«مسکن مهر» یا «مسکن متری»؟

فرید قدیری

مزیت شاخص‌ طرح ‌شهرداری: مالکان خانه‌های فرسوده می‌توانند با ۶۷ میلیون‌تومان صاحب یک آپارتمان ۷۵ متری شوند. شهرداری تهران و دولت خودآگاه یا ناخودآگاه مسابقه‌ای را برای خانه‌سازی در کشور ترتیب داده‌اند که نفع این مسابقه به شرط ادامه آن بدون شک عاید مردم خواهد شد.

مهمترین منفعت این مسابقه تعریف حق انتخاب برای مردم جهت شرکت در هر کدام از دو طرح دولت و شهرداری است.

جالب آنکه اگر چه طرح شهرداری اختصاصی شهروندان تهرانی است، اما این احتمال وجود دارد که شهرداری‌های سایر کلان‌شهرهای کشور در آینده‌ای نزدیک عین طرح شهرداری تهران را در شهرشان اجرا کنند.شهرداری تهران درست یک‌سال پس از اجرای طرح ملی «مسکن مهر» طرحی را با عنوان مسکن‌ نوسازان به اجرا درآورده است.

طرح مسکن مهر با حمایت دولت و توسط وزارتخانه‌های تعاون و مسکن اجرا می‌شود، اما طرح مسکن نوسازان یا همان فروش متری مسکن توسط شهرداری تهران به اجرا درمی‌آید.

اکنون مسابقه‌ای که دولت و شهرداری تهران برای صاحبخانه کردن مردم ترتیب داده‌اند، این سوال را برای افراد به‌خصوص مردم تهران که شرایط استفاده از هر دو طرح را دارند مطرح کرده است که از کدام طریق می‌توانند زودتر، بهتر و با کمترین سرمایه صاحب مسکن شوند.

در این گزارش سعی شده با تشریح کامل ویژگی‌ها، مزایا و معایب دو طرح جداگانه دولت و شهرداری زمینه و فرصت منطقی برای انتخاب بهینه هر کدام از این طرح‌ها برای صاحبخانه شدنتان را فراهم کنیم:

زمین اجاره‌ای و زمین ملکی

در ابتدای مقایسه، دو تفاوت اساسی موجود در دو طرح را باید مطرح کرد.

برای خرید متری مسکن شرطی جز تامین پول موردنیاز وجود ندارد و افراد می‌توانند به صورت مستقل وارد طرح فروش متری شوند. اما در طرح مسکن مهر اول اینکه باید حتما افراد ابتدا تعاونی مسکن تشکیل دهند و دوم اینکه همه متقاضیان باید متاهل و بدون خانه باشند.

تفاوت بعدی در نحوه مالکیت زمین است. در طرح مسکن مهر مالک زمین تا مادام‌العمر دولت است اما به مدت ۹۹سال به اجاره تعاونی‌های مسکن درمی‌آید که البته هزینه اجاره آن هم بسیار نازل است.

این در حالی است که در طرح مسکن متری زمین با سند به مالکیت افراد درمی‌آید.

مدت ساخت

یکی از فاکتورهایی که باید در انتخاب این دو طرح در نظر داشت زمان ساخت مسکن است.

متاسفانه در طرح مسکن مهر هیچ گونه زمان مشخصی برای ساخت در لحظه ثبت‌نام تعیین نمی‌شود. دولت در این طرح می‌گوید خانه‌ها را ما نمی‌سازیم که بخواهیم زمانی برای آن تعریف کنیم اما شهرداری در فروش متری در قرارداد تضمین می‌کند ظرف سه سال خانه‌ها تحویل داده می‌شود.

مجری ساخت

چه کسی است؟

در طرح مسکن مهر دولت خانه‌ها را نمی‌سازد بلکه تعاونی‌های مسکن خودشان باید عملیات صدور پروانه ساخت را از طریق پیمانکار انجام دهند که البته همین شیوه ساخت با توجه به تجربه ناموفق تعاونی‌ها در ساخت مسکن، ریسک کار را بالا می‌برد. در حالی که شهرداری در طرح فروش متری مجری مستقیم ساخت‌و‌ساز است.

فروش متری در ساخت جلوتر از مسکن مهر

آپارتمان‌ها در طرح فروش متری در حال حاضر از ۱۰درصد تا ۹۰درصد ساخته شده‌اند بنابراین کار از نقشه‌کشی و انتخاب پیمانکار ساخت و گودبرداری گذشته است.

اما در طرح مسکن مهر تجربه کنونی نشان داده از زمان ثبت‌نام حدود یکسال طول می‌کشد تا تعاونی‌ها به مرحله ساخت برسند.

قیمت تمام شده

در هیچ‌کدام از دو طرح قیمت تمام شده مشخص نیست.

