شهرها در وضعیت «بسیار آشفته»

دنیای اقتصاد: وزیر راه و شهرسازی با گوشزد به مدیران جدید شهرها به ویژه کلان‌شهرها، درخصوص افزایش جمعیت شهرها فراتر از اسناد فرادست، عنوان کرد: بدون شک وضعیت شهرسازی در ایران بسیار آشفته است و برای رسیدن به یک مرحله قابل قبول اقدامات بسیار دشواری باید در دستور کار قرار گیرد اما نکته مهم در این میان بیراهه نرفتن در حوزه شهرسازی است.

عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در مراسم تودیع و معارفه معاون جدید و قدیم شهرسازی و معماری اظهار کرد: از آنجا که همواره مبنای من در همکاری با دوستان و همکارانم بر پایه صداقت بوده و هیچ‌گاه تلاش نکردم تا کوچک‌ترین اقدامی که حمل بر بی‌صداقتی است حتی در ذهن خود نیز خطور دهم و همچنین از سوی دیگر اساس تصمیم‌گیری‌های خود را عمدتا کارشناسی و برمبنای توسعه ملی قرار دادم در نهایت تصمیم به این جابه‌جایی گرفتم، در حقیقت همان‌طور که شما می‌دانید آقای حناچی برای من عزیز بوده و هست و همچنان در خدمتشان هستم و خواهم بود.

او با بیان اینکه مسائل ما پیچیده‌تر از آن بود که بخواهیم اقداماتی تکنیکی برای رفع آنها انجام دهیم، گفت: ما همواره دارای شهری بوده‌ایم که عرصه تاخت و تاز سوداگران و تصمیمات آنها بوده است. آخوندی به خروج نظام شهرنشینی از قاعده و تبعات آن اشاره کرد و افزود: وقتی یک نظام شهرنشینی از قاعده خارج می‌شود دیگر نمی‌توان به راحتی و با یک تصمیم دولتی و اداری آن را به قاعده برگرداند، به همین دلیل آنچه ما امروز در شهرها می‌بینیم جز فرسودگی از درون و حاشیه‌نشینی و بی‌انضباطی از برون نیست که هر دوی آنها نیز دو روی یک سکه هستند، این موارد حقیقتی هستند که مفهوم شهر، قانون و شهروند را از دست داده‌اند.

آخوندی همچنین اظهار کرد: از روز اولی که در سال ۹۲ با شهرداری به گفت‌وگو پرداختیم بحث براین بود تا ببینیم در تهران تا چه اندازه ظرفیت سکونت‌پذیری ایجاد شده است، طبق آمار درحال حاضر این ظرفیت بیش از ۱۱ میلیون نفر است درحالی که براساس طرح جامع کلان‌شهر تهران این رقم نباید از ۷/ ۸ میلیون نفر فراتر می‌رفت. عضو کابینه دولت دوازدهم با بیان این که همچنان عده‌ای بر تداوم این روش اصرار داشته و تصور می‌کنند شهردار امروز تهران اگر بخواهد وظیفه خود را به خوبی انجام دهد باید ۲ میلیون ظرفیت دیگر به این رقم اضافه کند، گفت: بدون شک این تصور عین بیراهه بوده و نادرست است، به همین دلیل است که ما در این دوره کار سختی پیش رو داریم و از آن سخت‌تر پیدا کردن مفهوم واقعی ایران بوده که در آخر کار باید در شهرهای ما دارای نشان و علائم خاص خود باشد.

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود در مراسم تودیع پیروز‌حناچی و معارفه محمدسعید ایزدی به‌عنوان معاون شهرسازی وزارتخانه، به هزینه بالا و مسیر پر از سنگلاخ رودررو شدن با سوداگران شهری اشاره کرد و گفت: من بدون شک امید دارم آقای حناچی با یک فراغ بال بیشتر می‌تواند روی این موضوع تمرکز کرده و به مساله معماری که همچنان نیاز به انجام اقدامات بسیار زیادی در کشور دارد، توجه کند. وزیر راه و شهرسازی ماموریت ویژه‌ای برای خلق آثار ارزشمند معماری کشوری برای حناچی تعریف کرد.

خلاصه کارنامه پیروز حناچی

در این مراسم پیروز حناچی در توضیح عملکرد چهار سال گذشته شورای عالی شهرسازی و معماری ایران گفت: شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران را در نیمه دوم سال ۱۳۹۲ در شرایطی تحویل گرفتیم که شاید در یک کلام بتوان گفت این شورا در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در سطح کشور جایگاه نازلی داشت و حتی در برخی از جاهایی که محل نظر بود، به عکس عمل می‌کرد. عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه تهران تصریح کرد: در ابتدای شروع به کار دولت یازدهم با فضایی که وزیر راه و شهرسازی ایجاد کردند یک به یک آنها بررسی و تلاش شد تا به جایگاه اصلی خود برگردد. هرچند که بسیاری از آن اقدامات پیشین تاثیرات خود را در شهر و شهرها گذاشته است و اساسا قابل بازگشت نبودند.

او ادامه داد: شاید نقطه عطف این فعالیت این بود که تمامی مصوبات کمیسیون ماده ۵ قبل از اجرا باید اطلاع‌رسانی می‌شد و اگر این درخواست که وزیر به جد آن را دنبال می‌کردند نبود، این کار به راحتی میسر نمی‌شد. به گفته وی یکی از مهم‌ترین اقدامات شورای عالی شهرسازی در دوره گذشته تغییر رویکرد در حوزه تصمیم‌گیری و به تبع آن تغییر رویکرد در کمیسیون ماده ۵ و مدیریت شهرها بوده است. مشاور معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی، توقف بلندمرتبه‌سازی‌های بی‌رویه در تهران و کلان‌شهرهای کشور را نتیجه تلاش‌های شورا و حمایت وزیر راه و شهرسازی برشمرد و گفت: ما در دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با دو نگاه مواجه بودیم. یکی حفاظت از شهرها و دیگری ادامه توسعه با رویکردهای جدید و تغییر رویکردی که به کیفیت می‌اندیشید. به این معنا در شورای عالی در عین اینکه ماشین در حال حرکت بود و نباید از حرکت بازمی‌ایستاد باید تلاش می‌کردیم تا در عین حفاظت به توسعه نیز بیندیشیم.

او در عین حال توجه دولت به شهر و شهرسازی و کیفیت زندگی در شهرها را از مهم‌ترین اقدامات دوره گذشته دانست و گفت: در نخستین جلسات شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران دولت فضایی را ایجاد کرد تا از وضعیت شهرها و شکافی که بین دولت و مدیریت شهری وجود داشت گزارشی ارائه شود. در صحن دولت هنگام ارائه گزارش، اشاره‌ای به گپ (شکاف) عمیقی که بین نحوه مدیریت کلان‌شهرها و دولت وجود داشت و این شکاف هر روز عمیق‌تر می‌شد، شد. این گزارش موجب شد تا کمیته جدیدی در دولت شکل بگیرد.