مدل اداره تهران تا 1400

دو نفر از ۴ نامزد شهرداری تهران، روز گذشته برنامه‌های خود را در حضور اعضای شورای شهر پنجم تشریح کردند. جزئیات برنامه محمدعلی نجفی در قالب «تهران تا ۱۴۰۰» از تدارک ۲۵ سیاست کلیدی برای چالش‌زدایی و اصلاحات امور شهر، شهرداری و شهروندان حکایت دارد. افشای قراردادها، ختم رقابت با بخش‌خصوصی، از جمله اقدامات مدنظر این نامزد شهرداری محسوب می‌شود. الهه کولایی نیز بر حذف نگاه جزیره‌ای در مدیریت‌شهری تاکید کرد.

دنیای اقتصاد: نامزد برتر مرحله نیمه‌نهایی انتخابات شهرداری تهران عنوان کرد: از طریق ۲۵سیاست جدید مدیریت شهری در سه ضلع شهر، شهرداری و شهروندان، چارچوب جدیدی برای اداره پایتخت طراحی خواهد کرد. به گزارش «دنیای اقتصاد» روز گذشته دو نامزد مرحله نیمه‌نهایی انتخابات شهرداری تهران در یک جلسه پنج‌ساعته برنامه‌ها و سیاست‌های خود را برای اداره تهران تا سال ۱۴۰۰ تشریح و به سوالات اعضای شورای شهر پنجم پاسخ دادند. محمدعلی نجفی و الهه کولایی دو نامزدی که به تشریح جزئیات برنامه‌ها و ایده‌های اصلی خود در نخستین جلسه ارائه برنامه نامزدهای شهرداری تهران پرداختند دو موضع مشترک را در خصوص مشکلات شهر و مجموعه مدیریت شهری اعلام کردند. «مبارزه با فساد و رانت سیستم مدیریت شهری» از یک‌سو و «تغییر نقش شهرداری از تصدی‌گری به تسهیل‌گری» در اداره پایتخت دو ستون اصلی گزارش‌های دو نامزد شهرداری تهران بود که به تفکیک بر آن تاکید کردند. با این تفاوت که محمدعلی نجفی در ارائه برنامه‌ها‌ و ایده‌های خود برای پوست‌اندازی سبک و سیاق مدیریت شهری بر مشکلات و چالش‌های اقتصادی شهر به ویژه در بحث افزایش درآمدهای پایدار و کاهش هزینه‌های اداره شهر و الهه کولایی بر ایجاد توازن میان سهم زنان و مردان در سطوح مختلف مدیریتی تاکید داشت. افشای اطلاعات قراردادهای بیش از یک‌میلیارد تومان شهرداری، ظرف دو ماه، ایجاد سیستم بازرسی مخفی در مجموعه مدیریت شهری، تغییر اساسی سهم درآمدهای پایدار در بودجه شهرداری از سال جدید، کاهش و مدیریت هزینه‌ها از طریق برون‌سپاری فعالیت‌ها به بخش خصوصی و صراحت در برخورد با فساد و رانت در مجموعه شهرداری از مهم‌ترین مواضع محمدعلی نجفی در برنامه‌ پیشنهادی وی بود. او در زمان ارائه برنامه‌های خود در ابتدا به وضعیت موجود شهر و شهرداری تهران در مواجهه با شهروندان اشاره کرد.

