده انجام می‌شود.
در اینجا، ضوابط و دستورالعمل‌های گودبرداری به عنوان بخشی از مقررات ملی ساختمان ذکر شده است:
عملیات خاکی
۱ - عملیات خاکی شامل مراحل خاکبرداری، خاکریزی، تسطیح زمین، گودبرداری، پی‌کنی ساختمان‌ها، حفر شیارها، کانال‌ها و مجاری آب و فاضلاب و حفر چاه‌های آب و فاضلاب با وسایل دستی یا ماشین‌آلات است.
قبل از اینکه عملیات خاکی شروع شود اقدامات زیر باید انجام شود:
الف: زمین موردنظر از لحاظ استحکام و جنس خاک به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد.
ب: موقعیت تاسیسات زیرزمینی از قبیل کانال‌های فاضلاب، قنوات قدیمی، لوله‌کشی آب و گاز، کابل‌های برق، تلفن و غیره که ممکن است در حین عملیات گودبرداری و خاکبرداری موجب بروز خطر و حادثه یا خود دچار خسارت شوند، بررسی و شناسایی شوند و با همکاری سازمان‌های ذی‌ربط، نسبت به تغییر مسیر دائم یا موقت و همچنین در صورت قطع جریان آنها اقدام شود.
ج: در صورتی که تغییر مسیر یا قطع جریان برخی از تاسیسات مندرج در بند ب امکان‌پذیر نباشد، باید با همکاری سازمان‌های مربوطه و به طرق مقتضی نسبت به حفاظت آنها اقدام شود.
د: چنانچه محل گودبرداری در نزدیکی یا مجاورت یکی از ایستگاه‌های خدمات عمومی از قبیل آتش‌نشانی، اورژانس و غیره و یا در مسیر اتومبیل‌های مربوطه باشد، باید از قبل مراتب به اطلاع مسوولان ذی‌ربط رسانده شود تا در سرویس‌رسانی عمومی وقفه‌ای ایجاد نشود.
ه: کلیه اشیای زاید از قبیل تخته‌سنگ، ضایعات ساختمانی یا بقایای درخت که ممکن است مانع انجام کار شده یا موجب بروز حادثه شود، از زمین موردنظر خارج شوند.
۳ - تمام کارگرانی که در عملیات خاکی مشغول به کار می‌شوند باید تجربه کافی داشته باشند و اشخاص ذی‌صلاح بر کار آنان نظارت کنند. همچنین سایر افراد از جمله رانندگان و اپراتورهای ماشین‌آلات و تجهیزات مربوطه، باید از اشخاص ذی‌صلاح باشند.
۴ - در صورتی که در عملیات خاکی از دستگاه‌های برقی مانند الکتروموتور برای هوادهی، تخلیه آب و نظایر آن استفاده شود، باید با رعایت مفاد به کار گرفته شده در این ضوابط نسبت به تجهیز وسایل حفاظتی مناسب اقدام کنند.
۵ - چنانچه محل موردنظر برای عملیات خاکی نظیر حفر چاه در معابر عمومی یا محل‌هایی که احتمال رفت‌و‌آمد افراد متفرقه وجود داشته باشد، باید با اقدامات احتیاطی از قبیل محصور کردن محوطه حفاری، نصب علائم هشداردهنده و وسایل کنترل مسیر، از ورود افراد به نزدیکی منطقه حفاری جلوگیری شود.
حفر طبقات زیرزمین و پی‌کنی ساختمان‌ها
۱ - در صورتی که در عملیات گودبرداری و خاکبرداری احتمال خطری برای پایداری دیوارها و ساختمان‌های مجاور وجود داشته باشد، باید از طریق نصب شمع، سپر و مهارهای مناسب، رعایت فاصله مناسب و ایمن برای گودبرداری و در صورت لزوم با اجرای سازه‌های نگهبان قبل از شروع عملیات، ایمنی و پایداری آنها تامین شود.
۲ - در خاکبرداری‌های با عمق بیش از ۱۲۰سانتیمتر که احتمال ریزش یا لغزش دیوارها وجود دارد، باید با نصب شمع، سپر و مهارهای محکم و مناسب برای حفاظت دیوارها اقدام شود، مگر آنکه شیب دیواره از زاویه شیب طبیعی خاک کمتر باشد.
۳ - در مواردی که عملیات گودبرداری در مجاورت بزرگراه‌ها، خطوط راه‌آهن و مراکز یا تاسیسات دارای ارتعاش انجام می‌شود، باید برای جلوگیری از لغزش یا ریزش دیواره‌ها اقدامات لازم صورت گیرد.
۴ - در موارد زیر باید دیواره‌های محل گودبرداری به طور دقیق مورد بررسی و بازدید قرار گرفته و در نقاطی که خطر ریزش یا لغزش دیواره‌ها ایجاد شده، وجود مهارها و وسایل ایمنی لازم از قبیل شمع، سپر و غیره نصب و با مهارهای موجود تقویت شوند:
الف: بعد از بارندگی‌های شدید
ب: بعد از وقوع توفان‌های شدید، سیل و زلزله
ج: بعد از یخبندان‌های شدید
د: بعد از هر گونه عملیات انفجاری
ه: بعد از ریزش‌های ناگهانی
و: بعد از وارد آمدن صدمات اساسی به مهارها
ز: بعد از هر گونه ایجاد وقفه در فعالیت ساختمانی
۵ - برای جلوگیری از بروز خطرهایی نظیر پرتاب سنگ، سقوط افراد، حیوانات، مصالح ساختمانی و ماشین‌آلات و سرازیر شدن آب به داخل گود و نیز برخورد افراد و وسایط نقلیه با کارگران و وسایل و ماشین‌آلات حفاری و خاکبرداری، باید اطراف محل حفاری و خاکبرداری با رعایت ضوابط و دستور‌العمل گودبرداری به نحو مناسب حصارکشی و محافظت شود. در مجاورت معابر و فضاهای عمومی، محل حفاری و خاکبرداری باید با علائم هشداردهنده که در شب و روز قابل رویت باشد، مجهز شود.
در گودبرداری‌هایی که عملیات اجرایی به علت محدودیت ابعاد آن با مشکل نور و تهویه مواجه می‌شود، لازم است نسبت به تامین وسایل روشنایی و تهویه اقدام لازم به عمل آید.
۷ - خاک و مصالح حاصل از گودبرداری نباید به فاصله کمتر از نیم متر از لبه گود ریخته شود. همچنین این مصالح نباید در پیاده‌روها و معابر عمومی به نحوی انباشته شود که مانع عبور و مرور شده یا به بروز حادثه منجر شود.
۸ - قبل از استقرار ماشین‌آلات و وسایل مکانیکی از قبیل، جرثقیل، بیل مکانیکی، لودر، کامیون و غیره یا انباشتن خاک‌های حاصل از گودبرداری یا مصالح ساختمانی در مجاورت گود، ضمن رعایت فاصله مناسب از لبه گود، نسبت به تامین پایداری دیواره‌های گود نیز باید اقدام شود.
۹ - در گودهایی که عمق آنها بیش از یک متر است، نباید کارگر به تنهایی در محل به کار گمارده شود.
۱۰ - در محل گودبرداری‌های عمیق و وسیع، باید یک نفر نگهبان عهده‌دار مسوولیت نظارت بر ورود و خروج کامیون‌ها و ماشین‌آلات سنگین باشد و نیز برای آگاهی کارگران و سایر افراد، علائم هشداردهنده در معبر و محل ورود و خروج کامیون‌ها و ماشین‌آلات مذکور نصب شود.
ارسال نظر