بخش هجدهم

در بخش‌های قبلی این سلسله مطالب به هفده نمونه از شرکت‌هایی اشاره شد که توانسته‌اند از طریق پیاده‌سازی فرهنگ سازمانی مبتنی بر تناسب حداکثری شغل با توانایی‌ها و مهارت‌های فردی، تمرکز ویژه بر ترویج شادکاری و افزایش بهره‌وری از طریق ارائه مشوق‌های شادی‌آور به کارکنان، توجه ویژه به سلامت و رفاه کارکنان، یکسان دیدن کارکنان و مدیران در زمان پرداخت حقوق و مزایا، آزادی عمل در مورد مرخصی‌رفتن کارکنان، توجه به علایق خاص مشتریان‌شان، به چالش‌کشیدن و برانگیختن توانایی‌های کارکنان، محور قرار‌دادن رعایت اصول اخلاقی همیشه و همه‌جا، برگزاری جشن‌های کاری متعدد، ایجاد حس مالکیت در میان کارکنان، تقویت حس مربیگری کارکنان، هویت‌بخشی به کارکنان و محصولات، استقبال از مخالفت‌های کارکنان و مشتریان، بالاتر بودن حقوق کارکنان نسبت به مدیران و بازخورد نشان دادن سریع به موفقیت‌های بسیاری دست پیدا کنند. در بخش هجدهم این مطلب به فرهنگ سازمانی در شرکت خودروسازی تویوتا اشاره خواهد شد که فرهنگ سازمانی موفقی را از طریق اجباری‌کردن انتقاد از مدیران شکل داده است.

شرکت تویوتا را می‌توان به جرات «انتقادپذیرترین» شرکت جهان نامید چراکه در این شرکت انتقاد به‌عنوان مثبت‌ترین و ارزشمندترین رفتاری که از کارکنان و پرسنل شرکت می‌تواند سر بزند شناخته می‌شود. در شرکت تویوتا حتی ساده‌ترین و سطح پایین‌ترین نیروهای شرکت این اجازه را دارند تا به‌صورت علنی از مدیران ارشد و مافوق‌های خود انتقاد کنند و پس از آن نیز بدون هیچ دغدغه‌ای به کارشان در شرکت ادامه دهند و نه‌تنها توبیخ نشوند بلکه مورد تشویق هم قرار می‌گیرند. البته در شرکت تویوتا که جزو موفق‌ترین شرکت‌ها در جهان شناخته می‌شود، انتقاد کردن از مافوق‌ها و مدیران تنها مختص کارکنان باسابقه و قدیمی شرکت نیست و نیروهای تازه‌وارد به شرکت هم می‌توانند از همان ابتدای ورودشان به شرکت و به‌محض دیدن نقاط ضعف خاص شروع به انتقاد‌کردن و بیان نظرات‌شان کنند حتی اگر تنها چند روز از ورودشان به شرکت گذشته باشد.

یکی از داستان‌های واقعی و مشهور در مورد موفقیت شرکت تویوتا این است که پس از پایان اولین هفته فعالیت از تمام کارکنان تازه‌وارد به این شرکت خواسته می‌شود تا در سالن گردهمایی‌های شرکت حاضر شوند و در اولین جلسه «طرح انتقادات تویوتایی» شرکت کنند. بدین منظور از کارکنان تازه‌وارد به شرکت خواسته می‌شود در محلی از سالن اجتماعات شرکت که به‌وسیله‌ یک خط قرمز و به شکل دایره از محیط اطراف جدا شده قرار گیرند. کسانی که چند دقیقه در این دایره‌ قرمز رنگ حضور دارند باید حداقل سه انتقاد از مدیران مافوق خود و شرکت تویوتا ارائه دهند و فقط پس از ارائه‌ این سه انتقاد اجازه دارند از دایره‌ قرمز رنگ خارج شوند. به عقیده مدیران شرکت تویوتا نیروهای تازه‌وارد به شرکت به دلیل اینکه بدون هیچ پیش‌زمینه ذهنی و با ذهنیتی باز وارد شرکت می‌شوند، می‌توانند خیلی بهتر از کارکنان قدیمی و کسانی که به شرایط حاکم بر شرکت خو گرفته‌اند مسائل و مشکلات موجود در شرکت را ببینند و در قالب انتقادات سازنده به اطلاع مدیران و مافوق‌های خود برسانند. جالب آنکه از دل همین جلسات انتقادات تویوتایی برای تازه‌واردها به شرکت است که ایده‌ها و نکات جالب‌توجهی بیرون می‌آید که به پیشرفت شرکت تویوتا و بهبود شرایط امور در آن کمک شایانی کرده و این است راز موفقیت و پیشرفت روزافزون شرکتی ماندگار و قدرتمند به‌نام تویوتا.