دولت چین برای کم‌درآمدها خانه می‌سازد

نیلوفر قدیری

دولت چین قصد دارد برای کم کردن مشکل مسکن در این کشور، خانه‌های ارزان قیمت برای فروش یا اجاره دادن به اقشار کم‌درآمد جامعه بسازد. در چین هزینه نقل و انتقال زمین، دولت‌های محلی را با دلالان مسکن و شرکت‌های ساخت و ساز مرتبط کرده و نوعی منفعت مشترک برای این طرف‌ها ایجاد می‌کند. وقتی قیمت مسکن افزایش می‌یابد و در پی آن قیمت زمین بالا می‌رود، درآمد حاصل از نقل و انتقالات هم برای دولت‌های محلی بیشتر می‌شود. بنابراین بعضی از این دولت‌های محلی در کشور چین تمایلی ندارند که برای جلوگیری از افزایش قیمت مسکن در این کشور کاری کنند و حتی بعضی دولت‌های محلی به این افزایش قیمت دامن هم می‌زنند. نقل و انتقال زمین نقش مهم و تعیین‌کننده‌ای در ایجاد توازن مالی میان دولت‌های محلی دارد. این دولت‌ها تمایلی به استفاده از این درآمد در ساختن خانه‌های ارزان قیمت برای اقشار کم‌درآمد ندارند، اما دولت مرکزی پکن، دولت‌های محلی را مجبور کرده تا از این درآمد برای ساخت مسکن ارزان برای کم‌درآمدها استفاده کنند.

بعضی منتقدان این طرح می‌گویند، ارزیابی عملکرد دولت‌های محلی در این زمینه دشوار است و ممکن است آمار و ارقامی که آنها به دولت مرکزی در این رابطه می‌دهند واقعی نباشد. از سوی دیگر به دلیل عدم رعایت توازن در بودجه‌بندی استان‌های مختلف توسط دولت مرکزی، دولت‌های محلی مجبورند که از درآمد حاصل از نقل و انتقال زمین استفاده کنند. اما دولت مرکزی قول داده که این مشکل را هم حل کند تا دولت‌های محلی راهی جز استفاده از این درآمد برای ساخت مسکن ارزان نداشته‌باشند.

بعد از اصلاحات نظام مالیاتی در سال ۱۹۹۴، دولت مرکزی بخش بیشتری از همه درآمدهای ملکی سراسر کشور را طلب کرد و البته مسوولیت کمتری را هم در این زمینه به عهده گرفت. دولت‌های محلی با بهره گرفتن از کمتر از ۵۰درصد درآمد مستغلات و املاک، باید هزینه آموزش، زیرساخت‌ها، امنیت و بهداشت عمومی و بسیاری خدمات دیگر استان‌ها را پوشش دهند. در چنین شرایطی درآمد حاصل از نقل و انتقال زمین‌ عامل اساسی در بودجه دولت‌های محلی است. اینها همه عوامل ریشه‌ای در افزایش قیمت مسکن در کشور چین است که کارشناسان این حوزه این عوامل را ریشه‌یابی کرده‌اند. دولت هم تصمیم گرفته تا با این موضوع به صورت ریشه‌ای برخورد کند.

با آغاز سال‌جاری میلادی، دولت مرکزی دستورالعملی صادر کرده که به موجب آن دولت‌های محلی باید یک دهم درآمد خود از نقل و انتقال زمین را به ساخت خانه‌های ارزان‌قیمت برای کم‌درآمدها اختصاص دهند.