تجربه‌محور بودن؛ اولویت اصلی در طراحی محیط کار
عنصر نامرئی محیط کار ۲۰۲۲
مهمترین الگوهای فضای کار در ۲۰۲۲
دو سالی که پشت سر گذاشتیم، به ما یاد داد برای ایجاد فضاهای مطلوب و کاربردی برای همکاری، تجربه در محیط کار حرف اول را می‌‌زند. با اینکه خیلی از شرکت‌‌های بزرگ دنیا به مدل کار دوگانه روی آورده‌‌اند و در برخی از آنها تعداد روزهایی که کارکنان باید سر کار حضور داشته باشند کم و اختیاری شده، اما دفتر کار هنوز یک محیط ضروری است تا ساعاتی که افراد در آن حضور دارند، به راحتی با هم همکاری کنند – تجربه‌‌ای که به صورت آنلاین قابل تکرار نیست. طراحی تجربه‌محور مفهوم جدیدی نیست، اما این روزها بیشتر از همیشه مورد توجه قرار گرفته است.
طراحی تجربه‌محور برای اولویت‌ها و فرهنگ هر کاربر نهایی، متناسب‌‌سازی شده است. موفقیت این نوع طراحی، به این بستگی دارد که کاربر نهایی را ابتدا و پیش از هر چیز دیگری به دقت مورد شناسایی قرار داد: اینکه چه کسی در حال استفاده از فضا است و اولویت‌های شخصی هر فرد چیست. به این ترتیب، طراحی باید همراه با انعطاف‌‌پذیری باشد - یعنی از وسایلی استفاده شود که متناسب با شرایط قابل تغییرند، روحیه‌‌بخش هستند و با محیط زیست سازگاری دارند. مثلا چند سال قبل گفته می‌شد فضاهای کاری سنتی که حریم افراد با دیوار جدا می‌شد و اتاق‌‌ها از هم مجزا بود، دیگر مناسب نیستند و محیط‌‌های کاری مدرن باید به سمت فضاهای باز و اشتراکی بروند. اما حالا گفته می‌شود بهترین محیط کار باید طوری طراحی شود که ترکیبی از این دو نوع فضا را داشته باشد؛ چرا که ماهیت برخی کارها مبتنی بر همکاری و برخی کارها مبتنی بر تمرکز است.
به علاوه، عوامل دیگری که با حواس ما سروکار دارند، باید مورد توجه قرار بگیرند؛ مثل بوی فضا. عطرهای طبیعی ملایم در اتاق‌‌هایی که کارهای تمرکزی انجام می‌شود، باعث می‌شود فرد تجربه عمیق‌‌تری از کارش داشته باشد.
ایجاد چنین فضاهایی، نیازمند تحقیقات متعدد قبل از اجرا است. لازم است جلسات گروهی برای نشان دادن عکس‌های مختلف به تیم و الهام گرفتن از بازخورد آنها برگزار شود. هر فضایی باید متناسب با نیازهای گروهی که در آن کار می‌کند طراحی شود. برخی ملاحظات کلیدی در طراحی که فضاهای کاری شرکت‌‌ها در آینده را تعریف می‌کنند، عبارتند از:
۱- پایداری. منظور از طراحی پایدار، رعایت پایداری در فرآیند تهیه و تدارک ساختمان است، نه اینکه چند سطل زباله در دفتر کار گذاشته‌‌اید. کسب‌‌وکارها به دنبال روش‌هایی هستند که دفتر کار خود را برای کارکنان جذاب‌‌تر کنند و بنابراین زمان بیشتری به ایجاد محیط‌‌های پایدار که با اقدامات مسوولیت اجتماعی شرکتی همگام باشد، اختصاص می‌دهند. روش‌های زیادی برای این کار وجود دارد. مثلا استفاده از سیستم‌‌هایی که بازدهی انرژی بالا دارند، استفاده از نورپردازی با LED، بهره‌‌برداری حداکثری از نور طبیعی و تهویه طبیعی، و به‌‌کاربردن متریال‌‌هایی با انتشار حداقلی کربن، آثار زیست محیطی کسب‌‌وکارها را به حداقل می‌‌رساند.
۲- تکنولوژی، داده و ارتباط‌‌پذیری. وابستگی کارکنان به ابزارهای دیجیتال در طول پاندمی - چه برای کارهای مشارکتی و چه کارهای تمرکزی - راه را برای استفاده هر چه بیشتر از تکنولوژی‌‌های نوآورانه‌‌تر هموار کرد. نسل بعدی پلتفرم‌‌های دیجیتال پیشرفته مثل واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، تحولات قابل توجهی از ۲۰۲۲ به بعد ایجاد خواهند کرد. همچنین مدل کاری دوگانه، ما را از محدودیت‌‌های موقعیت جغرافیایی رها کرد. شرکت نرم‌‌افزاری چندملیتی «اینفور» در طراحی جدید دفاتر کار خود، غرفه‌های خصوصی، میزهای منعطف و دائمی، فضاهای استراحت و اتاق‌‌های جلسه با تکنولوژی صوتی تصویری برای تعاملات مجازی را تعبیه کرده است. شرکت‌‌ها این روزها هر چه بیشتر پی برده‌‌اند که کار علمی لزوما به حضور فیزیکی نیاز ندارد.
