کاهش آلایندگی با خانهنشینی
بسیاری از شرکتها اعلام کردهاند که برای حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد نیروی کار که میتوانند از خانه کار کنند، کار در دوران پس از همهگیری کرونا لزوما در محل شرکت تعریف نمیشود و حداقل لازم نیست، پنج روز هفته کارکنان در محل شرکت حضور داشته باشند. مایکروسافت، اسپاتیفای، گوگل، فیسبوک، نیشنواید اینشورنس، کپیتالوان و سیتیگروپ جزو شرکتهای بزرگی هستند که مدل ترکیبی یا هیبرید را پذیرفتهاند. در این مدل، نیروی کار میتواند بخشی از هفته را در خانه و بخشی را در محل شرکت به کار بپردازد. بهزودی تعداد کسانی که از خانه کار میکنند، چهار برابر رقم مربوط به قبل از همهگیری کرونا خواهد بود.
یک فرض ذهنی وجود دارد، مبنی بر اینکه دورکاری برای حفظ محیطزیست مفید است. این فرض از خاطره دوره قرنطینه سراسری، خلوتشدن خیابانها و کاهش انتشار گازهای گلخانهای توسط خودروها و هواپیماها نشات میگیرد، اما هنوز مشخص نیست، تغییر فراگیر الگوی فعالیت نیروی کار، تاثیرات زیستمحیطی فعالیتهای اقتصادی را تغییر خواهد داد یا نه. در ماه می سال گذشته، مدیر شرکت شاپیفای اعلام کرد که دورکاری یک شیوه دائمی خواهد بود. بنا به گفته کاوک، با توجه به اینکه ۶هزار نیروی کار شرکت از خانه فعالیت شغلی خود را انجام میدادند، میزان تولید گازهای گلخانهای این شرکت ۲۹ درصد کاهش یافت، اما او میگوید، سال پیش یک سال معمول دورکاری نبود، بلکه دورکاری در دوران همهگیری کرونا بود. این سوال مطرح است که وقتی اقتصادها بازگشایی شوند، چه رخ خواهد داد؟
کاوک برای حل این مساله، از شرکت واترشد که یک پلتفرم نرمافزاری است و به شرکتها کمک میکند، میزان تولید گازهای گلخانهای خود را اندازهگیری کنند و کاهش دهند، کمک خواست. واقعیت این است که هر یک دهه یک بار، شرکتها میتوانند مدل کاری خود را تغییر دهند و حالا به دلیل همهگیری کرونا چنین فرصتی پدید آمده است. آنها اکنون میتوانند این کار را با نگاهی به تاثیر تغییر مدل بر تولید گازهای گلخانهای انجام دهند. بهمنظور درک تاثیر بلندمدت دورکاری بر محیطزیست به موضوع حملونقل نگاه میکنیم. حملونقل یکی از عوامل افزایش انتشار گازهای گلخانهای در آمریکاست و بیش از نیمی از این گازها از اتومبیلهای شخصی تولید میشود. تقریبا ۹۰ درصد افراد برای رسیدن به محل کار از اتومبیل شخصی استفاده میکنند و معمولا خودروها تکسرنشین هستند. همچنین رفت و برگشت به محل کار ۳۰درصد کل مسافتی است که نیروی کار در هر سال از اتومبیل شخصی خود برای طی کردن آن استفاده میکند.
به نظر میرسد، اگر میلیونها نفر نیروی کار از خانه کار کنند، وضعیت محیطزیست بسیار بهتر خواهد شد. سال گذشته، تولید گازهای گلخانهای ۱۵ درصد کاهش یافت، زیرا بسیاری از نیروهای کار از خانه فعالیت شغلی خود را انجام میدادند. وقتی خانه به محل کار تبدیل میشود، رفت و آمدها از معادله تولید گازهای گلخانهای خارج میشود، اما آنچه را که در خانه رخ میدهد، باید مورد توجه قرار داد. بهعنوان مثال، این سوالات مطرح است که برای کار کردن تهویه مطبوع و وسایل گرمایشی و سرمایشی چه میزان انرژی باید صرف شود؟ آیا این انرژی از منابع پاک تامین میشود؟ بنا به اعلام آژانس بینالمللی انرژی، در برخی از بخشهای آمریکا طی دوره قرنطینه، مصرف انرژی در خانه بیش از ۲۰ درصد افزایش یافت. تحلیل ارائهشده از سوی این نهاد نشان میدهد، برای آن دسته از نیروها که از حملونقل عمومی استفاده میکنند یا فاصلهشان تا محل کار کمتر از ۴ مایل است، کار کردن در خانه عملا سبب افزایش مصرف انرژی میشود؛ یعنی اگر به محل کار بروند، میزان تولید گازهای گلخانهای کمتر از وقتی است که در خانه کار میکنند.
