پاسخ دولت به وزیر پیشین مسکن

مسکن‌مهر اتفاقا اصول طرح «پاک» را رعایت کرده، اما این طرح در دولت‌های گذشته صرفا سیاستی روی کاغذ بوده است

دفاعیه وزارت راه‌وشهرسازی به ۵ مورد از مهم‌ترین انتقادها به مسکن‌مهر گروه مسکن- وزارت راه‌وشهرسازی به بخش‌هایی از توصیه‌ها و هشدارهای وزیر پیشین مسکن در خصوص پیامدهای مسکن‌مهر پاسخ داده و در عین حال دفاعیه‌ای در مقابل ۵ مورد از مهم‌ترین انتقادها به این طرح، ارائه کرده است.

در متن گفت‌وگوی هفته گذشته «دنیای‌اقتصاد» با عباس آخوندی ابتدا پیشنهاد شده بود دولت کنونی طرح «پاک» که در دولت‌های قبل به کار گرفته شد را جایگزین مسکن‌مهر کند و سپس انتقادهایی همچون اختصاص شهرهای‌جدید به یک طبقه خاص (کم‌درآمدها)، افزایش ناگهانی ظرفیت سکونتی این شهرها با ساخت مسکن‌مهر و همچنین عدم استفاده از ظرفیت پس‌اندازهای مردمی برای تامین مالی مسکن‌مهر مطرح شده بود.

به دنبال انتشار این گفت‌وگو، روز گذشته روابط عمومی وزارت راه‌وشهرسازی جوابیه‌ای به «دنیای‌اقتصاد» ارسال کرد که در آن تاکید شده است: «طرح مسکن‌مهر اصول مورد نظر طرح مسکن پاک را پوشش داده، اما همین طرح پاک در دولت‌های گذشته عملکرد قابل اتکایی نداشته و صرفا سیاستی روی کاغذ بوده است.»

وزارت راه‌وشهرسازی همچنین مقایسه‌ مسکن‌مهر با طرح‌های صورت گرفته در گذشته که به اعتقاد این وزارتخانه به اندازه ۵ درصد طرح مسکن‌مهر هم نمی‌شود را قیاس مع‌الفارق عنوان کرده است.

متن کامل جوابیه را در زیر بخوانید:

پیرو درج مصاحبه جناب آقای مهندس آخوندی در تاریخ ۱۸/۰۷/۹۰ با عنوان «برنامه پاک جایگزین مسکن مهر شود» در آن روزنامه جوابیه ذیل ارسال می‌گردد، خواهشمند است طبق قانون مطبوعات نسبت به درج آن در اولین شماره پیش رو اقدام فرمایید.

طرح مسکن مهر با ظرفیت حدود ۶/۲ میلیون واحد در حال اجرا می‌باشد؛ مقایسه طرحی با این مقیاس با برخی از طرح‌های صورت گرفته در گذشته که به اندازه پنج درصد طرح مسکن مهر هم نمی‌باشد، قیاس مع‌الفارق است؛ ضمن اینکه طرح‌های اجرا شده در گذشته نه تنها از لحاظ کمی قابل توجه نبوده‌اند، بلکه در مقام اجرا نیز به لحاظ فقدان نهادهای تصمیم‌ساز با مشکلات عدیده‌ای مواجه بوده‌اند. (تشکیل نهادهایی چون شورای مسکن و کارگروه مسکن، از مهم‌ترین ارکان طرح مسکن مهر می‌باشند.)

واقع مطلب این است که در اکثر مناطق کشور، مسکن مهر در زمین‌های مرغوب و رو به توسعه شهرها احداث گردیده است، با این حال با توجه به محدودیت‌های دولت در تامین زمین‌های درون شهری کلان‌شهرها، مسکن مهر این مناطق در شهرهای جدید برنامه‌ریزی و عملیاتی شده است که در این خصوص توجه به چند نکته حائز اهمیت است. اولا این شهرها با در نظر گرفتن ابعاد اقتصادی فنی‌، شهرسازی، جغرافیایی، اجتماعی، فرهنگی و منطبق بر طرح‌های جامع و تفصیلی طراحی گریده‌اند، بنابراین با لحاظ پیش‌نیازهای لازم، از شرایط سکونتگاهی مناسبی برخوردار می‌باشند. ثانیا دولت و وزارت مسکن و شهرسازی با تدارک امکانات زیربنایی و روبنایی و به خصوص گسترش مترو به این شهرهای جدید درصدد بهبود کمبودهای احتمالی می‌باشند و نهایتا اینکه حجم بسیار بالای متقاضی برای شهرهای جدید حاکی از موفقیت آتی این مناطق در جذب مخاطبین خود می‌باشد.

