50 درصد قیمت تمام‌شده مسکن را زمین تشکیل می‌دهد
سال۸۹ نیم‌میلیون واحدمسکونی برای مصرف وارد بازار شد
گروه مسکن- هاجر شادمانی: بانک‌مرکزی در تحلیلی که درباره بازار مسکن منتشر کرده، از اتخاذ سیاست انبساطی سیستم بانکی در برخورد با ساخت‌وسازهای مسکونی در کشور خبر داده و نتیجه این رویکرد را افزایش 58 درصدی در پرداخت تسهیلات به انبوه‌سازان در سال89 عنوان کرده است به طوری که طبق آخرین آمارها، بیش از 30 درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها به بخش‌های مختلف، در بخش مسکن هزینه شده که از این رقم، سهم عمده تسهیلات نصیب «مسکن‌مهر» شده است.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» عملکرد بانک‌ها در حمایت مالی از ساخت‌وساز مسکن نشان می‌دهد 76 درصد از کل تسهیلات بخش مسکن در طرح مسکن‌مهر استفاده شده است.
گزارش یکساله بانک‌مرکزی درباره شاخص‌های بخش مسکن که برای یک‌سال منتهی به آغاز سال۹۰ -۱۲ ماهه ۸۹- تهیه شده، همچنین حاکی از سهم بالای هزینه زمین در قیمت تمام‌شده مسکن است به طوری که در سال۸۹ نزدیک به ۵۰ درصد از قیمت تمام‌شده ساخت‌وسازهای مسکونی را «ارزش زمین» تشکیل داده است.
نکته قابل توجه در تحلیل تازه بانک‌مرکزی افت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تکمیل واحدهای مسکونی است که عمده سرمایه‌گذاری‌ها برای شروع ساخت‌وسازها صرف شده و 15 درصد در این قسمت رشد به وجود آمده در حالی که روند سرمایه‌گذاری برای تکمیل ساختمان‌ها 18 درصد کاهش پیدا کرده است.
براساس این گزارش در سال۸۹ حجمی معادل ۵۵۰ هزار واحدمسکونی در کشور تکمیل شده و آماده عرضه به بازار مصرف شده است. این در حالی است که در این سال برای ساخت بیش از ۷۰۰ هزار واحدمسکونی پروانه ساخت صادر شد.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» واحدهایی که در سال89 تکمیل شدند، ساخت آنها در سال88 شروع شده بود که به این ترتیب با توجه به صدور پروانه ساخت برای احداث 552 هزار واحدمسکونی در سال88، می‌توان گفت طی سال‌های اخیر عمده ساخت‌وسازها به «تکمیل» منجر شده است.
بانک مرکزی درباره اوضاع مسکن در سال ۸۹ گزارش داده است: در پی افت حجم معاملات که از سه ماهه دوم سال ۱۳۸۷ در بازار مسکن نمودار شد، آمار فصلی تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری‌های سراسر کشور تا سه ماهه سوم سال ۱۳۸۸ نیز با روندی کاهشی نسبت به دوره مشابه سال قبل مواجه بود. لیکن از سه ماهه چهارم سال ۱۳۸۸ روند کاهشی اخذ پروانه‌های ساختمانی متوقف شد از این دوره به بعد تا پایان سال ۱۳۸۹، شاخص مزبور به عنوان شاخص پیش‌نگر تولید مسکن از رشد نسبتا مطلوبی برخوردار گردید. بر این اساس در سال ۱۳۸۹، آمار تعداد و سطح کل زیربنای ساختمان‌های مندرج در پروانه‌های ساختمانی صادر شده در مناطق شهری کشور، نسبت به سال قبل به ترتیب ۳/۲۹ و ۹/۳۲ درصد افزایش یافت.
براساس آمار مقدماتی حساب‌های ملی، ارزش افزوده بخش ساختمانی (به قیمت‌های ثابت 1376) در سال 1389 با 3/7 درصد افزایش نسبت به سال قبل به 27802 میلیارد ریال رسید. سرمایه‌گذاری ثابت ناخالص در ساختمان نیز به قیمت‌های ثابت 1376 معادل 8/7 درصد افزایش داشت.
در سال ۱۳۸۹، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساختمان‌های جدید مناطق شهری (به قیمت‌های جاری) با افزایش ۸ درصد نسبت به سال قبل به ۷/۳۲۷ هزار میلیارد ریال رسید در این سال میزان سرمایه‌گذاری‌ صورت گرفته در «شهرهای بزرگ» و «سایر مناطق شهری» به ترتیب معادل ۷/۲ و ۷/۱۳ درصد افزایش داشت. در این سال میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساختمان‌های جدید شهر تهران با افزایش محدود ۳/۰ درصدی مواجه گردید. میزان سرمایه‌گذاری در ساختمان‌های جدید مناطق شهری پس از تعدیل براساس رشد شاخص قیمت مصالح و خدمات ساختمانی (برپایه قیمت‌های ثابت ۱۳۸۳) در سال مزبور نسبت به سال قبل ۷/۰ درصد کاهش یافت.
