200هزار مسکن مهر به نازک‌کاری می‌رسد
آغاز دور جدید کنترل تعهدات محضری تعاونی‌ها
تهران در حد آماده‌سازی زمین پیشرفت دارد

نمایی از مسکن مهر در پرند

میترا یافتیان
تازه‌ترین گزارش دولتی از پیشرفت «پروژه ملی مسکن مهر» از رسیدن ۶ استان به مرحله اسکلت و سقف، ۹ استان در مرحله فونداسیون و پی‌ریزی و دو استان به مرحله نازک‌کاری حکایت دارد.در این گزارش که قائم‌مقام وزیر تعاون بخشی از آن را به دنیای‌اقتصاد شرح داده، پیشرفت مسکن مهر در استان تهران در حد آماده‌سازی زمین‌های ۹۹ ساله عنوان شده است. در استان تهران که به نظر می‌رسد سطح تقاضا در بازار مسکن نسبت به سایر استان‌ها بالاتر است، تعاونی‌های مسکن مهر هنوز به مرحله دریافت زمین برای شروع ساخت‌وساز نرسیده‌اند.قائم‌مقام وزیر تعاون پیش‌بینی کرده است: «تا پایان امسال ۲۰۰هزار واحد مسکونی مهر در سراسر کشور به مرحله نازک‌کاری می‌رسد که البته حصول این نتیجه از نگاه دولت به معنی موفقیت در پروژه است.»سیدعلی علوی در گفت‌و‌گوی مفصل با گروه مسکن دنیای اقتصاد از آغاز دور جدید کنترل شرایط متقاضیان مسکن خبر داده و گفته است: «اخیرا کنترل نهایی تعهدات محضری تعاونی‌های مسکن مهر آغاز شده و اگر به واجد شرایط نبودن فردی که هم‌اکنون در پروژه‌ها عضویت دارد برسیم ضمن اخراج از تعاونی خسارت وارده از ایشان کسر و مورد پیگیرد قرار خواهد گرفت.»متن گفت‌و‌گو را در زیر بخوانید:
بارها و بارها آقای عباسی - وزیر تعاون - و نیز شما به این نکته اشاره کرده‌اید که بررسی نهایی مشمولان دریافت تسهیلات مسکن مهر انجام نشده، منظورتان از این بررسی نهایی چیست و آیا تعهد محضری ثبت‌نام‌کنندگان برای فاقد خانه بودن کافی نیست؟
ما یک بررسی نهایی داریم، چرا که امکان دارد افرادی در شهرستان‌های مختلف ثبت‌نام کرده باشند و ما در شهرها اطلاعات آن را بررسی کرده‌ باشیم، ضمن اینکه ممکن است هیات‌مدیره‌های تعاونی‌ها نیز آن طور که باید و شاید بررسی درستی از فاقد خانه بودن ثبت‌نام‌کنندگان نداشته باشند، از این رو برای اطمینان بیشتر ادارات تعاون نسبت به تطبیق مشخصات افرادی که برای طرح مسکن مهر تعهد محضری داده‌اند با بانک‌های اطلاعاتی مختلف و موجود و ...، یک بار دیگر پالایش نهایی را از اطلاعات ثبت‌نام‌کنندگان و واجدین شرایط تشخیص داده شده انجام خواهیم داد.لذا یک بار دیگر تمام تعهدات محضری با واقعیات و اسناد موجود در بانک‌های اطلاعاتی تطبیق داده می‌شود.در این صورت اگر فردی دارای خانه باشد و از تسهیلات مسکن مهر نیز برخوردار شود، در هر مرحله‌ای از کار که شناسایی شود، مشمول پرداخت جریمه می‌شود.
پالایش نهایی وزارت تعاون چقدر زمان می‌برد؟
ظرف چند ماه آینده بررسی نهایی پایان می‌یابد.روند بررسی مجدد واجدین شرایط زمین‌های ۹۹ساله شروع شده و پیگیری این امر به تمام استان‌ها اعلام شده است. در حال حاضر نیز تعداد قابل‌توجهی از غیر واجدین شرایط شناسایی شده‌اند و میزان آنها بین ۵ تا ۱۰درصد بررسی‌شدگان در هر استان است.