هر چند گروه‌های هدف در مسکن مهر، دهک‌های پایین و میان درآمدی می‌باشند با این حال دولت، کیفیت را فدای کمیت نکرده است. بنابراین برای دریافت مجوزهای ذی‌ربط، هیچ استثنایی برای مسکن مهر در نظر گرفته نشده است. (منطبق بر اصول ۲۰ گانه مقررات ملی ساختمان) علاوه بر این دولت از محل یارانه‌های بخش مسکن و از طریق سازمان‌های مسکن استان‌ها اقدام به عقد قرارداد با شرکت‌های دارای رتبه و واجد شرایط نموده است تا نظارت بر عملیات ساخت مسکن مهر با اطمینان بیشتری- حتی در مقایسه با مسکن‌های شخصی‌ساز- صورت پذیرد.

مسکن مهر طوری طراحی گردیده است که اقشار متوسط و پایین جامعه را پوشش دهد؛ ضمن اینکه تنوع بخشی به آن از طریق طرح‌هایی چون مسکن مهر خود مالکین، بافت‌ فرسوده اضافه اشکوب و... دایره‌ مخاطبین این طرح را گسترش داده است، به طوری که قسمت قابل‌توجهی از تقاضای بازار توسط این طرح پاسخ داده می‌شود. به طور طبیعی هر نوع تسهیلاتی دارای ریسک می‌باشد؛ تسهیلات ارائه شده در مسکن مهر نیز از این موضوع مستثنا نمی‌باشد، با این حال توجه به این نکته حائز اهمیت است که در تسهیلات مزبور علاوه بر در رهن بانک قرارگرفتن واحد مورد نظر، اقدام به بیمه نمودن تسهیلات مورد نظر گردیده است تا ریسک تسهیلات به حداقل ممکن کاهش یابد. ادعایی مبنی بر پوشش داده شدن تمام تقاضای بازار توسط مسکن مهر وجود ندارد با این حال ثبات نسبی قیمت‌های مسکن طی ۳ سال گذشته حاکی از تاثیرگذاری این طرح بر بخش عمده‌ای از بازار می‌باشد که ناشی از همسویی موجود میان عرضه و تقاضای بازار می‌باشد، ضمن اینکه با توجه به چگونگی اعطای تسهیلات مسکن مهر، امکان انحراف در این تسهیلات به سمت تقاضای سوداگرانه مسکن وجود ندارد.

نگاهی به اهداف و عملکرد طرح مسکن مهر حاکی از آن است که طرح مزبور علاوه بر مزیت‌های فراوان خود، اصول مورد نظر طرح مسکن پاک (پس‌انداز، انبوه‌سازی، کوچک‌سازی) را نیز پوشش می‌دهد، به طوری که بخشی از تامین مالی مسکن مهر از طریق آورده متقاضیان صورت گرفته است (پس‌انداز)، ساخت این طرح عمدتا توسط انبوه‌سازان صورت می‌پذیرد خصوصا که با تفاهم‌نامه سه جانبه نقش انبوه‌سازان پررنگ‌تر گردیده است(انبوه‌سازی) و ساخت با رعایت الگوی مصرف می‌باشد (کوچک‌سازی) و این در حالی است که طرح مسکن پاک در دولت‌های گذشته عملکرد قابل اتکایی نداشته و صرفا سیاستی روی کاغذ بوده است!

ارزیابی هر طرحی می‌بایست با توجه به برآیند اثرات مثبت و منفی و با لحاظ محدودیت‌های مترتب بر آن صورت پذیرد؛ براین اساس به نظر می‌رسد برخی از منتقدین به این مهم توجه نمی‌کنند که نقد منصفانه و سازنده، نیازمند نگاه همه جانبه به مقتضیات بخش مسکن، خصوصا لزوم عرضه انبوه‌ مسکن باکیفیت، به منظور پاسخگویی به خیل تقاضای ناشی از متولدین دهه ۵۵-۱۳۶۵ است.