«اجرای‌ اول» از طرح‌تفصیلی تهران

عکس: نگار متین‌نیا

استفاده از زمین‌های «بالای یک‌هکتار» برای تعادل‌بخشی جمعیت بین مناطق تهران

تفکیک ساخت‌وسازها به «سه‌دسته» برای انطباق با طرح‌تفصیلی گروه مسکن- بهشاد بهرامی: شهرداری تهران به دلیل طولانی‌شدن روند تصویب نهایی طرح تفصیلی تهران، تصمیم گرفت برای نقاطی از پایتخت که ساخت‌وساز در آنجا، «حیات‌شهر» را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، طرح را به اجرا دربیاورد.

مدیرکل دفتر شهرسازی شهرداری تهران با اعلام اجرای فاز اول طرح تفصیلی تهران، در این باره به «دنیای‌اقتصاد» گفت: ساخت‌وسازها در سطح شهر تهران را متناسب با محله‌ و منطقه به سه دسته «حیاتی، اساسی و ادواری» تقسیم‌بندی کرده‌ایم و هم‌اکنون برای دو گروه اول - که اگر مقررات طرح تفصیلی برای آنها رعایت نشود، حیات شهر مخدوش خواهد شد- مقرر شده طرح تفصیلی ملاک‌عمل قرار بگیرد.

مجید پاکساز مسوول طرح‌تفصیلی تهران تصریح کرد: اراضی و املاکی که در پهنه حفاظت -پهنه‌ای که مختص ایجاد فضاهای سبز و تاسیسات گردشگری است- قرار گرفته‌اند، در حال حاضر مشمول رعایت مقررات طرح تفصیلی هستند و پروانه ساخت مسکونی برای این زمین‌ها صادر نمی‌شود.

این مقام شهرداری‌تهران همچنین زمین‌هایی را که بیش ‌از یک هکتار مساحت دارند نیز در گروه املاکی که از هم‌اکنون نیازمند هماهنگی با طرح تفصیلی هستند، عنوان کرد و گفت: برای تعدادی از این زمین‌ها پیش‌بینی شده کاربری‌های چندمنظوره شامل خدمات تجاری و گردشگری و حتی مسکونی درنظر گرفته شود و تعدادی دیگر از این زمین‌های نسبتا بزرگ نیز برای پشتوانه نوسازی بافت‌های فرسوده و تعادل‌بخشی جمعیت در نقاط متراکم شهر استفاده خواهد شد.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» شهرداری برای اولین بار، به زمین‌های با مساحت بیش‌از یک هکتار، عنوان «اراضی ذخیره توسعه و نوسازی شهری» را اطلاق کرده است. نمونه این زمین‌ها در منطقه۳ شامل زمین نمایشگاه بین‌المللی با مساحت ۶۲ هکتار و شهربازی با مساحت ۴ هکتار است.

متن گفت‌وگو با مجید پاکساز مدیرکل دفتر شهرسازی شهرداری‌تهران را در زیر بخوانید:

در حال حاضر بررسی و تصویب طرح تفصیلی تهران در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

طرح تفصیلی جدید تهران در مقیاس

یک دو هزارم در حال حاضر در قالب یک گزارش کارشناسی مفصل تحویل دبیرخانه کمیسیون ماده ۵ تهران جهت طی شدن فرآیند قانونی لازم، شده است و تاکنون نیز بررسی طرح طی ۳۰ جلسه در کمیته کار کمیسیون ماده ۵‌،۳ جلسه در کمیسیون اصلی ماده ۵‌، دو جلسه در شورای عالی شهرسازی و معماری و یک جلسه بازدید از محدوده شمالی شهر تهران انجام شده است.

از آنجایی که برای تعیین محدوده شهر تهران کار به شورای عالی شهرسازی و معماری ارجاع شد، تا زمانی که‌این محدوده تصویب نشود طرح، قابلیت اجرایی پیدا نخواهد کرد حتی اگر تمامی‌طرح در کمیسیون ماده ۵ به تصویب برسد.

تا پیش از ‌این از سوی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران اعلام شد که هر بخشی از طرح تفصیلی که در شهر تهران آماده شود اجرایی خواهد شد، اما چندی پیش همین معاونت اعلام کرد تا زمانی که تمامی‌طرح به تصویب نرسد اجرای آن در برخی از مناطق تهران تخلف محسوب می‌شود. چرا دو موضع متفاوت در مورد اجرا شدن یا نشدن طرح تفصیلی اعلام شده است؟

همانطور که گفتم طرح تفصیلی جدید تهران در مقیاس یک ده هزارم در آذرماه ۸۷ مصوبه کمیسیون ماده پنج را دارد، بنابراین تکلیف تمام پهنه‌های تهران به صورت کلان و در مقیاس یک ده هزارم مشخص است، بنابراین در‌این مرحله می‌توان گفت خیابان‌ها در چه پهنه‌ای قرار گرفته‌اند یا کدام ساختمان باید در ساخت وساز کنترل شوند و اگر کنترل نشوند طرح لطمه می‌بیند و... با توجه به‌این مسائل اعلام شد طرح از ابتدای سال ۹۰ مورد توجه قرار گرفته است.