با بررسی دقیقتر، پرسشهای بیشتری مطرح میشود. بسیاری از کارکنان شرکت شاپیفای نزدیک ساختمان شرکت زندگی میکنند و برای رفتن به محل کار از دوچرخه استفاده میکنند. عدهای نیز پیاده به محل کار میروند. آیا دورکاری برای این افراد به این معناست که آنها محل زندگی خود را به مناطق بیرون شهر منتقل خواهند کرد؟ خانههای بیرون شهر بهطور متوسط سه برابر انرژی بیشتری مصرف میکنند. آیا آنها اتومبیل خواهند خرید؟ آن اتومبیلها برقی است یا بنزینی؟ کاوک میگوید، وقتی نیروی کار در محل کار حاضر میشود، شما بر همه چیز کنترل دارید، اما وقتی کارها به شکل دورکاری انجام میشود، این کنترل از میان میرود.
موضوع بعدی، مسافرتهای هوایی است. با آنکه هنوز هم میزان مسافرتهای کاری نسبت به قبل از همهگیری کرونا ۷۰ درصد کمتر است، اما اکثر مدیران شرکتها پیشبینی کردهاند که بهزودی میزان مسافرتها به حالت عادی بازگردد. از سوی دیگر، دورکاری سبب میشود شرکتها مجبور شوند، هر فصل کارکنان را گردهم آورند و اگر نیروی کار در مکانهای دور زندگی کنند، گازهای گلخانهای که از سفر هوایی این نیروی کار تولید میشود، بیش از کاهش تولید آن گازها در اثر دورکاری است. هر سفر رفت و برگشت از شیکاگو به لسآنجلس، همانقدر گاز دیاکسیدکربن تولید میکند که سه ماه رفتن نیروی کار به محل شرکت با اتومبیل شخصی. بهاینترتیب، در هرگونه تصمیمگیری درباره دورکار کردن نیروی کار باید مسائل مختلف مورد توجه قرار گیرد.
در نهایت باید به اثرات زیستمحیطی پنهان دورکار شدن نیروی کار توجه کرد. به نظر میرسد، امکان انتخاب دادن به نیروی کار برای تقسیم وقت خود بین کار در خانه و کار در محل کار، در حال تبدیل شدن به گزینه اصلی شرکتها برای مدل جدید کار است. اما بنا بر گزارش موسسه جامعه و ارتباطات وودافون، الگوی ترکیبی یا هیبرید میتواند به «بدترین سناریو» منجر شود، یعنی این شیوه کار به افزایش مصرف انرژی و تولید گازهای گلخانهای در خانه و محیط کار منجر میشود؛ زیرا نیروی کار در محیط کار و نیروی کار در خانه باید برای فعالیتهای شغلی با هم در ارتباط باشند. در تحقیق دیگری نیز آمده است، الگوی ترکیبی آنقدر که برخی تصور میکنند، مفید نیست و در برخی حالتها زیان زیستمحیطی آن بیشتر از دو حالت دیگر، یعنی کار در محل کار و کار در خانه است. الگوی هیبرید میتواند به افزایش تولید گازهای گلخانهای نسبت به قبل از همهگیری کرونا منجر شود.
موضوع دیگر این است که گفته میشود، در برخی موارد، کاهش حضور نیروی کار در محل کار به انتشار میزان کمتری گازهای گلخانه منجر میشود، اما این تمام ماجرا نیست. شرکتها برای اجرای الگوی هیبرید، در حال تعطیل کردن برخی دفاتر یا تغییر طراحی آنها هستند، بهطوری که برای تعداد کمتری نیروی کار مناسب شود. تقریبا ۷۵ درصد شرکتها در فهرست فورچون ۵۰۰ در دوران پس از همهگیری از فضای محیط کار خود خواهند کاست، اما این کار اثرات منفی زیستمحیطی دارد. یکی از تحلیلگران میگوید، مدیران شرکتها باید به تمامی جنبههای تغییر الگوی کار نیروها توجه کنند و ترتیبی دهند تا کمترین زیان به محیطزیست وارد شود. در این حالت، میتوان امیدوار بود که تغییر الگوی کار، نوعی پیشرفت برای حفاظت از محیطزیست باشد و در بلندمدت همه از آن سود ببرند.