این نامزد شهرداری تهران هدف اصلی برنامه خود برای اداره شهر تهران را که به صورت ۸ ساله تنظیم شده افزایش کیفیت زندگی شهروندان با تکیه بر اجرای اسناد فرادست شهری دانست و عنوان کرد: چشم‌انداز طراحی شده برای شهر تهران به دو قسمت شهر تهران و شهرداری تهران تا ۱۴۰۴ تقسیم شده است. محمدعلی نجفی با بیان اینکه برخلاف برخی منتقدان که از تهران به عنوان «سیاه‌چاله» یا «شهرسوخته» یاد می‌کنند، من معتقد هستم باید بیشتر بر روی ظرفیت‌های تهران تمرکز کرد. وی گفت: بدقوارگی کالبدی و اجتماعی شهر تهران از مهم‌ترین چالش‌های امروز پایتخت است. او با تاکید برآنکه قصد من زیرسوال بردن شهرداری تهران نیست، افزود: اگرچه مطابق با سیاست‌های مدیریت شهری بودجه سال جاری شهرداری تهران انقباضی تعریف شده اما قدرت خرید شهرداری نسبت به سال گذشته حداقل ۲۰ درصد کاهش یافته و این در حالی است که حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد کل بودجه شهرداری به هزینه‌های جاری اختصاص دارد.

او به وضعیت نابه‌سامان مدیریت منابع انسانی در مدیریت شهری اشاره کرد و گفت: اگرچه در شهری همچون لندن که تقریبا جمعیتی معادل تهران دارد شهرداری حدود ۱۵ هزار پرسنل دارد اما شهرداری تهران بالغ بر ۶۳ هزار و ۶۰۰ نفر یعنی چیزی حدود ۴ برابر کل پست‌های مصوب، نیروی انسانی دارد. علاوه بر این در کنار این چالش هیچ‌گونه آمایش منابع انسانی در شهرداری تهران وجود ندارد. به این معنا که با وجود آنکه در برخی مناطق شهرداری همچون منطقه ۱۸ کمبود نیروی انسانی وجود دارد در برخی دیگر از مناطق شهری با انبوهی از پرسنل مواجه هستیم. این نامزد شهرداری تهران با اشاره به گزارش معاونت برنامه‌ریزی شهرداری تهران، اظهار کرد: این گزارش نشان می‌دهد که اهداف سه سال نخست اجرای برنامه پنج‌ساله در بهترین حالت معادل ۵۰ درصد محقق شده‌ است.

کاندیدای شهرداری تهران ادامه داد: در حال حاضر ۱۵۰۰ مدیر در حوزه های مختلف اعم از سازمان‌ها، شرکت ها، مناطق، معاونت‌ها و ... در شهرداری وجود دارد که از طریق کاهش این حجم نیرو می‌توان به چابک‌سازی مجموعه شهرداری تهران رسید. او یکی از ایده‌های اصلی در برنامه پیشنهادی خود برای مبارزه با فساد سیستمی را راه‌اندازی سیستم بازرسی مخفی عنوان کرد و افزود: یکی از برنامه‌های اصلی در حوزه مدیریت شهری طرح سیستم بازرسی تخلفات در شهرداری با استفاده از پرسنل سابق شهرداری خواهد بود که این موضوع می‌تواند بر کاهش مفاسد اداری موثر باشد. به گفته وی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که مدیریت شهری جدید با آن مواجه خواهد بود مدیریت منابع و مصارف است که تاکنون گزارش‌های متناقضی از آن به دست ما رسیده است. نجفی عنوان کرد: براساس گزارش اداره کل برنامه و بودجه شهرداری تهران در حال حاضر حدود ۲۲ درصد از بودجه شهرداری از محل درآمدهای پایدار است و این در حالی است که گزارش ارائه شده در خصوص حجم درآمدهای پایدار از سوی شهردار تهران متفاوت است. با این حال به نظر می‌رسد در حال حاضر حدود ۸۰ درصد از درآمد شهرداری تهران از محل درآمدهای ناپایدار تامین می‌شود.