منظورتان از توجه کردن به طرح چیست؟چه فرقی با اجرا دارد؟

برای توجه کردن به طرح تفصیلی در مرحله اول مسائل مربوط به ساخت‌وساز شهر تهران را در سه دسته «حیاتی، اساسی و ادواری» طبقه‌بندی کرده و بیان شد یکسری از مسائل امکان دارد که اگر ساخت وساز برخلاف احکام و منویات طرح تفصیلی جدید تهران اتفاق بیفتد، حیات طرح و حیات شهر ما را به خطر‌اندازد، بنابراین در دسته مسائل حیاتی قرار گرفت، علاوه بر‌این یکسری از مسائل ممکن است، اساس طرح را مخدوش کند که در دسته مسائل اساسی قرار گرفتند و یکسری مسائل ممکن است مشکلی را در دوره جدید ‌ایجاد نکند و اگر‌ایجاد کند آنقدر کوچک است که لطمه چندانی به طرح وارد نمی‌کنند.

در راستای اجرای ‌این دسته‌بندی توافق شد که از ابتدای سال ۹۰ اجازه داده نشود که کاری مغایر با مسائل حیاتی طرح تفصیلی انجام شود مثل پادگان قلعه مرغی که قبلا مسکونی بوده و الان براساس طرح جدید در پلیگون(محدوده) حفاظت قرار دارد یا ‌اینکه در پهنه‌ای مثل پهنه شمال تهران که به تاسیسات گردشگری اختصاص دارد نباید ساختمان مسکونی ساخته شود. بنابراین شهرداری حرفی را که زده عملا اجرا کرده است، اما تفاوت آن با اجرا در ‌این موضوع است که در اجرای ‌این طبقه‌بندی به تمام مسائل شهر نپرداختیم و فقط به مسائل اساسی و حیاتی توجه کردیم و مسائل ادواری کماکان با توجه به طرح تفصیلی قبلی ملاک عمل است.

اما گفته معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران دقیقا در خصوص اجرای ‌این طرح بود.

اگر ‌ایشان اعلام کردند که طرح تفصیلی هنوز ابلاغ نشده است به ‌این معنی بوده که طرح تفصیلی در مقیاس یک دو هزارم و مسائل ادواری آن مثل صدور پروانه ساختمانی در مقیاس یک دو هزارم هنوز ابلاغ نشده و در دستور کار شهرداری تهران قرار نگرفته است.

دفاتر خدمات الکترونیک در سطح شهر بر مبنای طرح تفصیلی جدید عمل می‌کنند یا طرح تفصیلی گذشته؟

این دفاتر علاوه بر‌اینکه از نقشه‌های طرح تفصیلی ملاک عمل استفاده می‌کنند به ‌این مواردی که اشاره کردم توجه می‌کنند یعنی اگر پلاک‌هایی در موقعیت‌های حیاتی شهر باشند پهنه را در آن درج می‌کنند و توسط شهرداری‌های مناطق نظارت می‌شود. یعنی امکان دارد پلاکی طبق طرح تفصیلی قبلی امکان ساخت تجاری داشته باشد، اما در طرح جدید امکان ساختن تجاری را ندارد پس شهرداری توجه می‌کند که در‌این پهنه به او مجوز تجاری ندهند.

آیا شهروندان در حال حاضر‌این امکان را دارند که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک شهر یا شهرداری‌های مناطق موقعیت پلاک خود را استعلام کنند؟

این اطلاعات به صورت غیر‌رسمی‌و غیر‌مصوب در شهرداری‌های مناطق وجود دارد، اما چون مصوب نیست و امکان دارد که پهنه‌ها در مراحل رسیدگی و تصویب تغییر کند توضیحش خیلی ضرورت و فایده‌ای ندارد.

از مطالبی که اعلام کردید چنین برداشت می‌شود که در حال حاضر طرح تفصیلی که هنوز تصویب نهایی را در کمیسیون ماده پنج طی نکرده است، فقط در پهنه‌های حیاتی شهر تهران اجرا می‌شود و در سایر نقاط قرار است اجرای طرح به بعد از تصویب نهایی در کمیسیون ماده پنج و ابلاغ رسمی‌اسناد مربوطه منوط شود.‌ آیا این برداشت درست است؟

البته در بسیاری از موارد دیگر هم احکام و منویات طرح تفصیلی جدید مورد توجه مدیران و کارشناسان شهرداری تهران است به عنوان مثال در کلیه درخواست‌هایی که توسط مالکین حقیقی یا حقوقی در سطح شهر مطرح می‌شود، میزان انطباق درخواست مطروحه با منویات طرح تفصیلی جدید بسیار تعیین کننده است یعنی هر چقدر درخواست موصوف با احکام طرح تفصیلی نزدیک‌تر باشد -صرف نظر از‌اینکه در کدام دسته حیاتی، اساسی و ادواری قرار می‌گیرد-پاسخ کارشناسی مطمئن‌تر خواهد بود. در هر حال‌ این برداشت درست است و می‌توان گفت توجه و عنایت بیشتر شهرداری تهران در مقطع کنونی به مسائل حیاتی طرح و بعد از آن به مسائل اساسی طرح تفصیلی جدید تهران است.

راجع به پهنه‌های حیاتی توضیح کامل دهید؟یعنی به غیر از پهنه سبز کدام یک از موارد دیگر جزو پهنه حیاتی برای شهرداری محسوب می‌شود؟

اراضی ذخیره توسعه و نوسازی شهری که برای اولین بار است در ادبیات شهرسازی از آن استفاده می‌شود، نیز جزو مسائل حیاتی تلقی می‌شود.