بررسی عملکرد سرمایه‌گذاری در ساختمان‌های جدید مناطق شهری برحسب مراحل ساخت در سال مورد گزارش حاکی از رشد سرمایه‌گذاری در ساختمان‌‌های شروع شده و نیمه تمام نسبت به سال قبل به ترتیب به میزان 8/15 و 3/14 درصد می‌باشد و سرمایه‌گذاری در ساختمان‌های تکمیل شده نسبت به سال قبل 6/18 درصد کاهش داشت. افزایش سرمایه‌گذاری در ساختمان‌های شروع شده و نیمه تمام نشان‌دهنده بازگشت شرایط رونق به بخش ساخت و ساز است. با توجه به زمان‌بر بودن ساخت و ساز در کشور، انتظار می‌رود نتایج این بهبود عملکرد به تدریج در فصل‌های بعد در بخش ساختمان‌های تکمیل شده ظاهر گردد.
در سال ۱۳۸۹، تعداد ۸/۵۵۰ هزار واحد مسکونی با زیربنایی معادل ۱/۷۱ میلیون متر مربع توسط بخش خصوصی تکمیل گردید که نسبت به سال قبل به ترتیب ۰/۱۷ و ۳/۱۴ درصد کاهش نشان می‌دهد.
تسهیلات اعطایی به بخش مسکن
در پایان اسفند ماه ۱۳۸۹، مانده تسهیلات پرداختی «بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی» به بخش غیردولتی مسکن (بدون احتساب سود و درآمد سال‌های آتی) نسبت به پایان اسفندماه ۱۳۸۸ با ۴/۵۸ درصد افزایش به ۷/۶۳۷ هزار میلیارد ریال رسید. بر اساس آمار مزبور، در سال ۱۳۸۹ حدود ۹/۳۱ درصد از کل تغییر در مانده تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی به بخش مسکن اختصاص یافت. مانده تسهیلات اعطایی در قالب عقد مشارکت مدنی در پایان اسفند ماه ۱۳۸۹ نسبت به پایان اسفند ماه ۱۳۸۸ از رشد ۸/۱۹۹ درصدی برخوردار گردید که حاکی از سیاست‌های انبساطی اتخاذ شده در بخش مسکن جهت تشویق ساخت و ساز به ویژه در قالب تامین مالی طرح مسکن مهر می‌باشد.
تسهیلات تکلیفی پرداخت شده توسط بانک‌های دولتی به بخش مسکن در سال 1389 معادل 4/121 هزار میلیارد ریال بود. تسهیلات مزبور در قالب طرح‌های مختلف حمایتی دولت و به تعداد 9/1418 هزار فقره تسهیلات پرداخت شد. در این سال بیشترین سهم از مبلغ تسهیلات اعطایی (معادل 9/76 درصد) به طرح حق بهره‌برداری زمین 99 ساله (تسهیلات ساخت مسکن مهر) اختصاص یافت. همچنین، سهم تسهیلات اعطایی بانک‌های مزبور به منظور کمک به بهسازی و نوسازی مسکن روستایی 0/16 درصد می‌باشد.
شاخص‌های قیمتی بخش مسکن
در سال 1389، نسبت ارزش زمین به کل هزینه تمام شده ساختمان‌های تکمیل شده در کل مناطق شهری کشور معادل 9/46 درصد بود. در این سال نسبت مذکور برای ساختمان‌های تکمیل شده در شهر تهران به 3/59 درصد رسید که در مقایسه با سال قبل از آن، 1/1 واحد درصد افزایش نشان می‌دهد. در سال 1389، شاخص بهای خدمات ساختمانی (بر پایه سال 1383) نسبت به سال قبل 6/8 درصد افزایش یافت. بیشترین رشد در زیرگروه‌های شاخص مذکور مربوط به شاخص دستمزد کارگر ماهر لوله‌کش و نقاش به ترتیب به میزان 7/15 و 5/12 درصد بود. در این سال شاخص بهای تولیدکننده مصالح ساختمانی 8/8 درصد افزایش داشت. شاخص مزبور در زیرگروه‌های مصالح فلزی و غیرفلزی نسبت به سال قبل به ترتیب 6/11 و 5/4 درصد افزایش یافت.