نظر تهرانی‌‌‌ها درباره نحوه مدیریت بحران هوا؛ رفتوبرگشت ریزذرات چگونه رخ می‌دهد؟
سکان بادی آلودگیهوا
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، دراغلب روزهای سپری شده از هفته گذشته میانگین سرعت باد در تهران زیر 3 متر بر ثانیه گزارش شد و به همین خاطر آلودگی هوا در آسمان شهر پایدار بود. اما سرانجام از اواسط روز پنج‌شنبه 25 آبان‌‌‌ماه به تدریج بر سرعت باد افزوده شد و وزش باد موثر توانست بخشی از آلاینده‌‌‌ها را از شهر خارج کند. میانگین سرعت باد در تهران در فاصله کمتر از سه شبانه‌‌‌روز در برخی ساعات تا هفت متر بر ثانیه نیز افزایش یافت و همین موضوع به مهم‌ترین عامل تخلیه انباشت ریزذرات آلاینده از جو یعنی «2.5 PM» انجامید.
این اولین نشانه سکان‌‌‌داری باد در مدیریت آلودگی هوای پایتخت است اما نشانه دوم آن‌‌‌گونه که در نمودارهای پیش‌بینی سرعت باد مشهود است، در روز جاری آشکار خواهد شد. بر اساس پیش‌بینی‌‌‌های هواشناسی ثبت شده در سامانه شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران، متوسط سرعت باد در تهران امروز به 1.2 متربرثانیه خواهد رسید و این یعنی حدود یک‌‌‌پنجم سرعت باد موثر که می‌تواند در تمیز کردن هوای شهر نقش داشته باشد.
به این ترتیب در حالی که در زمان نگارش این گزارش در بعد‌‌‌ازظهر روز شنبه، به واسطه وزش باد موثر به مدت دو روز پیاپی شاخص کیفیت هوای تهران گویای وضعیت قابل قبول و در محدوده سالم (51 تا 100) با نماد رنگی زرد بود، اما بر اساس پیش‌بینی‌‌‌های صورت گرفته از کاهش سرعت وزش باد، امروز یکشنبه ذرات آلاینده دوباره به آسمان شهر بازخواهند گشت. به این ترتیب واضح است که اصل کلیدی در کیفیت هوای تهران نه اقدامات مدیریتی و نه تصمیمات ویژه شرایط اضطرار، بلکه صرفا میزان ناپایداری جوی و به عبارت ساده‌‌‌تر سرعت باد است.
شیوه مدیریت هوای بحرانی
عناوین اخبار آلودگی هوای تهران در طول دو روز گذشته اغلب ناظر بر نقش‌‌‌آفرینی ویژه «باد» در مدیریت کیفیت هوای شهر در نبود سیاستگذاری موثر از سوی تصمیم‌‌‌سازان بود. رسانه‌‌‌های مختلف به اینکه وزش باد سرانجام به داد تهرانی‌‌‌ها رسید و فرصت تنفس هوای سالم را به آنها داد، پرداختند اما خبری از پرداختن به نقش اقدامات ضدآلودگی که توسط کارگروه اضطرار آلودگی هوا در آخرین روزهای منتهی به پایان بازه 9 روزه آلوده اتخاذ شد، نبود. اینکه اقداماتی مثل تعطیلی یا مجاز شدن کلاس‌‌‌های درس صرفا با هدف کاهش قرار گرفتن گروه‌‌‌های پرخطر در معرض آلودگی اتخاذ می‌شود و نقشی در کاهش انباشت آلاینده‌‌‌های هوا ندارد تقریبا بر هیچ‌‌‌کس پوشیده نیست و حتی شهروندان عادی نیز به آن پی برده‌‌‌اند. «دنیای‌اقتصاد» با انجام یک نظرسنجی در کانال تلگرامی خود از شهروندان پرسیده که «آیا دولت و شهرداری در موضوع بحران آلودگی هوا درست عمل می‌کنند؟» و 96درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی به این سوال پاسخ منفی داده‌‌‌اند و این یعنی عموم شهروندان به اتفاق دریافته‌‌‌اند که اقدامات صورت گرفته در پی مصوبات کارگروه اضطرار یا حتی اقدامات پیشینی و پسینی آن در حوزه‌‌‌های سیاستگذاری فایده‌‌‌ای به سود آنها نداشته و به بازگشت هوای سالم به شهر منجر نشده است.
تقویم آلودگی پایتخت در 1402
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، تنها در آبان ماه دو موج آلودگی پیاپی با نقش‌‌‌آفرینی ریزذرات معلق خروجی از اگزوز خودروها و موتورسیکلت‌‌‌ها رخ داد که یکی در فاصله 11 تا 15 آبان به مدت پنج روز پیاپی و دیگری در فاصله 17 تا 25 آبان به مدت 9 روز پیاپی بوده است. در جریان موج دوم آلودگی یک روز قرمز هم سپری شد که به تشکیل جلسه کارگروه اضطرار و اخذ تصمیماتی مثل تعطیلی مهدهای کودک، مجازی شدن کلاس‌‌‌های ابتدایی و نیز محدودیت تردد خودروهای سنگین دیزلی منجر شد. با این حال این مصوبات نتوانست کمکی به کاهش آلودگی هوای تهران کند. کارشناسان بر این باورند که اگر دورکاری حداقل یک‌‌‌سوم کارکنان دستگاه‌‌‌های اجرایی به محض ناسالم شدن هوا برای گروه‌‌‌های حساس اعمال و همزمان محدودیت‌هایی مثل جلوگیری از فروش مجوز طرح ترافیک و اجرای زوج و فرد از در منازل اجرا شود، می‌تواند به کاهش تولید و انتشار آلاینده‌‌‌ها بینجامد و از بدتر شدن کیفیت هوا جلوگیری کند. اما مادامی که هر تصمیمی از این جنس صرفا در وقت اضطرار و وضعیت قرمز اتخاذ می‌شود، این مصوبات کمکی به کاهش آلودگی هوای تهران نخواهد کرد.
