کاهش انعطاف‌‌‌‌پذیری نیمی از دریاچه‌‌‌‌های بزرگ جهان

ایرنا: اولین ارزیابی جهانی از تغییرات بلندمدت در انعطاف‌‌‌‌پذیری دریاچه‌‌‌‌ها مشخص کرد؛ تقریبا نیمی از دریاچه‌‌‌‌های بزرگ جهان در دهه‌های اخیر، انعطاف‌‌‌‌پذیری یا توانایی بازگشت به وضعیت عادی پس از یک اختلال ناگهانی را از دست داده‌اند. به‌گزارش گروه علم و آموزش «ایرنا» از وبگاه فیز، این پژوهش نشان می‌دهد که دریاچه‌‌‌‌های شرق آمریکای‌شمالی و شمال اروپا بیشترین آسیب را دیده‌‌‌‌اند و جمعیت متراکم و آلودگی، بیشترین تقصیر را در این اتفاق دارند، با این حال مناطق ثروتمندتر دریاچه‌‌‌‌هایی سالم‌‌‌‌تر داشتند؛ این موضوع نشان می‌دهد تلاش‌های پرهزینه حفاظتی ممکن است نتیجه دهد.

هم مردم و هم آب‌‌‌‌وهوا می‌توانند به‌تدریج دریاچه‌‌‌‌ها را از حالت طبیعی و سالم خود دور کنند. دماهای بالاتر تبخیر را افزایش می‌دهند، کاهش بارندگی سطح دریاچه‌‌‌‌ها را کاهش می‌دهد و آلودگی مداوم سلامت اکوسیستم (بوم‌‌‌‌سازگان) دریاچه را از بین می‌برد. هنگام اختلالات ناگهانی مانند امواج گرما، خشکسالی یا سیل، یک دریاچه «مقاوم» دوباره به حالت قبل بازمی‌گردد؛ اما یک دریاچه «آسیب‌‌‌‌پذیر» ممکن است نتواند به حالت قبلی خود بازگردد.

ارزیابی انعطاف‌‌‌‌پذیری دریاچه که ساختار و عملکردهای اکوسیستمی آن را بررسی می‌کند، برای دانشمندانی که پیش‌بینی می‌کنند دریاچه چگونه به تغییرات اقلیمی و اقدامات انسان‌ها واکنش نشان می‌دهد، بسیار مهم است. اما روندهای بلندمدت تغییرات در انعطاف‌‌‌‌پذیری دریاچه‌‌‌‌ها در مقیاس جهانی و دلیل وقوع آنها ناشناخته باقی‌مانده‌است. پژوهش جدید که در Geophysical Research Letters منتشر شد، به این موضوع می‌پردازد. کی‌ژانگ (Ke Zhang)، دانشمند محیط‌زیست در آزمایشگاه ایالتی علوم دریاچه و محیط‌زیست در آکادمی علوم چین که سرپرستی این پژوهش را بر عهده داشت، اظهار کرد: ردیابی انعطاف‌‌‌‌پذیری دریاچه بسیار مهم است؛ زیرا به ما این امکان را می‌دهد علائم هشداردهنده اولیه تخریب اکوسیستم را تشخیص دهیم. وی افزود: این اقدام، ما را قادر می‌سازد تا به موقع، مداخله و از فروپاشی فاجعه‌‌‌‌بار و برگشت‌‌‌‌ناپذیر اکوسیستم دریاچه‌‌‌‌ها جلوگیری کنیم؛ زیرا این امر ممکن است عواقب شدید اجتماعی و‌‌‌‌اکولوژیک داشته‌باشد. این پژوهش نشان‌داد که تراکم‌جمعیت در ازدست‌رفتن انعطاف‌‌‌‌پذیری دریاچه‌‌‌‌ها نقش زیادی داشته که به احتمال زیاد با غلظت بیشتر آلاینده‌‌‌‌ها مرتبط است. دریاچه‌‌‌‌های بزرگ‌‌‌‌تر و دریاچه‌‌‌‌هایی که در ارتفاعات بالاتر قرار دارند، به احتمال زیاد انعطاف‌‌‌‌پذیرتر هستند. همچنین بر اساس این پژوهش، در بیشتر مناطق، عوامل انسانی مهم‌تر از آب‌‌‌‌وهوا بودند، اما مناطق مرتفع مانند فلات تبت استثنای آشکار بودند. در آنجا، گرمای بیشتر هوا به ذوب یخ‌‌‌‌ها منجر می‌شود که به نوبه خود باعث می‌شود دریاچه‌‌‌‌ها بزرگ‌‌‌‌تر و شفاف‌‌‌‌تر شوند.