به گفته وی این تناقض آماری در خصوص بدهی‌های شهرداری نیز وجود دارد. با این حال بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد هم‌اکنون رقم بدهی‌های شهرداری بدون درنظر گرفتن بدهی بیمه،مالیات، پروژه‌های نیمه‌تمام و همچنین هولوگرام‌های اعتباری در حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان است. او در بخش دیگری از صحبت‌های خود به موضوع مطالبات شهرداری از دولت نیز اشاره کرد و گفت: در این زمینه نیز گزارش دقیقی وجود ندارد، بررسی‌های انجام شده حاکی از آن است که بدهی دولت به شهرداری رقمی بین ۶ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان تا ۱۸ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان اعلام می‌شود اما در عین حال وزارت اقتصاد و دارایی نه‌تنها این بدهی به شهرداری را قبول ندارد، بلکه معتقد است که بالغ بر ۳هزار و ۲۳۰ میلیارد تومان از شهرداری‌تهران طلب دارد. او با تاکید بر تغییر نقش شهرداری از تصدیگری به تسهیلگری، تصریح کرد: به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین روش‌های مدیریت هزینه‌ها، برون‌سپاری فعالیت‌ها به بخش خصوصی است که بعضا با هزینه‌های بالا توسط خود شهرداری انجام می‌شود.

نجفی همچنین به انتشار روزنامه همشهری توسط شهرداری تهران انتقاد کرد و گفت: در هیچ جای دنیا نمی‌توانیم پیدا کنیم که شهرداری یک روزنامه سراسری آن هم با رویکرد سیاسی داشته باشد. او تقدم فعالیت‌های سخت‌افزاری بر نرم‌افزاری در مدیریت شهری طی سال‌های گذشته را مورد انتقاد قرار داد و گفت: یکپارچه‌سازی سامانه‌های نرم‌افزاری و اطلاعاتی و همچنین ارائه خدمات به شهروندان از طریق وب و سیستم اینترنت یکی دیگر از برنامه‌های اصلی مدیریت شهری خواهد بود. علاوه بر این با توجه به انحرافات و موازی‌کاری‌های موجود در فعالیت‌های تعریف‌شده در دفاتر خدمات‌الکترونیک، بازنگری در فعالیت‌های این بخش ضروری است. محمدعلی نجفی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به موضوع شاخص‌های مدیریتی در شهرداری پرداخت و گفت: اگرچه برای رفع فسادهای موجود در سیستم به تغییرات اساسی نیاز است اما این تغییرات الزاما در چهر‌ه‌ها و افراد نیست بلکه این تغییرات عمدتا در رویکردها و برنامه‌ها در جهت ایجاد سلامت سازمان رخ خواهد داد. او همچنین نگرش سیاسی خود در مدیریت شهری پایتخت را نیز توضیح داد و با تاکید بر آنکه توصیه‌پذیر نیستم، گفت: معتقدم باید صندلی‌های سیاسی از صندلی‌‌های حرفه‌ای جدا باشد.

او یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مدیران خود را عدم شائبه مالی عنوان کرد و گفت: شهرداری لغزشگاه بزرگ مدیران و کارمندان است و من هر فردی که این شائبه را داشته باشد چه درست، چه غلط انتخاب نمی‌کنم. او در عین حال به دریافت گزارش‌هایی از مناطق شهرداری در خصوص عدم واریز درآمدهای نقدی به خزانه شهرداری اشاره کرد و گفت: با مدیران مناطق شفاف صحبت می‌کنم که هیچ کلک و فسادی را از این نوع نمی‌پذیرم. نامزد شهرداری تهران با اشاره به مصوبه برج‌باغ‌ها گفت: اگر این مصوبه به درستی اجرایی می‌شد، مصوبه بدی نبود اما در حال‌حاضر تبدیل به مصوبه برج‌ها شده، درحالی که می‌توانست تهران را به باغ‌شهر تبدیل کند، از این‌رو موضوع صیانت از باغات و توسعه فضای سبز از موضوعات اصلی است که در حوزه محیط‌زیست پیگیری خواهد شد.