شما صرفا به اعضای تعاونی‌ها اشاره کردید، اما اگر خود اعضای هیات‌مدیره نیز دارای خانه ملکی بوده و در لیست برخورداران از تسهیلات مسکن مهر باشند، چطور؟
اگر عضو هیات‌مدیره باشند، در صورت شناسایی با آنها برخورد قانونی می‌کنیم، بنابراین اگر افرادی هستند که ما تا به حال خانه‌دار بودن آنها را متوجه نشده‌ایم در هر مرحله‌ای که به این نتیجه برسیم که فردی دارای خانه است، نام او را از لیست سهمیه حذف می‌کنیم.
درباره آخرین وضعیت اجرای طرح مسکن مهر در سراسر کشور توضیح دهید.
از زمان شروع ثبت‌نام تاکنون بیش از ۴میلیون و ۲۰۰هزار نفر وارد سیستم اینترنتی وزارت تعاون شدند، البته حدود ۸۰۰‌هزار نفر از ثبت‌نام‌کنندگان نیز به صورت دستی به سیستم وارد شدند.بعد از پالایش اولیه، افرادی که اطلاعات ناقص یا تکراری وارد سیستم کرده بودند، از لیست ثبت‌نام‌کنندگان حذف شدند. از این رو در حال حاضر اطلاعات حدود ۳میلیون و ۸۲۸هزار نفر در سایت اینترنتی وزارت تعاون موجود است.تاکنون اطلاعات ۳میلیون نفر از طرق مختلف از جمله توسط هیات‌مدیره‌ها، ادارات تعاون، ادارات مسکن و شهرسازی و ... بررسی شده و حدود یک میلیون و ۵۸۰هزار نفر از آنها واجد شرایط اولیه تشخیص داده شده و به مسکن و شهرسازی استان‌ها جهت دریافت زمین معرفی شده‌اند که در حال حاضر مشغول پالایش مجدد هستیم و از این مرحله به بعد اگر به واجد شرایط نبودن فرد برسیم ضمن اخراج از تعاونی خسارت وارده از ایشان کسر و مورد پیگیری قرار خواهد گرفت.از مجموع افراد معرفی‌شده به ادارات مسکن و شهرسازی سراسر کشور نیز برای حدود یک میلیون و ۳۵۰هزار نفر زمین دولتی پیش‌بینی شده که آماده‌سازی برخی از این زمین‌ها انجام شده و برخی نیز در حال انجام است.از این تعداد نیز برای حدود ۳۰۵هزار نفر آماده‌سازی زمین به اتمام رسیده و زمین برای ساخت، تحویل تعاونی‌ها شده است. از مجموع افرادی که زمین را برای ساخت تحویل گرفته‌اند نیز برای بیش از ۱۱۰هزار نفر پروانه ساخت توسط شهرداری‌ها صادر شده است و این نشان می‌دهد که کار سرعت گرفته و در ماه‌های آینده بر این تعداد افزوده می‌شود.
با توجه به اینکه وزارت تعاون در بحث نظارت بر امر ساخت‌و‌ساز پروژه‌های مسکن مهر ورود پیدا کرده است، نتایج نظارت‌بر پیشرفت مسکن مهر در استان‌ها چگونه بوده است؟
در حال حاضر هفته‌ای یک بار استان‌ها از روند اجرای طرح مسکن مهر به وزارت تعاون گزارش می‌دهند. و گزارش‌ها نشان می‌دهد همه استان‌ها در این باره کار می‌کنند، اما میزان پیشرفت اجرای طرح مسکن مهر به حجم کار بستگی دارد.
هم‌اکنون در 6استان پروژه مسکن مهر به مرحله اسکلت و سقف رسیده و در 9استان نیز در مرحله فونداسیون و پی‌ریزی ساختمان قرار دارد. دو استان نیز به مرحله نازک‌کاری رسیده است.
ضمن اینکه در اکثر استان‌ها پروژه مسکن مهر به مرحله اخذ پروانه نیز رسیده است.
