تک نسخه برای 5 بیماری تهران

دنیای اقتصاد: دو هفته پس از تصویب بسته مشوق سرمایه‌گذاری برای «ایجاد قطار حومه‌ای» در مجموعه‌های شهری، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد در صورتی که پایتخت و بیش از ۲۰ شهر حومه‌ای آن و همچنین مجموعه‌های شهری سایر کلان‌شهرها، به قطار حومه‌ای مجهز شوند ۵‌بیماری کنونی شهر تهران و ۷ کلان‌شهر دیگر، به تدریج درمان خواهد شد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، عباس آخوندی، دیروز در همایش شهرسازی ریل پایه تاکید کرد: مسیر درست توسعه شهرها از طریق «شهرسازی ریل پایه» محقق خواهد شد. وی در توصیف ۵ بیماری عمده که هم‌اکنون مجموعه شهری تهران، ۷ کلان‌شهر دیگر و حومه‌های آنان را به انواع عارضه‌های سکونتی در این شهرها مبتلا کرده است، گفت: هم اکنون کلان‌شهرهای ما و حومه‌های آنها با «بحران از هم‌گسیختگی اجتماعی» مواجهند؛ وجود فاصله‌های طبقاتی شدید میان اقشار و گروه‌های مختلف ساکن در یک کلان‌شهر یکی از نمونه‌های بارز از هم گسیختگی اجتماعی در شهرهای امروز خصوصا پایتخت است که مهم‌ترین مصداق این بیماری را می‌توان در فاصله ۴۰ میلیون تومانی قیمت هرمترمربع مسکن در شمال و جنوب شهر تهران مشاهده کرد؛ هم اکنون در حالی که قیمت هرمترمربع واحد مسکونی در برخی مناطق شمالی شهر تهران تا ۴۰ میلیون تومان نیز می‌رسد در جنوبی‌ترین مناطق پایتخت، قیمت هرمترمربع مسکن حدود یک میلیون تومان است. وزیر راه و شهرسازی، از «کاهش قابلیت زندگی در کلان‌شهرها» به ویژه شهر تهران به‌عنوان بیماری دوم مجموعه‌های شهری یاد کرد و گفت: مصداق این موضوع در سکونت یک سوم از جمعیت شهرها در سکونتگاه‌های ناپایدار و غیررسمی مشاهده می‌شود، هم اکنون جمعیت شهرنشین کشور به حدود ۵۶ میلیون نفر رسیده است که از این میزان ۱۹ میلیون نفر در سکونتگاه‌های غیررسمی و ناکارآمد، بافت‌های ناپایدار و فرسوده ساکن هستند. آخوندی «معضل حرکت وحمل و نقل در درون شهرها و از شهر به حومه» را از دیگر بحران‌های زندگی شهری در کلان‌شهرها و مجموعه‌های شهری اطراف آنها عنوان کرد و گفت: در نبود یک سیستم یکپارچه حمل و نقل عمومی مبتنی بر ریل، (قطار حومه‌ای یا مترو)، هم‌اکنون میانگین سرعت حرکت و جابه جایی در شهر تهران ۲۵ کیلومتر در ساعت و در ساعات اوج حضور افراد در بزرگراه‌ها و سایر معابر، کمتر از ۷ کیلومتر در ساعت است. به گفته وی، «بحران منابع زیستی در کلان‌شهرها»همچون وجود معضل ترافیک، آلودگی‌هوا، آلودگی صوتی، بحران‌های جمعیتی، بحران آب و سایر بحران‌های زیست محیطی، چهارمین بیماری سکونت در کلان‌شهرها و حومه‌های آنان محسوب می‌شود.

وزیر راه و شهرسازی در عین حال از بروز «شرایط ناکارآمدی اقتصادی» در پایتخت و سایر کلان‌شهرها به‌عنوان بیماری مزمن مجموعه‌های بزرگ شهری یاد کرد. وی در این باره توضیح داد: مصداق بارز ناکارآمدی اقتصادی در پایتخت افزایش یک میلیون واحد مسکونی خالی در شهر تهران به فاصله ۵ سال در این شهر است. به گفته آخوندی، نبود جاذبه‌های سکونتی در حومه پایتخت به دلیل ضعف دسترسی ساکنان این مناطق به سیستم حمل و نقل عمومی ارزان قیمت، سریع و یکپارچه(قطار حومه ای) منجر به کاهش جاذبه‌های سرمایه‌گذاری در این مناطق و هجوم سرمایه‌گذاری بی هدف به شهر تهران شده است؛ مطابق با پژوهش‌های صورت گرفته، نارضایتی اصلی حدود ۷۵ درصد از ساکنان شهرهای جدید عدم دسترسی به شبکه یکپارچه حمل و نقل عمومی سریع و ارزان قیمت(مترو) است؛ ناکارآمدی اقتصادی ناشی از این ضعف ریشه‌ای در مجموعه شهری تهران، خود را در شکل افزایش تعداد خانه‌های خالی از حدود ۶۵۰‌هزار واحد در سال ۸۵ به حدود یک میلیون و۶۰۰ هزار خانه خالی در اوایل دهه ۹۰ نشان می‌دهد، درصورتی که به‌طور میانگین قیمت هرواحد خالی حدود ۳۰۰ میلیون تومان محاسبه شود میزان عدم بهره‌وری از سرمایه‌های شهری به حبس بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه می‌رسد. آخوندی تاکید کرد: این نوع توسعه سکونت ناشی از نبود شبکه ریلی حومه‌ای (مترو یکپارچه شهری) توسعه‌ای وحشتناک است!

وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه ایجاد شبکه یکپارچه حمل و نقل عمومی سریع و ارزان‌قیمت در قالب قطار(مترو) حومه‌ای تمام این بیماری‌ها را به تدریج درمان خواهد کرد، افزود: قطار حومه‌ای یکپارچه تنها بحث حمل و نقل عمومی را مورد توجه قرار نمی‌دهد بلکه در حکم یک نسخه واحد، داروی موردنیاز برای درمان این بیماری‌ها را معرفی می‌کند. وی با اشاره به اینکه برای درمان این بیماری‌ها هم‌اکنون سه رویکرد بازآفرینی شهری، توسعه حمل و نقل یکپارچه، سریع و ارزان قیمت و بازگشت به اندیشه ایران‌شهری در توسعه شهرها به ویژه کلان‌شهرها مورد تاکید و پیگیری وزارت راه و شهرسازی قرار دارد، خاطرنشان کرد: تمام این اهداف با تاسیس قطار حومه‌ای در مجموعه‌های شهری به ویژه در تهران و ۷‌کلان‌شهر دیگر، محقق خواهد شد؛ به این معنا که راه‌اندازی و ایجاد شبکه یکپارچه قطار حومه‌ای تنها موضوع حمل و نقل عمومی را مورد توجه قرار نمی‌دهد بلکه پاسخ به همه دغدغه‌هایی است که هم‌اکنون در حوزه سکونتی شهرها مورد توجه قرار دارد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، نیمه دی ماه امسال، مجلس طرح «تاسیس شرکت قطار حومه‌ای»به منظور ایجاد شبکه یکپارچه حمل و نقل ریلی حومه‌ای میان مجموعه‌های شهری درشهر تهران و سایر کلان‌شهرها را به تصویب رساند. در قالب این مصوبه، بسته تشویقی برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به منظور مشارکت در امر احداث شبکه‌های ریلی یکپارچه در میان کلان‌شهرها و حومه‌های آنان تعریف شد؛ بر اساس این بسته مشوق سرمایه‌گذاری، مجلس تصویب کرد سرمایه‌گذاران پروژه‌های مربوط به قطارهای حومه‌ای از تمام مزایا و مشوق‌های سرمایه‌گذاران در مناطق کمتر‌برخوردار‌ (مناطق محروم) بهره‌مند خواهند شد؛ علاوه بر این دولت در هر نقطه‌ای که برای اجرای پروژه‌های قطار حومه‌ای زمین در اختیار داشته باشد آن را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. آخوندی با بیان اینکه با شهرسازی ریل‌پایه مفهوم «محله» به‌صورت مجدد احیا و خلق می‌شود، گفت: بر خلاف شهرنشینی فعلی که باعث دوری ساکنان از یکدیگر شده است بازگشت مفهوم محله موجب آشنایی نگاه‌ها می‌شود و ما در شهرسازی ریل‌پایه، محله‌محوری را مبنا قرار خواهیم داد. وی با تکیه بر مفهوم مدرن بهره‌وری بیان کرد: در حمل و نقل یکپارچه نمی‌توان مترو، قطار حومه‌ای و قطار بین شهری را از یکدیگر تفکیک کرد، لذا مفهوم یکپارچگی حمل و نقل در قالب بار و مسافر در شهرسازی یکپارچه دو موضوع بنیادین است.

اولین اظهارنظر آخوندی درباره «پلاسکو»

به گزارش «دنیای اقتصاد»، وزیر راه و شهرسازی دیروز همچنین با اشاره به حادثه تاسف‌بار آتش‌سوزی و تخریب ساختمان پلاسکو، اولین تحلیل خود را از این حادثه ارائه کرد. آخوندی گفت: پلاسکو یک‌هزارم مخاطرات مشابه در پایتخت محسوب می‌شود که به «شهروندمحور نبودن» اختصاص بودجه پایتخت برمی‌گردد. وی توضیح داد: آنچه باعث شده مخاطرات شهر تهران از ناحیه ساختمان‌های ناایمن افزایش پیدا کند به جای خالی «شهروند‌محوری» در برنامه‌ریزی‌های اقتصاد شهری پایتخت مربوط می‌شود. این در حالی است که یکی از مهم‌ترین راه حل‌های جلوگیری از تکرار فجایع بزرگ ساختمانی همچون حادثه پلاسکو، «آسیب‌شناسی اقتصاد شهر تهران» از ناحیه محل مصرف بودجه پایتخت و نحوه تخصیص این بودجه به بخش‌های مختلف است. آخوندی بودجه بیش از ۱۷ هزار میلیارد تومانی و نحوه تخصیص آن برای توسعه مدیریت شهری تهران را موضوع مهمی عنوان کرد و افزود: باید دید این بودجه شهری به چه بخش‌هایی اختصاص می‌یابد. وی افزود: وقتی مدیریت شهری اصلی‌ترین ماموریت خود را سازش با سوداگران برای فروش شهر تعریف می‌کند بروز بحران‌هایی مشابه آتش‌سوزی و تخریب پلاسکو موضوعی دور از انتظار نخواهد بود. آخوندی تاکید کرد: با این حال محدود کردن موضوع پلاسکو به وقوع حادثه در یک ساختمان کار درستی نیست؛ این در حالی است که باید نگاه مدیریت شهری و همه مسوولان شهری نسبت به توسعه شهر، طبقه‌بندی‌ها و اولویت‌ها، دگرگون شود و شهروند، کیفیت زندگی، محیط زیست و جابه‌جایی، محور مدیریت شهری قرار بگیرد.