نجفی بحران آب را از چالش‌‌های جدی تهران عنوان کرد و آن را ابرچالش بعدی تهران دانست و پیشنهادهایی در خصوص استفاده بهینه از منابع آب ارائه کرد. نامزد شهرداری تهران استفاده از امکانات مخابراتی شهر تهران را یکی از منابع درآمدهای پایدار شهر دانست و اعلام کرد که چه به عنوان شهردار انتخاب شود و چه انتخاب نشود، به عنوان عضو بیست و دوم شورای شهر در موفقیت شهر کمک خواهد کرد و رایزنی‌های لازم را برای تعامل بیشتر برای برطرف کردن نیازهای شهر تهران فراهم می‌کند. پس از ارائه این گزارش محمدعلی نجفی یکی از چهار نامزد شهرداری تهران به سوالات منتخبان شورای پنجم پاسخ داد و گفت: با هماهنگی رئیس‌جمهوری نامزدی شهرداری را پذیرفتم. او با اشاره به انجام هماهنگی‌های لازم با کابینه دولت دوازدهم و همچنین بیان این جمله که «در صورت انتخاب شدن به عنوان شهردار تهران، این پست آخرین پست من در جمهوری‌اسلامی خواهد بود» به صراحت به منتخبان شورای شهر پنجم اطمینان داد که مسیر بهشت به ساختمان پاستور نمی‌رسد.

او با تاکید بر آنکه نظارت را مهم‌ترین وظیفه شورای شهر می‌دانم، گفت: وقتی دسترسی اطلاعات را برای شهروندان آزاد و آسان کنیم، این خود یک نوع نظارت‌پذیری است، از این‌رو اگر شهردار تهران شوم با سازمان فناوری شهرداری رایزنی کرده تا پس از انتخاب، ظرف دو ماه آینده تمامی قراردادهای بالای یک میلیارد تومان در سایت شهرداری قرار گرفته و همه به آن دسترسی داشته باشند. هر مناقصه و مزایده‌ای در سایت گذاشته خواهد شد تا از یک‌سو تمامی اطلاعات شفاف و نظارت‌پذیر شود و از سوی دیگر با اعلام رقم قراردادها در صورتی که امکان عقد قرارداد با رقمی پایین‌تر برای شهرداری وجود داشته باشد، به کاهش هزینه‌های اداره شهر منجر شود. برخی معتقدند تهران گران اداره می‌شود و هزینه برخی پروژه‌ها می‌تواند کمتر از هزینه‌های صرف‌شده باشد. اما وقتی قراردادهای میلیاردی روی سایت قرار بگیرد آن زمان خود پیمانکاران اطلاع می‌دهند که مثلا این پروژه ۲۰میلیاردی را می‌توان با ۵ میلیارد تومان به سرانجام رساند. کاندیدای شهرداری تهران با اشاره به اینکه به‌دنبال استفاده از ظرفیت‌های خالی برای کسب درآمد شهر تهران هستیم، اظهار کرد: نباید از روش‌های سهل‌الوصول مثل فروش تراکم مازاد، تغییر کاربری و جرایم کمیسیون ماده ۱۰۰ کسب درآمد کنیم بلکه باید به دنبال راه‌های درآمد سالم باشیم. او افزود: با وجود آنکه طرح‌ درآمدهای پایدار برای شهرداری تهران تدوین شده تاکنون عملیاتی نشده است اما یقین دارم اگر از سال جاری عبور کنیم می‌توان از سال آینده تحولی بزرگ در سهم درآمدهای پایدار شهرداری ایجاد کرد.

