مقررات جدید تدوین شد
خط قرمز زلزله در ساخت و ساز
گسل‌های تهران تدقیق شد، نقشه‌جدید ملاک‌عمل قرار می‌گیرد
خط قرمز زلزله برای ساخت‌وساز
نقشه جدید از گسل‌های تهران
اعمال سه نوع مقررات‌جدید برای ساخت‌وساز در پهنه‌های گسلی
ساختمان‌سازی در محله‌هایی از تهران که زمین هنگام زلزله یک متر افقی یا عمودی جابه‌جا می‌شود، ممنوع شد
نقاط گران تهران اغلب روی پهنه گسل پرخطر واقع شده است
گروه مسکن- بهشاد بهرامی: مقررات جدید برای ساخت‌وساز در تهران این بار با «لباس زلزله» اعمال می‌شود طوری که در مناطقی از پایتخت که مطالعات تازه منتشر شده، آنجا را جزو «محدوده‌خطر» محسوب کرده، فعالیت‌های ساختمانی مشمول یکسری محدودیت‌ها خواهد شد. بازبینی نقشه‌های قدیمی گسل‌های تهران با هدف دقیق‌سازی مسیرهای اصلی و شاخه‌های فرعی گسل‌های موجود، منجر به تهیه نقشه جدیدی از پایتخت شده که براساس آن، ۴ پهنه گسلی به جای خطوط قبلی، برای این کلانشهر در نظر گرفته شده است که خطرناک‌ترین آن، «پهنه اصلی با جابه‌جایی عمده» و مابقی به لحاظ رتبه خطر به ترتیب پهنه گسلی اصلی، پهنه متوسط و پهنه فرعی هستند. در پرخطرترین پهنه گسلی تهران به دلیل اینکه پیش‌بینی شده در صورت زلزله، زمین یک تا دو متر به صورت افقی یا عمودی جابه‌جا شود، هر نوع ساخت‌وساز ممنوع اعلام شده و تنها کاربری زمین در محله‌هایی که این پهنه را شامل می‌شوند، احداث فضای سبز است. همچنین برای سه پهنه دیگر، ساخت‌وساز حداکثر تا ۵ طبقه مجاز اعلام شده و باید حداقل فاصله یک‌متری بین ساختمان‌های مجاور حفظ شود و بعد ساختمان‌ها از ۴۰ متر تجاوز نکند. سازمان مدیریت بحران شهر تهران
نقشه تدقیق شده گسل‌های پایتخت که از این به بعد ملاک عمل شهرداری قرار می‌گیرد را در اختیار «دنیای‌اقتصاد» قرار داده است. در این نقشه، خطرناک‌ترین پهنه گسلی که «پهنه اصلی با جابه‌جایی‌عمده» نام دارد ۸۵ پلاک معادل ۰۱/۰ درصد از کل شهر تهران را در برمی‌گیرد و سه پهنه دیگر نیز ۳۰ هزار پلاک را شامل می‌شود که در مجموع ۳/۳ درصد از کل شهر تهران را در بر گرفته است.
آن‌طور که در نقشه مشاهده می‌شود عمده پهنه‌های گسلی در نیمه شمالی پایتخت -بالای خیابان انقلاب- و اغلب در شمالی‌ترین محله‌ها قرار گرفته است. در گزارش سازمان مدیریت بحران شهر تهران اعلام شده بخش عمده پهنه‌های گسل‌های اصلی در مناطق یک، دو، سه، چهار، پنج و 22 قرار دارد.
گفت‌وگو با عبدا... مظفری، معاون پیشگیری سازمان مدیریت بحران شهر تهران درباره جزئیات مقررات جدید ساخت‌وساز را در زیر بخوانید:
در نقشه جدید، تعداد گسل‌ها یا موقعیت قرارگیری آنها تغییر کرده است؟
شهر تهران از نظر زمین ساختی در بخش جنوبی کمربند لرزه خیز البرز مرکزی قرار دارد و دارای سابقه تاریخی وقوع زمین‌لرزه‌های ویرانگر در محدوده شهر باستانی ری و شمال تهران است. با توجه به وجود گسل‌های لرزه‌زا و بزرگی همچون مشا، پارچین، سرخه‌حصار، قصر فیروزه، تلو و کهریزک در اطراف و گسل‌های مهمی مانند شمال تهران، نیاوران، لویزان، شمال و جنوب ری در شهر تهران، همواره خطر زمین‌لرزه‌ای ویرانگر برای شهر تهران وجود دارد. سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در کنار سایر اقدامات لازم در خصوص پیشگیری و مقابله با خطر زمین‌لرزه، از سال ۱۳۸۴ تدقیق و شناسایی گسل‌ها و تهیه پهنه‌های گسلی شهر تهران را آغاز کرد و در پایان سال ۱۳۸۸ با انجام بررسی‌های گسترده میدانی و دفتری و برگزاری جلسات کمیته فنی اولین ویرایش نقشه تدقیق شده گسل‌ها و نقشه پهنه‌های گسلی شهر تهران را به منظور استفاده در طرح‌های جامع و تفصیلی تولید کرد و همچنین بدنبال آن ضوابط احداث ساختمان در پهنه‌های گسلی را تهیه کرد.