در استان تهران چطور؟
پیشرفت مسکن مهر در استان تهران درحد آماده‌سازی بوده اما هنوز به مرحله تحویل زمین به تعاونی‌ها جهت ساخت نرسیده‌ایم.
با توجه به نقش نظارتی وزارت تعاون در این طرح، آیا اقدامات تنبیهی برای تعاونی‌هایی که زمین را دریافت کرده اما ساخت‌و‌ساز نکرده‌اند، خواهید داشت؟
آمارهای ما از مجموع تعاونی‌های فعال در مسکن مهر نشان می‌دهد که تعداد کمی از تعاونی‌ها به مرحله ساخت رسیده‌اند و مابقی در مرحله آماده‌سازی زمین‌ها هستند.البته جدیدا موضوعی در دستور کار ما قرار گرفته که براساس آن بعد از آماده‌سازی افراد را مختار می‌کنیم که می‌توانند با تعاونی کار را ادامه دهند یا در گروه‌های ۳ و ۵نفره یا بیشتر زمین را تحویل گرفته و ساخت‌و‌ساز کنند.ناگفته نماند که هر چه تعداد افرادی که زمین را تحویل می‌گیرند کمتر باشد، احساس مالکیت آنها بیشتر می‌شود و امکان دارد کار سریع‌تر پیش رود.البته وقتی اعضا از تعاونی‌ها جدا و گروه‌های ۳ و ۵نفره تشکیل می‌دهند، دیگر وزارت تعاون وظیفه‌ای در قبال کنترل روند ساخت‌و‌ساز آنها ندارد، اما در حالت کلی نظارت فنی این پروژه‌ها همچنان برعهده وزارت مسکن و شهرسازی است.
با این توضیح اگر این زمین‌های دولتی تحویل شد، اما ساخت‌‌وسازی بر روی آنها صورت نگرفت، با این‌گونه تعاونی‌ها چه برخوردی خواهید داشت؟
ما برای تعاونی‌ها جدول زمانی تهیه کرده‌ایم و امیدواریم نظارت دقیق سیستمی برای آنها برقرار کنیم. از این‌رو طرح جامع نظارت را تهیه کرده‌ایم تا همان‌گونه که ثبت‌نام‌ها اینترنتی یا بدون واسطه و نامحدود بود، نظارت‌های ما نیز بر این پروژه‌ها سیستمی و اینترنتی باشد.
اجرای این طرح از کی شروع می‌شود؟
ظرف یک ماه آینده این طرح در سراسر کشور شروع می‌شود که براساس آن شرکت تعاونی، بازرس شرکت تعاونی و پیمانکار موظف هستند از تمام مراحل کار که به ۱۶مرحله تقسیم شده گزارش تهیه کرده و با ورود به سیستم، گزارش پیشرفت این ۱۶مرحله را به سیستم گزارش دهند.پس از ورود این اطلاعات ما از طریق اتحادیه‌ها و نیز به صورت مستقل روند کار این پروژه‌ها را بررسی می‌کنیم.به طور مثال اگر در زمان مشخص که باید پی‌ریزی انجام شود، عملیات پی‌ریزی پایان پیدا نکرد، تعاونی مربوطه شناسایی و باید پاسخگو باشد.علاوه‌بر این، متقاضیان نیز می‌توانند وارد سیستم جامع نظارت وزارت تعاون شوند و آخرین گزارشات پیشرفت پروژه‌ها را ملاحظه و با واقعیات تطبیق دهند، در صورت عدم تطابق با آنچه در واقعیت وجود دارد، به جای مراجعه به ادارات تعاون، می‌توانند هرگونه انتقاد و شکوائیه خود را وارد سیستم کرده و بررسی دقیق‌تر و رسیدگی به شکایات را به ما بسپارند.
اتحادیه‌ها نیز بر کار تعاونی‌ها نظارت می‌کنند ما نیز 3 بار اخطار به تعاونی‌ها می‌دهیم و در صورت ابلاغ اخطاریه‌ها و بی‌توجهی مسوولان تعاونی‌های مسکن مهر، برخورد قانونی با آنها خواهیم داشت.
