استاندارد تجزیه و تحلیل کسب‌وکار یا BABOK (ویرایش سوم) شایستگی‌های ۶ گانه‌ای را برای تحلیلگر کسب‌وکار پیشنهاد کرده است. این شایستگی‌های اساسی، شرح رفتارها، ویژگی‌ها، دانش و خصوصیات شخصی را تعیین می‌کند که می‌تواند تجزیه و تحلیل کسب‌وکارهای امروزی را به نحو مناسب و حرفه‌ای انجام دهد.

این شایستگی‌های ۶ گانه عبارتند از:

-  تفکر تحلیلی و مهارت حل مساله

-  خصوصیات رفتاری

-  دانش کسب‌وکار

-  مهارت‌های ارتباطی

-  مهارت‌های تعامل

-  آشنایی با ابزارها و فناوری‌ها

در ادامه به بررسی جزئیات سه شایستگی اول می‌پردازیم:

-  تفکر تحلیلی و مهارت حل مساله: تفکر تحلیلی و مهارت حل مساله برای تحلیلگران کسب‌وکار لازم است تا بتواند مشکلات و فرصت‌ها را به‌طور موثر تجزیه و تحلیل کنند؛ و تشخیص دهند که کدام تغییرات ممکن است بیشترین ارزش را برای آن کسب‌وکار به ارمغان آورد. برای درک این موضوع، تحلیلگر کسب‌وکار باید با سهامداران و ذی‌نفعان آن کسب‌وکار، تعامل و همکاری نزدیک داشته باشد. مشاوران حرفه‌ای، با جمع‌آوری سریع انواع مختلف داده‌‌ها و اطلاعات (به‌عنوان مثال نتایج بازخورد مشتری) و شناسایی و تحلیل این داده‌ها و اطلاعات، از تفکر تحلیلی استفاده می‌کنند تا بتوانند به سرعت، روش‌های موثر و سازگار را برای یادگیری و تجزیه و تحلیل نتایج تحلیل این داده‌ها به ذی‌نفعان کلیدی کسب‌وکار، ارائه دهند.  تحلیلگران کسب‌وکار از تفکر تحلیلی و حل مساله استفاده می‌کنند؛ زیرا این شایستگی، درک موقعیت‌ها، ارزش تغییرات پیشنهادی و امکان ارائه ایده‌های کاربردی را تسهیل می‌کند. داشتن درک صحیح از تفکر تحلیلی و صلاحیت‌های اصلی حل مساله به تحلیلگران اجازه می‌دهد بهترین روش‌ها را برای ارائه اطلاعات به ذی‌نفعان کسب‌وکار خود ارائه کنند. به‌عنوان مثال، برخی از مفاهیم وقتی در نمودارها ارائه می‌شوند، نسبت به حالتی که با پاراگراف‌های طولانی تشریح می‌شوند، به راحتی قابل درک‌تر می‌شوند.

داشتن این شایستگی، به تحلیلگران کسب‌وکار در هنگام برنامه‌ریزی کمک می‌کند و آنها را قادر می‌سازد اطلاعات تجزیه و تحلیل کسب‌وکار را به بهترین روش، به مخاطبان خود، انتقال دهند. مهارت تفکر تحلیلی و حل مساله، شامل شایستگی‌ها و مهارت‌هایی مانند داشتن تفکر خلاقانه، قدرت تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی، علاقه و تلاش برای یادگیری، آشنایی با روش‌های حل مساله و در نهایت داشتن تفکر سیستمی، تفکر مفهومی و تفکر بصری است.

۲- خصوصیات رفتاری

ویژگی‌های رفتاری منحصر به داشتن قدرت تجزیه و تحلیل در کسب‌وکار نیست؛ اما مشخص شده است که این ویژگی‌ها باعث افزایش اثربخشی در تجزیه و تحلیل کسب‌وکار می‌شوند. این ویژگی‌ها در هسته مجموعه مهارت هر تحلیلگر کسب‌وکار باید وجود داشته باشد.

هر یک از خصوصیات رفتاری که در ادامه بیان می‌شود، می‌تواند بر نتیجه یک کسب‌وکار تاثیر بگذارد. صلاحیت‌های اصلی ویژگی‌های رفتاری بر مهارت‌ها و رفتاری متمرکز است که به یک تحلیلگر کسب‌وکار اجازه می‌دهد اعتماد و احترام سهامداران را جلب کند. تحلیلگران کسب‌وکار این کار را با انجام مداوم مواردی همچون رعایت اصول اخلاقی، انجام به‌موقع وظایف و پاسخگویی سریع و چابک به درخواست‌های وارده، انجام می‌دهند.

این خصوصیات رفتاری در نهایت، نتایج کارآمدی را ارائه می‌دهند و سازگاری با نیازها و شرایط متغیر کسب‌وکار امروزی را تضمین می‌کنند.  خصوصیات رفتاری مهمی که تحلیلگر کسب‌وکار باید از آن بهره گیرد، عبارتند از:

اخلاق، مسوولیت‌پذیری فردی، امانت‌داری، شناخت درست سازمان، مدیریت زمان و در نهایت سازگاری و تطبیق‌پذیری با شرایط است.

۳-  دانش کسب‌وکار

دانش در حوزه یک کسب‌وکار برای انجام تجزیه و تحلیل و ارائه مشاوره به آن ضروری است. این دانش شامل مواردی همچون شناخت کافی نسبت به کسب‌وکار یا سازمان مورد فعالیت است. علاوه بر آن، دانش راه حل و روش و متدولوژی مناسب برای حل مسائل کسب‌وکار ضروری است.

این دانش، تحلیلگر یا مشاور کسب‌وکار را قادر می‌سازد تا مفاهیم اصلی حاکم بر ساختار آن کسب‌وکار یا آن سازمان را شناخته و ارزش‌ها، نیازمندی‌ها و تغییرات الزامی که برای اصلاح، توسعه یا هوشمندی آن کسب‌وکار لازم است را بهتر کشف کند.

شایستگی‌های اساسی دانش کسب‌وکار عبارتند از: داشتن هوش تجاری، دانش کافی از صنعتی که کسب‌وکار در آن صنعت درحال فعالیت است، داشتن دانش کافی نسبت به سازمان (ارزش‌ها- برنامه‌ها- ساختار سازمانی- فرآیندها)، داشتن دانش کافی برای ارائه راه‌حل‌های مناسب به کسب‌وکارها و در نهایت دانش روش‌شناسی به‌منظور پیشنهاد بهترین روش اجرای راهکار پیشنهادی به سازمان.

در مقاله بعدی، به بررسی ۳ شایستگی آخر تحلیلگر کسب‌وکار براساس استاندارد تجزیه و تحلیل کسب‌وکار یا استاندارد BABOK (ویرایش سوم) می‌پردازم.

 به‌منظور اطلاع از خدمات آموزشی تخصصی حوزه کسب‌وکار گروه رسانه‌ای «‌دنیای‌اقتصاد»، به آدرس https:/  /  lms.den.ir مراجعه کنید.