۳-دفاتر هوشمند و اهمیت سلامت. مدل کار دوگانه بعد از پاندمی، به یک نرمال برای خیلی از سازمان‌ها تبدیل شده و درست کردن محیط کار ایده‌‌آل برای حفظ سلامت و بهره‌‌وری، هم دغدغه کارکنان است هم کارفرما. تحقیقات نشان داده بیشتر از۸ ساعت نشستن در روز، ریسک مرگ زودهنگام و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ هم با طولانی‌‌تر نشستن در طول روز افزایش می‌‌یابد. خیلی از شرکت‌‌ها با توجه به این نگرانی‌‌ها، از روش‌های مختلفی مثل تعبیه میزهای ایستاده در برخی قسمت‌‌های شرکت‌‌ها، جلسات سرپایی و اپلیکیشن‌‌هایی که به افراد یادآوری می‌کنند هر از چند گاهی بایستند و حرکات کششی انجام دهند، استفاده می‌کنند.
یک روش دیگر برای ارتقای سلامت کارکنان هوشمندسازی ساختمان‌ها است. سنسورهای تاچ‌‌لس درها و اشیا، لمس کردن را به حداقل می‌‌رسانند و احتمال انتقال بیماری‌های ویروسی را کمتر می‌کنند.
هوشمندسازی کاربردهای دیگری هم دارد. ساختمان‌های هوشمند می‌توانند داده جمع‌آوری کنند و به اشتراک بگذارند و به شرکت‌‌ها امکان دهند زمان و چگونگی استفاده از فضاهای مختلف را بهتر درک کنند.
شرکت Gymshark نخستین سیستم نورپردازی هوشمند با تمرکز بر انسان را در بریتانیا نصب کرده است.
این سیستم پیگیری می‌کند که هر فضایی چطور مورد استفاده قرار می‌گیرد و باعث می‌شود شرکت بتواند به‌طور مداوم طراحی دفتر کار خود را ارزیابی و بهینه‌‌سازی کند. هوشمندسازی برای تنظیم دمای محیط هم بسیار مفید است.
فضاهای کاری آینده، متناسب با هویت هر شرکتی طراحی می‌شوند و با خود حس تعلق داشتن و همکاری را حمل می‌کنند. این فضاها امروز باید با نیازهای نوع کار و افرادی که در آن فضا هستند، متناسب‌‌سازی شوند.
شرکت «اورگین» (Orgain) که مواد غذایی مثل شِیک، پودر و مکمل‌‌های غذایی درست می‌کند، فضای کاری جدید حدودا 2000 متری خود در شهر ارواین کالیفرنیا را از نظر هنری طوری طراحی کرده که روحیه سرحال و سلامت متناسب با محصولات شرکت را القا می‌کند و با ترکیب دفاتر کاری باز و سنتی، تعبیه چند اتاق کنفرانس در اندازه‌های مختلف، نورپردازی LED و همچنین تاسیسات منحصر به فرد و المانهای جذاب، بین کار و رفاه کارکنان توازن ایجاد کرده است. در فضای کاری انعطاف‌‌پذیر، از بی‌شمار ترکیبات پایدار استفاده شده است؛ از المانهای چوبی گرفته تا ایجاد بافت و فضای سبز برای استفاده از نور طبیعی و ایجاد دسترسی به فضاهای بیرونی. دیوارنماهای رنگی به صورت برجسته‌‌ای در فضاهای استراتژیک شرکت کار شده است.
یکی از این دیوارها در پس‌‌زمینه یک اتاق بازی نصب شده و کارکنان را به سرگرمی و شادی تشویق می‌کند.
در «نوگین» (Nogin)که یک شرکت تجارت الکترونیک است، دفاتر مرکزی 1800 متری، طوری طراحی شده‌‌اند که روحیه خلاقانه شرکت را منعکس کنند. فضای این شرکت، از نظر هنری بین کار اشتراکی و کار تمرکزی توازن ایجاد می‌کند و ترکیبی از فضاهای کاری مثل دفاتر خصوصی، فضاهای باز گروهی، اتاق‌‌های کنفرانس، غذاخوری و فضاهایی بزرگ با نشیمن راحت برای استراحت یا جلسات تبادل نظر خلاقانه را شامل می‌شود. در طراحی فضای این شرکت، از بزرگ‌ترین پایتخت‌های مد دنیا، یعنی پاریس، میلان، توکیو و لندن، الهام گرفته شده و از متریال‌های منحصر به فرد و ویژگی‌های مرسوم طراحی که محیط هر یک از این بازارهای مد را تداعی می‌کند، استفاده شده است. مثلا در بخش پاریس، المانهای زیبایی‌شناختی با رنگ‌های روشن و شاد، اثاثیه آنتیک و مظاهر سنتی پاریسی به کار رفته است؛ از جمله یک فضای متمرکز مثلث‌شکل شیشه‌ای به شکل نمای موزه لوور که برای جلسات هیات مدیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