بنابراین سیستم نظارت وزارت تعاون به عنوان کنترل مدیریت پروژه راه‌اندازی شده و به زودی عملیاتی می‌شود.
گفته می‌شود پس‌انداز اعضای تعاونی‌های شرکت‌کننده در طرح مسکن مهر متفاوت است، برای جلوگیری از توقف این پروژه‌ها چه ابزاری در اختیار دارید؟
پیش‌بینی کرده بودیم که بسیاری از افراد که پس‌انداز لازم هم برای این طرح ندارند، ثبت‌نام خواهند کرد، از این رو شرط اولیه داشتن یک‌میلیون تومان برای آماده‌سازی را گذاشتیم. البته در آن زمان خیلی‌ها به ما ایراد گرفتند، اما به واقع گذاشتن شرط یک‌میلیون تومان برای این بود که مشخص شود واجدان شرایط در حدی هستند که حداقل هزینه آماده‌سازی را تامین کنند. از طرفی این شرط باعث ریزش تعداد زیادی از افراد در همان ابتدای کار شد. هر چند که این افراد را کنار هم نگذاشتیم و به تعاونی‌ها اعلام کردیم پروژه یک و دو تعریف کنند.
منظورتان از پروژه یک و دو چیست؟
پروژه یک کسانی بودند که می‌توانستند حداقل یک میلیون تومان را برای آماده‌سازی تامین کنند، افرادی هم که توانایی تامین این مبلغ را نداشتند در پروژه دو همان تعاونی قرار داده شدند، تا پس از تامین این یک میلیون تومان در پروژه یک قرار داده شوند.بنابراین یا نهایتا ما به این نتیجه می‌رسیم که Aنفر از ثبت‌نام‌شدگان توانایی تامین حداقل یک میلیون تومان را هم ندارند و این آمار می‌تواند در برنامه‌های دولت برای آینده قرار داده شود یا این که به مرور زمان توانایی مالی این افراد افزایش یافته و در لیست پروژه یک قرار گیرند.
با این وجود آیا توصیه می‌کنید کسانی که فقط یک میلیون تومان پس‌انداز داشته و فاقد مسکن ملکی هستند، در این طرح ثبت‌نام کنند؟
بنده به کلیه کسانی که یک میلیون تومان آماده‌سازی را دارند، توصیه می‌کنم در این طرح ثبت‌نام کنند.بعد از آماده‌سازی زمین می‌توانند با چند نفر هم‌سنخ خود به لحاظ مالی یک گروه کوچک تشکیل دهند و زمین را تحویل بگیرند تا در زمان دیرتری ساخت‌وساز کنند.از سوی دیگر اگر افراد بدون پس‌انداز برای تامین هزینه ساخت مسکن مهر از تعاونی‌ها جدا شوند و در قالب گروه‌های کوچک ساخت‌وساز کنند، تعاونی‌ها هم با سرعت بیشتری می‌توانند پروژه‌های مسکن مهر را به نتیجه برسانند، زیرا بین اعضای آنها دیگر افراد با پس‌انداز اندک وجود ندارد.
متوسط زمان ساخت پروژه‌های مسکن مهر را چند سال در نظر گرفته‌اید؟
برای تعاونی‌های مهر حداقل ۲ تا ۳ سال اما برای گروه‌های ۳ و ۵ نفره ما زمانی را در نظر نگرفته‌ایم چون از نظارت وزارت تعاون خارج هستند.
آیا تا به حال به مواردی از اهمال‌کاری تعاونی‌های مسکن مهر در پیشبرد مراحل اجرای پروژه‌ها مواجه شده‌اید؟
هنوز کار عملی این تعاونی‌ها شروع نشده است. البته در استان‌ها هرگونه سهل‌انگاری دیده شود با تعاونی‌ها برخورد می‌شود. ضمن این که با اجرایی شدن طرح جامع نظارت گمان می‌کنم جای کم‌کاری وجود ندارد و اگر هم موردی باشد از طریق سیستم اینترنتی بلافاصله مشخص می‌شود.