اما سرمایه اولیه برای ورود به طرح فروش متری باید حداقل ۴میلیون و ۵۰۰هزار تومان باشد در حالی که در مسکن مهر یک‌میلیون تومان بیشتر نیاز نیست.

در طرح مسکن نوسازان یا همان فروش متری امکان سرمایه‌گذاری در طول پروژه فراهم است. بدین معنی که هر فرد به ازای پرداخت هر بار ۴میلیون و ۵۰۰هزار تومان می‌تواند صاحب یک سهم ۵متری شود حالا اگر فرد تا انتهای پروژه توانست معادل ۷۵متر سرمایه‌گذاری کند صاحب مسکن می‌شود در غیر این صورت می‌تواند با واگذاری سهام به شهرداری و کسب سود ۲۴درصد (به شرط واگذاری در انتهای پروژه) سرمایه سپرده شده خود را دریافت کند.

در طرح مسکن نوسازان همچنین افراد می‌توانند در هر مقطع از پروژه انصراف دهند و پولشان را با کسب سود ۱۷ تا ۵/۱۹درصد (بسته به زمان انصراف) دریافت کنند.

این در حالی است که در پروژه مسکن مهر هنوز ضوابط مشخص برای انصراف‌دهندگان و محاسبه سود یا جریمه آنها اعلام نشده است.

در پروژه فروش متری امکان واگذاری امتیاز به غیر وجود دارد، در حالی که در مسکن مهر هرگز این امکان وجود ندارد.

طرح مسکن متری به نظر می‌رسد مناسب کسانی باشد که به صورت فوری نیاز به خرید مسکن ندارند، چرا که این افراد می‌توانند از این طریق و در ظرف سه سال صاحب یک آپارتمان ۷۵متری شوند.

عمر طرح مسکن مهر فعلا یکساله است، در حالی که طرح فروش متری تازه از مرحله ثبت‌نام اولیه گذشته است.

عملکرد یکساله طرح مهر نشان می‌دهد که به دلیل ملی بودن طرح کارهای مقدماتی و زیربنایی زیادی باید انجام شود. چه آنکه افرادی که از سال گذشته در طرح مهر ثبت‌نام کرده‌اند هنوز موفق به دیدن زمین هم نشده‌اند.

در طرح مسکن مهر دولت چندین ماه است فقط مشغول کار پالایش افراد ثبت‌نام شده است تا بتواند واجدین شرایط را از میان انبوه متقاضیان جدا کند. ظرفیت طرح مسکن مهر برای کل کشور ۵/۱میلیون و برای تهران ۲۵۰هزار نفر است. حال اینکه در طرح فروش متری مسکن ظرفیت۵۵۰۰‌واحد برای تهران تعیین شده است.

با مقایسه این ظرفیت‌ها به نظر می‌رسد حجم کارهای اداری و عمرانی در طرح شهرداری به مراتب کمتر و سبک‌تر از طرح مسکن مهر است.

هر دو طرح دولت و شهرداری به نوعی برای گروه‌های کم درآمد در نظر گرفته شده، با این تفاوت که در طرح فروش متری مسکن افراد لازم نیست بدون خانه و متاهل باشند.

مزیت فروش متری برای اهالی بافت فرسوده

بررسی محتویات طرح مسکن نوسازان نشان می‌دهد در این طرح شرایط ایده‌آلی برای ساکنان بافت‌های فرسوده در نظر گرفته شده است و به نظر می‌رسد فروش متری فرصتی است برای ساکنان این مناطق تا از این طریق صاحب یک آپارتمان نوساز شوند.

در طرح فروش متری مسکن برای کلیه افراد قیمت علی‌الحساب متری ۹۰۰هزار تومان در نظر گرفته شده و مابه‌التفاوت آن تا قیمت قطعی در زمان تحویل آپارتمان در انتهای پروژه از افراد دریافت می‌شود.

اما ساکنان بافت فرسوده در این مورد استثنا هستند. به طوری که مابه‌التفاوت قیمت علی‌الحساب اولیه و بهای کارشناسی زمان سررسید از مالکین بافت‌های فرسوده دریافت نخواهد شد.

ضمن این که کسری متراژ دفترچه‌های مالکیت تا سقف یک واحد مسکونی به قیمت علی‌الحساب اولیه محاسبه و دریافت خواهد شد.

بنابراین ساکنان بافت‌های فرسوده می‌توانند با ۶۷میلیون تومان صاحب یک آپارتمان ۷۵ متری در این طرح شوند.

حالا با توجه به آنچه در مورد مزایا و ویژگی‌های دو طرح دولت و شهرداری برای ساخت مسکن گفته شد، می‌توانید بر حسب توانایی مالی که دارید و همچنین با در نظر گرفتن سایر شرایط یکی از این دو یا هر دو طرح را انتخاب کنید.