همچنین دو انحراف «سرزنش کردن دیگران» و «انتقاد از خود» را معرفی کردیم و گفت‌‌‌وگوهای درست و غلط را در این زمینه شرح دادیم. در این قسمت، به انحراف سوم و روش‌های مقابله با این انحراف‌‌‌ها می‌‌‌پردازیم.

انحراف ۳: ترس از اینکه آینده آینه گذشته است

یک شکل زیرپوستی و بسیار متداول از خود‌انتقادی، زمانی است که افراد از تکرار گذشته خود امتناع می‌کنند – زمانی که تصور می‌کنند عملکرد گذشته آنها به‌طور تغییرناپذیری مشخص‌‌‌کننده عملکرد آینده آنهاست.

طبق این تفکر، اگر من همیشه در یک موقعیت خاص عصبانی می‌‌‌شوم، این اتفاق قرار است از این به بعد هم بیفتد.

چنین تعاریفی از خود، وقتی اتفاق می‌‌‌افتد که افراد با سختگیری خودشان را توصیف می‌کنند؛ به گذشته نگاه می‌کنند و فقط بر شکست‌‌‌هایشان متمرکز می‌‌‌شوند؛ اقداماتشان را با روش‌های «ایده‌‌‌آل» رفتاری مقایسه می‌کنند؛ و اقدامات آینده را که با تصویری که از خودشان دارد در تناقض است به سرعت کنار می‌‌‌گذارند.

 این افراد وقتی تصور می‌کنند که قرار است ترفیع بگیرند، قرار است صبح‌‌‌ها ۳۰ دقیقه زودتر بیدار شوند تا ورزش کنند، یا قرار است هدایت یک تیم پروژه را بر عهده بگیرند، با خودشان می‌‌‌گویند «این من نیستم».

بار دیگر، تاکید می‌‌‌کنیم که هنگام گفت‌‌‌وگو با این افراد، وارد بحث و جدل نشوید و در دام تلاش برای تغییر یک ویژگی که از نظر خودشان غیرقابل تغییر است، نیفتید و چارچوب را از مشکل (من هیچ وقت تغییر نخواهم کرد) به فرصت (اگر قرار است تغییری رخ دهد، چه شکلی خواهد بود) تبدیل کنید.

نحوه غلبه بر انحراف‌‌‌ها: جسارت احساسی

جادوی مرحله فرصت در فرآیند چهار اقدام (دوست و متحد، دستاورد، فرصت و برنامه) این است که ذهنیت منفی یا دفاعی یا متمرکز بر مشکل طرف صحبتتان را به یک ذهنیت مثبت، اکتشافی و متمرکز بر فرصت تبدیل کنید – که یعنی خودتان هم باید رویکرد ذهنی مثبتی برای هدایت دیگران داشته باشید.

 به همین دلیل است که باید قبل از هر گونه درگیر شدن در بحث، ناامیدی، عصبانیت یا ناراحتی خود را کنار بگذارید. ذهنیت منفی خود شما، فقط وسواس تدافعی، غیرخلاقانه و شکننده فرد مقابل نسبت به مشکل را تقویت می‌کند.

مطمئنا، نمی‌توانید به احساسات منفی دستور بدهید که خاموش شوند.

تظاهر به اینکه چنین احساساتی وجود ندارند، کارساز نیست.

سرکوب کردن این احساسات باعث محو شدنشان نمی‌شود؛ بلکه برعکس، تقویتشان می‌کند.

تنها راهی که پیش روی شماست این است که این احساسات را تمام و کمال حس کنید، تصدیق کنید، و آن را به دغدغه‌‌‌ای برای طرف گفت‌‌‌وگویتان، برای یک دستاورد مثبت  تبدیل کنید.

این مرحله، به خاطر تمام آن جسارت احساسی که به خرج داده‌‌‌اید نتیجه‌‌‌بخش است، چون برای حرکت به سوی چارچوب ذهنی فرصت‌‌‌زایی، فضا ایجاد می‌کند.

منبع: کتاب می‌توانی دیگران را تغییر دهی