سهیل روشن- اخیرا بانک مرکزی گزارشی درباره قیمت زمین در کشور منتشر کرده که تامل‌برانگیز است. براساس این گزارش نرخ رشد قیمت زمین در کشور ۵۸ درصد و در تهران ۲۱ درصد اعلام شده است. در اینجا چند مساله حائز اهمیت است. اول اینکه: همیشه نرخ رشد قیمت‌ها در بازار زمین و مسکن در تهران بالاتر بوده و معمولا شهر تهران به عنوان مرجع قیمتی و عامل تاثیرگذار بر قیمت در سایر مناطق شهری عمل می‌کند و اینکه این بار این دو جای خود را عوض کرده‌اند جای سوال دارد. دوم اینکه: در صورتی که نرخ مذکور کاملا صحیح باشد، این به منزله یک هشدار جدی به مسوولان مربوطه است، چرا که این رشد در نهایت افزایش قیمت مسکن را به همراه خواهد داشت.اما در بررسی عوامل رشد قیمت زمین ذکر چند نکته ضروری است. نخست آنکه ورود نقدینگی سرگردان جامعه از ۲۱ ماه پیش به صورت پیوسته به این بازار یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت است. این مساله به کرات توسط کارشناسان تذکر داده شده و هشدارهای لازم در همان زمان گفته شد. دوم آنکه بسیاری از کارشناسان رشد اخیر را تابع افزایش سال گذشته قیمت ارز و طلا و رسیدن چرخه رشد به قیمت زمین می‌دانند. اما نکته سوم ماهیت اقتصادی وضعیت بازار زمین است که به توضیح آن می‌پردازیم.در حالی که همه از افزایش قیمت‌ها در بازاز زمین، مسکن و اجاره شکایت دارند اما در حقیقت هیچ فردی به حل اقتصادی موضوع نمی‌پردازد و فقط نظاره‌گر بازار هستیم. زمین به عنوان یک کالای خاص و استراتژیک و کالایی که دولت‌ها امکان کنترل قیمتی آن را با واردات ندارند دارای ویژگی‌هایی است. زمین شهری همواره با افزایش قیمت روبه‌رو خواهد شد و تبدیل به کالای کمیاب می‌شود.

زمین قابلیت تجدیدپذیری ندارد لذا در گذرزمان عرضه آن ثابت و تقاضایش دائما رو به افزایش است. نکته بعدی اینکه در صورتی که بازار زمین با ثبات فرض شود، قیمت زمین حداقل به اندازه رشد هزینه تخریب ساختمان و ساخت آن افزایش خواهد داشت. مساله جالب توجه که اکثرا به آن توجه نمی‌کنند این است که براساس اقتصاد مسکن تولید انبوه مسکن منجر به کاهش قیمت آن نخواهد شد که پاسخ این راز در کمیاب بودن زمین است. این مساله حتی با افزایش تراکم نیز فرقی نمی‌کند. در ایران حدودا ۵۰ درصد قیمت مسکن را زمین به خود اختصاص می‌دهد.بعضی از خود می‌پرسند صرفه‌جویی در استفاده از زمین موجب کاهش عمومی قیمت مسکن می‌شود؟ پاسخ این سوال خیر است. تجربه نشان داده است که این امر نه تنها سبب کاهش قیمت مسکن نشده است بلکه نتوانسته جلوی رشد افسار گسیخته قیمت‌ها را نیز بگیرد. با توجه به تورم انتظاری و افزایش بیش از پیش نقدینگی انتظار افزایش بیشتر قیمت‌ها محتمل است. اکثرا می‌دانند که اصولا براساس اقتصاد کلان خرید زمین جزو سرمایه‌گذاری منظور نمی‌شود و آنچه در ایران همانند خرید و نگهداری زمین صورت می‌گیرد در هیچ کجای دنیا به این شکل انجام نمی‌شود.