معادلات بازارهای تفریحی هنر در ایران

در نگاه اول، قیمت بلیت‌های سینما، تئاتر و کنسرت ممکن است گران به نظر بیاید. میانگین بلیت سینماها و تئاترها در شهرهای بزرگ حدودا ۵۰هزار تومان و میانگین قیمت بلیت کنسرت‌ها در شهرهای بزرگ و پرکنسرت حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰هزار تومان است. اما وقتی این قیمت‌ها را با قیمت سایر کالاها مقایسه کنید، می‌بینید که چندان هم گران نیستند، بلکه مناسب به شمار می‌آیند.  مثلا یک خانواده چهار‌نفره اگر به کافه‌ای در مرکز شهر تهران برود و فقط چای سفارش بدهند خر‌جشان بیش از ۱۵۰هزار تومان می‌شود. در‌حالی‌که اگر سینما را انتخاب کنند می‌توانند دوشنبه یا سه‌شنبه به سینما بروند و با بلیت نیم‌بهای این روزها تنها با ۱۲۰ هزار تومان یک فیلم یک ساعت و نیمه را ببینند.گران‌ترین بازار تفریحی هنری در ایران، کنسرت است. گران‌ترین بلیت‌ها حدود ۸۰۰هزار تومان و ارزان‌ترین‌ها حدود ۱۲۰هزار تومان است.

 به طور میانگین با توجه به تعداد زیاد صندلی‌های ارزان‌قیمت‌تر، قیمت بلیت کنسرت‌ها ۳۵۰هزار تومان گزارش شده است. مثلا یک گروه دوستانه چهار‌نفره می‌توانند با کمتر از یک و نیم میلیون تومان دو تا سه ساعت از روز خود را در کنسرت موسیقی محبوبشان بگذرانند. در‌‌حالی‌که یک کافه‌نشینی ساده یکی دو ساعته برای همین گروه دوستانه می‌تواند در همین حدود هزینه داشته باشد. به هر روی سینما، کنسرت و تئاتر بازارهای هنری محبوب هستند که سخت شدن زندگی اقتصادی می‌تواند به نفعشان تمام شود.

 بازار سینما

بازار فروش سینما نسبتا شفاف است، یعنی دخل فیلم‌ها مشخص است. به طور کلی سینماها در ۹ ماه گذشته حدود ۹۰۰میلیارد تومان فروش داشته‌اند، رکوردی رویایی که البته چندان قابل‌پیش‌بینی هم نبود. در واقع شاید هیچ‌کس فکرش را نمی‌کرد در شرایطی که تن ماهی، ماست، ماکارونی و گوشت و برنج افزایش قیمت بسیار بالایی را تجربه می‌کنند، بازار تفریحات عمومی مانند سینما رونقی داشته باشد. اما در کمال تعجب سینماها رکوردهای جالب و عجیبی را در فروش ثبت کردند.  امسال تا امروز بیش از ۲۱میلیون بلیت سینما فروخته شده و به تعبیری می‌توان گفت تقریبا یک‌چهارم جمعیت کشور در این مدت به سینما رفته است.

 بازار کنسرت‌ها

کنسرت‌ها بازار شفافی ندارند. کنسرت‌گذارها و گروه‌های موسیقی آمار رسمی و مشخصی از فروش و درآمد کنسرت‌ها ارائه نمی‌کنند. بنابراین تحلیل دقیق و مستندی هم در این باره نمی‌توان ارائه کرد. برای مثال کنسرت علیرضا قربانی و گروهش در این روزها با استقبال بسیار گسترده‌ای روبه‌رو شده است. این خواننده محبوب و مطرح موسیقی ایرانی، در ده روز از ۱۱ تا ۲۲دی‌ماه در ۲۲ سانس کنسرت در تالار رویال هال برگزار می‌کند. با محاسبات تخمینی بر اساس میانگین قیمت بلیت‌های هر سانس، حدودا ۵۰۰هزار تومان است. با احتساب ظرفیت ۲۵۰۰نفره این سالن، قربانی و گروهش در هر سانس یک‌میلیارد و ۲۵۰میلیون تومان درآمد دارند.

این رقم در ۲۲ سانس یعنی در ده روز ۲۷میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان می‌شود که رقم قابل‌توجهی است. این کنسرت در زمره پردرآمدترین کنسرت‌هاست اما کم‌‌د‌رآمدترین‌ها هم به طور میانگین در هر سانس  ۳۰میلیون تومان درآمد دارند.  به طور میانگین در هر سال  حدود ۴۵۰۰ سانس کنسرت در شهرهای مختلف برگزار می‌شود. فی‌الجمله با احتساب میانگین قیمت بلیت ۳۵۰هزار تومانی بلیت‌ها و میانگین ۴۰۰  نفره مخاطبان در هر سانس، می‌توان گفت درآمد کنسرت‌ها در سال حدود  ۶۵۰  میلیارد تومان است.

 خاتمه

بسیاری از بازارهای هنری در ایران شفافیت ندارند.  یعنی  دخل‌وخرج‌ محصولات هنری مشخص نیست و نمی‌توان  تحلیل دقیقی درباره آنها ارائه کرد. با‌ این‌حال پیداست که استقبال از بازارهای تفریحی هنر در حال افزایش است و البته کارشناسان اقتصادی کمتر درباره رونق این بازارها و علل آن سخن گفته‌اند.  به نظر می‌رسد رونق این بازارها در سال‌های اخیر در آینده نیز ادامه داشته باشد و اگر اوضاع اقتصادی بدتر نشود، بازارهای تفریحی هنری بتوانند در سبد مصرفی خانواده‌ها جایگاه پایدارتری پیدا کنند.