با توجه به حساسیت موجود برای ساخت‌وساز روی گسل‌های شهر تهران ضوابط خاصی برای ساختمان‌سازی روی گسل وجود دارد؟
با توجه به اینکه حجم ساخت‌وساز در شهر تهران نسبت به کل کشور زیاد است، در جهت تکمیل و تعمیق استاندارد ۲۸۰۰ ایران معروف به آئین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله، ضوابط ساخت ساختمان در پهنه‌های گسلی شهر تهران با توجه به مساله گسلش سطحی مطرح شده است که بعد از حدود دو سال بررسی‌های مختلف فنی، این ضابطه در طرح تفصیلی تهران قرار گرفت و در شورای شهر به عنوان یک ضابطه مستمر مطرح شد.
در ضوابط جدید به چه مواردی دقت شده است؟
مسلما شرایط ساخت ساختمان در مکان‌هایی که روی پهنه‌های گسلی قرار دارند با شرایط ساخت ساختمان در مکان‌های خارج از این پهنه‌ها متفاوت است. به عنوان مثال فرض کنید فردی مالک زمینی است که این زمین بر اساس نقشه طرح تفصیلی روی گسل قرار گرفته است. در ضوابط جدید در صورتی که شما مالک چنین زمینی باشید، ما دو دسته توصیه داریم. یک دسته توصیه‌های کلی که بر مبنای آن ما به شما که مالک آن زمین هستید می‌کنیم اجتناب از ساخت ساختمان روی پهنه است، پس اصل بر عدم ساخت ساختمان روی پهنه گسلی است و توصیه کلی ما برای این پهنه‌ها تغییر کاربری آنها از مسکونی و تجاری به فضای سبز است.
البته بر حسب اتفاق مشکل‌دارترین زمین‌ها دقیقا در نقاطی با قیمت بالا قرار دارد. در حال حاضر بسیاری از نقاط پرخطر بر نقطه گران شهر انطباق پیدا کرده‌اند.
چرا از واژه پهنه استفاده می‌کنید؟ مگر گسل‌ها در یک امتداد نیستند؟
پهنه می‌گوییم چون گسل‌ها همواره در امتداد یک خط نیستند و تا به سطح زمین برسند به چند شاخه تقسیم می‌شوند. به همین دلیل به آن پهنه گفته می‌شود.
ضوابط جدید ساخت ساختمان چگونه خواهد بود؟ آیا محدودیت ساخت در تمامی پهنه‌ها وجود دارد؟
طبق نقشه پهنه‌های گسلی شهر تهران، پهنه‌های گسلی را به سه دسته تقسیم کرده‌ایم. پهنه گسلی اصلی، متوسط و فرعی. در پهنه گسل‌های اصلی گاه برای یک پهنه «جابه‌جایی عمده» تعریف شده است که در آن پهنه جابه‌جایی زمین به صورت عمده و متمرکز مثلا حدود یک تا دو متر به صورت عمودی یا افقی قابل انتظار است که به هر شکل به سازه صدمه بسیار جدی وارد می‌شود. ما در پهنه‌های با جابه‌جایی عمده فرض را بر این گذاشته‌ایم که تا حد ممکن ساخت ساختمان صورت نگیرد. این پهنه‌ها با توجه به مطالعاتی که تا کنون صورت گرفته است بیشتر در محدوده‌های شمالی شهر قرار دارد. بخش عمده پهنه گسل‌های اصلی در مناطق یک، دو، سه، چهار، پنج و 22 است. همچنین براساس اطلاعات جدید ما، مناطق مرکزی و جنوبی از مخاطره کمتری برخوردار هستند.