قیمت تمام شده هر مترمربع از واحدهای مسکونی مهر چقدر است؟
ما زمین را آماده‌سازی شده در اختیار مردم قرار می‌دهیم و می‌کوشیم مشکلات بانکی حل شود تا مردم تسهیلات ساخت را بدون سپرده‌گذاری برای مسکن مهر دریافت کنند.بنابراین متقاضیان باید توجه به امکانات خود و در قالب تعاونی‌ها و گروه‌های ۳ و۵ نفره ساخت و ساز کنند.
با این توضیح آیا وزارت تعاون برآوردی بر هزینه تمام شده برای ساخت استاندارد هر مترمربع واحد مسکونی نداشته است؟
قیمت تمام شده هر مترمربع واحد مسکونی استاندارد را مسکن وشهرسازی باید بگوید.
ضمن اینکه هیات‌مدیره‌های تعاونی‌های مسکن مهر با توجه به شرایط محلی و و... باید قیمت به اعضا بدهند.
پس شما قیمتی اعلام نمی‌کنید؟
چرا از ما می‌پرسید. یک موقع بود ما می‌گفتیم هر واحد مسکن مهر حدودا A تومان تمام می‌شود که بنده معتقدم اشتباه کردیم و نباید قیمت می‌دادیم چرا که ممکن است مثل شرایط کنونی ارائه تسهیلات ساخت طول بکشد.قیمت مصالح هم رشد کند بعدا افراد حق دارند مدعی ما باشند چون می‌گویند شما گفتید با فلان قدر پس‌انداز می‌توانید صاحب خانه شوید.البته با توجه به این روند تعاونی‌ها هم نمی‌توانند رقم دقیق به اعضا بگویند، اما باید نسبت به هزینه‌ها برآورد کنند و به اعضا اطلاع دهند.
ارزیابی شما از پیشرفت پروژه مسکن مهر در کشور چیست؟ آیا روال کار راضی‌کننده است؟
من بارها خدا را شکر کردم که در این مسیری که برای خانه‌دار کردن مردم درست شده، قرار گرفتم. این هم صرفا برای بنده افتخار نیست، بلکه برای وزارت تعاون نیز یکی از افتخارات محسوب می‌شود.باید قبول کرد که کار بسیار سنگینی بود و ثبت‌نام 4میلیون نفر با توجه به نیروی محدود وزارت تعاون به خوبی انجام شد.البته من نمی‌گویم ما موفق بودیم،اما 100 درصد در همه موارد ثبت‌نام سازماندهی و پالایش می‌شود.تصور می‌کنم در بررسی بعدی حداکثر تا 10درصد ریزش داشته باشیم. ضمن اینکه تاکنون از مجموع 3میلیون نفر، حدود یک میلیون و 300هزار نفر یا مجرد بودند یا 5 سال سابقه سکونت نداشته یا دارای مسکن ملکی بوده و ریزش کرده‌اند و واجد شرایط شناخته نشده‌اند. بنابراین سختی کار در 8 ماه سال گذشته انجام شده و الان کار نظارت و پیگیری در حال انجام است و با سرعتی که وزارت تعاون و وزارت مسکن دارند، اگر بانک‌ها نیز همراهی می‌کردند، کار در شرایط کنونی پیشرفت بسیار بالایی داشت.
البته بانک‌ها هم دلایل مختلفی داشتند در جریان هستید با تغییراتی که در بانک‌ها شد و تسهیلات جدیدی که اعلام شد، بانک‌ها در ابتدا از ارائه تسهیلات یک میلیونی ویژه آماده‌سازی به مسکن مهر امتناع می‌کردند.اما بسیاری از پروژه‌ها با تامین هزینه‌ها توسط اعضای تعاونی‌ها انجام شد. طوری که ۲۰۰هزار واحد زمین با پول خود اعضا آماده‌سازی شد.
پیش‌بینی‌ شما از تکمیل شدن چه تعداد از واحدهای مسکن مهر تاپایان سال جاری است؟
اگر ۲۰۰هزار واحد مسکونی هم به مرحله نازک‌کاری برسد، ما موفق بوده‌ایم.