او در عین حال به مشکل گستردگی بافت فرسوده اشاره کرد و گفت: اگرچه اقداماتی در این زمینه انجام شده اما به دو دلیل شامل اشکالات موجود در سیاست‌ها و راهبردها و همچنین نبود همکاری کامل میان دولت و شهرداری، توفیق چندانی در این حوزه به دست نیامده است. او برنامه پنج ساله دوم شهرداری را برنامه کارآمد ندانست و تصریح کرد: برای اجرای برنامه پنج ساله دو راه پیش‌روی ما قرار دارد. نخست آنکه آنچه از برنامه ساله سوم باقی مانده را در همین وضعیت ادامه دهیم و دوم آنکه در مدت باقی‌مانده از سال جاری اصلاحاتی را در مواد برنامه پنج ساله سوم اعمال کنیم و سپس مجددا سال شروع برنامه سوم را از سال ۹۳ به ۹۷ تغییر دهیم. نجفی به برخی درآمدهای شهرداری که به حساب‌های شهرداری واریز نمی‌شود اشاره و اظهار کرد: از طریق مذاکرات با دستگاه قضایی امکان دریافت اختیارات ویژه برای کشف فساد در شهرداری وجود دارد. کاندیدای شهرداری تهران افزود: بخشی از ترافیک تهران را بدون هزینه‌های سنگین و اصلاح هندسی معابر می‌توان حل کرد. همچنین می‌توانیم با توسعه فرهنگ ترافیک بر کاهش بار ترافیکی تاثیرگذار باشیم.

طرح مشکلات با هدف رفع آنها

او پس از پایان جلسه در پاسخ به انتقاد برخی نخبه‌ها که ممکن است در برنامه پیشنهادی این کاندیدا برجسته شدن مشکلات سیستم مدیریت شهری قبلی جای اتخاذ تصمیمات و راه‌حل‌های اورژانسی یا میان‌مدت برای حل مشکلات را بگیرد، به «دنیای اقتصاد» گفت: نباید پیش‌داوری کرد. طرح مسائل شهری در جهت شناسایی مشکلات و نقاط ضعف سیستم موجود است، بنابراین بیان این مشکلات به معنای زیرسوال بردن سیستم مدیریت شهری فعلی نیست بلکه همان‌طور که در جلسه با منتخبان شورای شهر نیز به برخی راهکارها اشاره شد به دنبال حل مشکلات هستیم. پس از محمدعلی نجفی، الهه کولایی دیگر نامزد شهرداری تهران به ارائه برنامه‌ها و دیدگاه‌های خود برای اداره شهر تهران پرداخت. کولایی با بیان اینکه رویکرد حاکم بر برنامه پیشنهادی بنده نگاه همه‌جانبه و سیستمی به شهر تهران است، گفت: برای ایجاد یک شهر هوشمند باید از مدیریت جزیره‌ای شهرداری پرهیز کرد و این درحالی است که سیاست‌زدگی در شهرداری برای شهر تهران سم است.

او با تاکید بر مقدم دانستن فعالیت‌های نرم‌افزاری بر سخت‌افزاری در دوره جدید مدیریت شهری، اظهار کرد: با برخی فعالیت‌ها می‌توان اعتماد مردم را بازسازی کرد. شفافیت، نظارت‌پذیری و پاسخگو بودن از مهم‌ترین رویکردهایی است که شهرداری جدید باید به آنها توجه کند. او به سهم ۴ درصد زنان در امور مدیریتی شهرداری تهران نیز اشاره کرد و افزود: سیستم شهرداری نیازمند آن است که از طریق به‌کارگیری برنامه‌های یکپارچه‌سازی، دسترسی به اطلاعات را برای شهروندان فراهم کند و با ایجاد شفافیت درون سیستمی موضوع فساد را کنترل کند. نهایتا پس از ارائه برنامه‌های دو کاندیدا، محسن هاشمی، حسن خلیل‌آبادی و احمد مسجدجامعی از جمله اعضای شورای شهر بودند که نسبت به گزارش محمدعلی نجفی واکنش مثبت نشان دادند. منتخبان شورای شهر پنجم در جلسه امروز نیز به بررسی برنامه دو کاندیدای دیگر شهرداری تهران یعنی سیدحسین مرعشی و محسن مهرعلیزاده می‌پردازند.