ضوابط جدید ساخت ساختمان در سازمان مدیریت بحران تا چه مرحله‌ای پیش رفته است؟
اینکه مردم بدانند کجا زندگی می‌کنند جزو حقوق مردم است. ما آرام آرام باید به سمتی برویم که مردم بدانند خانه‌هایشان را کجا بخرند تا بتوانند قبل از اینکه خانه‌ای بخرند آخرین وضعیت مخاطرات موجود در آن خانه را بدانند. هدف‌گذاری ما تا مرحله آدرس به آدرس خانه‌ها پیش رفته است به گونه‌ای که بتوانیم با استفاده از پلاک، مخاطرات خانه را تشخیص دهیم یا اینکه مشخص کنیم که چه ساختمانی چه مخاطراتی دارد و فردی که می‌خواهد آن خانه را بخرد بداند که چه ضابطه‌ای را باید برای آن اجرا کند و آیا خرید این خانه‌هایی که در پهنه‌های گسلی قرار دارند از نظر اقتصادی ارزش دارد یا نه.
ساخت‌وساز روی پهنه‌های گسلی مشمول چه ضوابطی شده است؟
کار ما در دو جهت آماده ارائه است. اول اینکه ما محل‌های پرخطر را شناسایی کرده‌ایم. تمهیدات ویژه‌ای هم برای ساخت ساختمان روی این پهنه‌ها آماده کرده‌ایم. در دومین مرحله پس از شناسایی پلاک‌‌های قرار گرفته در این پهنه‌ها، باید ببینیم چطور ساخته شود. این دو کنار همدیگر مجموعه را کامل می‌کند و پازل ما در مجموعه خطر‌پذیری شهر تهران کامل می‌شود. با توجه به مطالعات انجام شده تا کنون، پهنه «جابه‌جایی عمده» روی 85 پلاک یعنی یک صدم درصد از مجموع مساحت شهر تهران مشخص شده است. در سایر بخش‌های پهنه اصلی 17 هزار و 800 پلاک وجود دارند. ما باید این پلاک‌ها را به صورت ویژه ببینیم. در پهنه‌های متوسط هم حدود 10 هزار پلاک و در پهنه‌های فرعی حدود دو هزار پلاک قرار دارند. در مجموع حدود 30 هزار پلاک روی پهنه گسل قرار دارند که در مجموع 35/3 درصد از شهر تهران را در بر می‌گیرند.
در این پهنه‌ها ساخت ساختمان تابعی از ضوابط شهرسازی خواهد بود. در پهنه‌های اصلی با «جابه‌جایی عمده» اصل بر عدم ساخت ساختمان گذاشته شده است، اما در سایر بخش‌های پهنه اصلی که تقریبا ۱۸ هزار پلاک را در بر می‌گیرد اجازه ساخت از نظر ضوابط گسلش سطحی ۵ طبقه روی زمین و یک طبقه زیر زمین داده شده که در مجموع مجاز به ساخت ۶ طبقه هستند که البته ممکن است سایر ضوابط شهرسازی آن را محدود‌تر کند و به این صورت نیست که هر تعداد طبقه به هر شکلی که بخواهند ساخته شود. علاوه بر این یکی از ضوابط اصلی این است که هر ساختمان باید با ساختمان کناری خود ۲۵/۰ تا ۱ متر (متناسب با پهنه گسلی مربوطه) فاصله داشته باشد که اگر در اثر زلزله ساختمان چرخش یا ریزش پیدا کرد به ساختمان کناری خود صدمه وارد نکند. ضابطه اصلی دیگر این است که حداکثر بعد ساختمان ۴۰ متر در نظر گرفته شود و پی ساختمان به صورت یکپارچه (پی گسترده) و در یک تراز ساخته شود.
بنا بود سازمان مدیریت بحران نقشه ترافیکی خیابان‌های تهران را هم تهیه بکند. این نقشه آماده شده است؟
برای ساماندهی ترافیک در شرایط وقوع بحران، اقداماتی انجام شده که به همراه یک تیم ژاپنی که به تهران آمده‌اند ادامه خواهد یافت. این تیم ژاپنی در حدود ۲ سال و نیم برای تکمیل چهار پروژه مهم شهرداری میهمان ما خواهند بود که یکی از این چهار پروژه «حمل ونقل در شرایط اضطراری» خواهد بود.
ارسال نظر