مرز باریک واقعیت و دروغ در دنیای دیجیتال
جالب آنکه اگر الان هم که دنیا از وضعیت اضطراری دوران همه‌گیری کرونا فاصله گرفته و امکان نگاه کردن به عوامل به وجودآورنده و گسترش‌دهنده این ویروس بدون پیش‌‌‌داوری به وجود آمده، به قضیه این همه‌گیری نگاه کنیم، درمییابیم که خبرهایی مانند ساخت و انتشار ویروس کرونا در آزمایشگاه‌‌‌های مخفی ارتش چین و تبدیل آن به یک اسلحه بیولوژیک چینی یا خنده‌‌‌دارتر از آن، نقش شبکه‌‌‌های موبایل ۵G تا چه حد غیرواقعی و جعلی است. حال آنکه چنین خبرها و ادعاهایی در بحبوحه همه‌گیری کرونا و در دورانی که مرز بین واقعیت و دروغ بسیار کمرنگ شده بود، به شدت باورپذیر و پرطرفدار بود.
یکی دیگر از عوامل به‌‌‌وجودآورنده خبرهای جعلی و اطلاعات نادرست در عصر دیجیتال امروز از سهل‌‌‌انگاری در زمان استفاده از منابع اطلاعاتی سرچشمه می‌گیرد. اطلاعات نادرستی که سهوا منتشر می‌‌‌شوند، به‌‌‌اندازه ضداطلاعاتی که به‌‌‌صورت تعمدی و با نیت‌‌‌های خاص تولید و منتشر می‌‌‌شوند خطرناک و گمراه‌‌‌کننده هستند و می‌توانند آسیب‌‌‌زا باشند. گاهی اوقات هم این اشتباه‌‌‌های سهوی به‌‌‌خاطر تفسیر نادرست از محتوای واقعی و درست منتشر شده اتفاق می‌‌‌افتند. به‌‌‌عنوان‌‌‌مثال یکی از خبرهای جعلی در خصوص فواید پیاده‌‌‌روی بر سلامت انسان که به‌‌‌سرعت گسترش یافت و به یک واقعیت غیرقابل تردید تبدیل شد، این بود: بر اساس نتایج تحقیقات متعددی که در نشریات معتبر پزشکی دنیا به چاپ رسیده‌‌‌اند «هر یک ساعت پیاده‌‌‌روی در هر روز باعث افزایش عمر شما به میزان ۷ ساعت خواهد شد.» این خبر برای کسانی که به طور پیوسته پیاده‌‌‌روی می‌کنند فوق‌‌‌العاده و باورپذیر به نظر می‌‌‌رسد. چنین افرادی به احتمال زیاد به منتشرکنندگان این خبر جعلی تبدیل می‌‌‌شوند و شاید خیلی از آنها شروع کنند به محاسبه تعداد ساعات عمر اضافی که به واسطه هر یک ساعت پیاده‌‌‌روی روزانه نصیبشان خواهد شد. شاید بعضی از آنها به فکر جاودانگی و نامیرایی به واسطه پیاده‌روی‌‌‌های روزانه‌‌‌شان بیفتند.
اما واقعیت چیست و چطور شد که این خبر به‌‌‌خاطر اشتباه سهوی و تفسیر نادرست خوانندگان و شنوندگان به یک خبر جعلی و اطلاعات نادرست تبدیل شد؟ در واقع آنچه در نشریات پزشکی به‌‌‌عنوان نتیجه تحقیقات متعدد در خصوص فواید پیاده‌‌‌روی روزانه منتشر شده بود این بود: «هر ۲ساعت پیاده‌‌‌روی در هر هفته (هفت روز) باعث افزایش یک ساعتی عمر افراد می‌شود.» اگر بخواهیم با محاسبات دقیق در مورد صحت و سقم این نتایج اعلام نظر کنیم، درمییابیم که اگر یک فرد ۴۰ ساله شروع کند به ۲ ساعت پیاده‌‌‌روی در هر هفته و این کار را تا سن ۸۰ سالگی ادامه دهد، می‌تواند امیدوار باشد ۲.۸ سال بیشتر از کسانی که ۲ ساعت در هفته پیاده‌‌‌روی نکرده‌‌‌اند عمر کند.
همان‌طور که در این مثال می‌‌‌بینیم، آنچه باعث رواج این خبر جعلی و به ظاهر باورپذیر شد چیزی غیر از ذوق‌‌‌زدگی و اشتباه سهوی طرفداران پیاده‌‌‌روی نبوده است یا شاید یک خطا در ترجمه یا تفسیر این خبر. در عصر دیجیتال امروز که یکی از ویژگی‌‌‌های بارز آن بی‌‌‌دقتی و مطالعه سرسری و سریع اطلاعات و محتوای تولیدشده است، کاملا طبیعی است که دامنه تاثیرگذاری اشتباه‌‌‌های سهوی و تفسیر نادرست از یک خبر بسیار گسترده و وسیع باشد.
قصه‌‌‌های جن و پری درباره الگوریتم‌‌‌ها
بسیاری از چیزهایی که درباره هوش مصنوعی گفته و شنیده می‌شود خبرهای جعلی و نادرستی بیش نیست. در اغلب موارد کسانی که رواج‌‌‌دهندگان این خبرها هستند از نادرست و جعلی بودن آنها بی‌‌‌خبرند چرا که این نوع خبرها به‌‌‌شدت باورپذیر و معقول به نظر می‌‌‌رسند. در اغلب موارد، خود شرکت‌های تکنولوژی سازنده و کنترل‌‌‌کننده روندهای هوش مصنوعی برای تبلیغ یک محصول یا سرویسی خاص دست به هیاهوهای تبلیغاتی و راه‌‌‌اندازی کمپین‌‌‌های بزرگی می‌‌‌زنند که چیزی جز فریبکاری و گول‌‌‌زدن مخاطب نیستند.
در واقع باید دانست که طرح ادعای برتری قاطع هوش مصنوعی بر هوش انسانی و انجام کارهایی توسط ماشین‌‌‌ها و روبات‌‌‌ها که انجامشان توسط انسان غیرممکن است در عمل چیزی غیر از تبلیغات پوچ با هدف درآمدزایی و جذب سرمایه‌گذاری، یا بیان آرزوهای مورد نظر بیان‌‌‌کنندگان چنین ادعاهایی نیست و به‌‌‌هیچ عنوان نباید آنها را کورکورانه پذیرفت و باور کرد.
یکی از ترفندهای مورد استفاده شرکت‌های توسعه‌‌‌دهنده هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای تبلیغ محصولاتشان این است که داستان‌‌‌ها و روایت‌‌‌هایی را بیان کنند که پتانسیل گمراه کردن و به اشتباه انداختن مخاطبان را دارا هستند. در این حالت، به‌‌‌گونه‌‌‌ای تبلیغ می‌شود که یک محصول دارای ویژگی‌‌‌ها و قابلیت‌‌‌هایی مطلوب کاربران و مصرف‌کنندگان است، اما در واقعیت این‌‌‌طور نیست. همان‌طور که پیش از این نیز گفته شد به‌‌‌خاطر عجول بودن و سهل‌‌‌انگاری کاربران دنیای دیجیتال و رواج داشتن تفسیرهای نادرست و عجولانه در میان آنها، احتمال تولید و گسترش اطلاعات نادرست و جعلی بسیار بالاست.
منبع: کتاب The age of AI: and our human future
