شروع کن، رشد کن، تغییرش بده
اهمیت ارائه اسلایدی به سرمایهگذاران
چند ماهی تا زمانی که پولهای دورههای قبلی تامین سرمایه را تمام کنیم باقی مانده بود و دهها سوال هنوز در ذهن من بیجواب مانده بود. جلساتی که چند هفته قبل با تعدادی از سرمایهگذاران داشتم، فقط باعث شده به تعداد سوالات لیست اضافه شود. آیا نرخ افت درآمد ما واقعا بالا بود؟ آیا لازم بود تمرکز دقیقتری داشته باشیم؟ از کدام گزینههای سرمایهگذاری در کدام نقطه قرار بود استفاده کنیم؟ و در نهایت، چه زمانی قرار بود از اکتشاف به اجرا برسیم؟ باید خیلی زود پاسخ این سوالات را پیدا میکردم، چون شکست خیلی از شرکتهای نوپا، به خاطر مشکلات مالی مثل کمبود سرمایه، کمبود جریان نقدی و بیعلاقگی سرمایهگذاران اتفاق میافتد.
این متداول است که خیلی از کارآفرینان و بنیانگذاران، چه در مرحله شروع کار باشند و چه بخواهند فرآیند فعلی خود را رشد دهند، برای کسبوکارشان تامین مالی کنند. برای این کار باید دامنههای نفوذ خود را توسعه دهند و دیگران را متقاعد کنند که اگر پولشان را در شرکت آنها سرمایهگذاری کنند، بیشترین بازدهی با کمترین ریسک را خواهند داشت. در مورد سرمایهگذاران فرشته و سرمایهگذاران رسمی، این ارائه باید به صورت کلامی باشد، اما به جز آن، سرمایهگذاران دوست دارند فایلی هم داشته باشند که آن را مرور کنند و در مورد آن با همکارانشان مشورت کنند، به همین دلیل است که ارائههای اسلایدی درست میکنیم.
یک ارائه اسلایدی معمولی، بین ۱۰ تا ۲۰ اسلاید را شامل میشود و اغلب دو نسخه دارد: یک نسخه خواندنی و یک نسخه قابل ارائه. نسخه خواندنی باید کلیه اطلاعات ضروری در مورد شرکت شما و طرح پیشنهادی سرمایهگذاری را داشته باشد تا سرمایهگذاران بدون اینکه شما حضور داشته باشید، به راحتی آن را درک و در موردش صحبت کنند. این نسخه را میتوانید به راحتی برای دیگران بفرستید و در وبسایت خود نشان دهید.
نسخه قابل ارائه اسلایدهای شما، همان است که وقتی میخواهید شخصا از کسبوکارتان دفاع کنید و به سوالهای جمع پاسخ دهید، استفاده میکنید. این نسخه میتواند مبتنی بر نسخه خواندنی باشد، اما خیلی از جزئیات از اسلایدها حذف میشود و با چند کلمه مرتبط جایگزین میشود. دلیل اینکه این نسخه را خلاصهسازی میکنید، این است که سرمایهگذاران به جای اینکه خودشان اسلایدها را بخوانند و مرور کنند و به حرفهای شما هنگام ارائه گوش میدهند. میتوانید نسخه خواندنی را بعدا به دستشان بدهید.
به جز تفاوت قائل شدن بین نسخههای خواندنی و قابل ارائه اسلایدها، مهم است که برای یک طراحی با ظاهر خوب، زمان صرف کنید. وقتی به طراحی یک اسلاید خوب اهمیت نمیدهید، چرا سرمایهگذاران باید معتقد باشند که به استفاده بهینه از پول آنها اهمیت میدهید؟ حداقل کاری که باید بکنید این است که مطمئن شوید تصاویر، رنگها و فونتها با لوگو، محصول یا وبسایت شما همخوانی داشته باشند. طراحان خوب زیادی هستند که مشتاقانه این کار را برای شما انجام میدهند و میتوانید از آنها کمک بگیرید.
در تحقیقی که در مورد موضوع ارائه اسلایدی داشتم، متوجه شدم همه اتفاق نظر دارند که اسلایدها دو دستهبندی اصلی دارند: اسلایدهای ضروری و اسلایدهای اختیاری. همچنین متوجه شدم در مورد اینکه کدام اسلاید به کدام دستهبندی تعلق دارد، اختلاف نظر وجود دارد. تقسیمبندیهایی که به آن رسیدم، میانگین نظرات هیاتی از چندین کارشناس است.
وقتی روی ارائه اسلایدی جدید کار میکنید، توصیه من این است که همه اسلایدهای ضروری که در این مطلب (و بخش بعد) مورد اشاره قرار میگیرند را بگنجانید، مگر اینکه دلیلی منطقی برای کنار گذاشتن برخی از آنها داشته باشید. همچنین توصیه دیگرم این است که همه اسلایدهای اختیاری را کنار بگذارید، مگر اینکه دلیل منطقی برای گنجاندن تعدادی از آنها داشته باشید. تعجب نکنید اگر خیلی از این اسلایدها با تکههای «لحاف کسبوکار» (بخش ششم) همخوانی داشته باشند. به هر حال، لحاف کسبوکار تصویری از مدل کسبوکار شما است که دقیقا همان چیزی است که قرار است سرمایهگذاران از آن سر دربیاورند.
نگاه کوتاهی به هر یک از این اسلایدها میاندازیم که تعدادی از آنها در این قسمت و تعدادی دیگر در قسمت بعد بررسی میشوند:
با اسلاید «کاور»، باید توجه مخاطب را جلب کنید و در مورد آنچه انتظار دارند، ایدهای به آنها بدهید. با یک شعار ساده، کاری را که استارتآپ شما انجام میدهد توصیف کنید و ترجیحا مزیتی را که برای مشتریان خود ایجاد میکنید، مشخص کنید. یک تصویر یا لوگوی خوب میتواند مفید باشد.
اسلاید دوم، «خلاصه یا دورنما» است که باید فرصت و ریسک را توضیح دهد. در ارائه کلامی، ممکن است فقط برای نشان دادن یک اسلاید زمان داشته باشید. سرمایهگذاران ظرف چند ثانیه میخواهند بدانند که آیا استارتآپ شما همان کسبوکاری است که میخواهند در آن سرمایهگذاری کنند یا نه. همچنین آنها میخواهند در مورد اعتبارسنجی، مسیر و دستاوردها بدانند.
در اسلاید «طرح مشکل» (که گاهی اسلاید فرصت هم نامیده میشود)، توضیح میدهید که چه مسالهای باید حل شود و چرا. افرادی را که با این مشکل مواجهند شناسایی میکنید، کاری را که در مورد آنها باید انجام شود توضیح میدهید و مخاطب را قانع میکنید که راهحلهای موجود ناکافی هستند. شواهدی ارائه کنید تا از ادعای شما مبنی بر اینکه دنبال کردن این فرصت ارزشش را دارد، پشتیبانی کنند.
اسلاید بعدی «ارائه راه حل» است. چه نوع راه حلی دارید و در مورد مشکل موجود، چه کارهایی انجام میدهید؟ آیا یک اپلیکیشن، یک وبسایت، یک پلتفرم، یک سرویس یا یک محصول فیزیکی ارائه میکنید؟ این راه حل چگونه مزیتهایی ارائه میکند که به نیازهای مشتریان شما میپردازد؟ اصول راه حل خود را نشان دهید و بگذارید مخاطب بفهمد این راه حل مفید است و میتواند فوقالعاده باشد.