حذف سیما از «دنیای تصویر»؟

داوری‌ها آثار پخش‌شده از اسفند ۱۴۰۰ تا مرداد ۱۴۰۲ را در بر می‌گرفت و در این بازه زمانی هیچ‌یک از آثار تلویزیونی صداوسیما شایسته جایزه اعلام نشدند. این موضوع به حاشیه‌های زیادی دامن زد، چنان‌که حتی برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی شوخی کردند که در جشن اخیر حافظ، کسانی که مورد بی‌مهری صداوسیما قرار گرفته بودند، دور هم جمع شدند و به‌نوعی صداوسیما را تحریم کردند؛ تا خودش هم طعم تحریم را بچشد. در همین رابطه رسانه‌های رسمی هم واکنش تند‌وتیز نشان دادند. خبرگزاری ایرنا در یادداشتی نوشته است: «جشنی که مدیران آن، بعضا جشنواره‌هایی چون فیلم فجر را به رفتار غیرحرفه‌ای متهم کرده بودند، حالا خود در چالشی عجیب، در بخش بهترین‌های تلویزیون، هیچ برنامه و چهره تلویزیونی را قرار نداد تا غیرمستقیم اعلام کند که این رسانه قابلیت رقابت با محصولات پلتفرم‌ها را ندارد.

جشن حافظ عموما مورد وثوق بخش قابل‌توجهی از هنرمندان سینما و تلویزیون بوده و با استقبال خوب هنرمندان مواجه بوده است اما اینکه چطور چنین جشنی با این سابقه برای این دوره خود، دست به چنین رفتار صریح سیاسی و غیرحرفه‌ای زده است، سوالی است که مدیران آن باید روشنگری کافی را در این زمینه به عمل آورند. مرحوم علی معلم تلاش فراوانی به خرج داد تا یک جشن تراز اول سینمایی مطابق با استانداردهای رایج بین‌المللی در ایران پایه‌گذاری کند. البته که در این مسیر، موفقیت‌هایی را نیز به دست آورد اما حالا این رفتار عجیب و غیرحرفه‌ای، آیا دهن‌کجی به تمام تلاش‌های علی معلم در برقراری عدالت حرفه‌ای به حساب نمی‌آید؟ آیا در حدود دو دهه‌ای که این جشن با حضور علی معلم برگزار شد، مشابه چنین تصمیمات و رفتاری در فرآیند داوری دیده شد؟ قطعا در آن زمان نیز انتقادهایی نسبت به برخی برنامه‌های تلویزیون وجود داشت اما چه زمانی این‌گونه بود که تمامی تولیدات تلویزیون به دلیل نامعلوم، از گردونه داوری و احتمالا رقابت حذف شوند؟»

خبرگزاری دانشجو نیز در گزارشی نوشته است: «جشن حافظ که همواره اعتبارش را از عدم جهت‌گیری‌های جناحی و سیاسی می‌گرفت و همواره تاکید بر همدلی داشت، در این دوره در دام تبلیغات برای یک پلتفرم خاص افتاده است. اما به‌راستی چه می‌شود که جشن حافظ به دام سیاسی‌کاری می‌افتد و گل‌درشت و جانب‌دارانه آثار نازل شبکه نمایش خانگی را به عنوان نامزد‌های نهایی خود معرفی می‌کند؟»

تقدیر از بهزاد فراهانی

اولین بخش از مراسم جشن حافظ به تجلیل از بهزاد فراهانی اختصاص داشت که در قالب یک کلیپ هنرمندانی چون محمد رحمانیان، رضا بابک، شهرام گیل‌آبادی و عباس جهانگیریان درباره او سخن گفتند. بهزاد فراهانی در بخش‌هایی از سخنان خود که در قالب ویدئو قابل‌مشاهده بود به کارهای مورد‌ علاقه‌‌اش مثل سریال «امام علی(ع)» و «کت جادویی» اشاره کرد و همچنین از نمایش‌های رادیویی گفت که زمانی خیابان را تعطیل می‌کردند. محمد رحمانیان کارگردان تئاتر، آذر معماریان همسر علی معلم و شقایق فراهانی فرزند بهزاد فراهانی روی صحنه رفتند تا از این هنرمند تجلیل کنند. رحمانیان در سخنانی روی صحنه بیان کرد: حالا که اسم او آمده است اجازه دهید درباره این ۶۰ سال بگویم. او به عنوان بازیگر، نویسنده و کارگردان اگر نبود بسیاری از آثار سینما از جمله «سفر سنگ» کیمیایی نبود.

رحمانیان ادامه داد: او پرویز پرستویی، مجید کربلایی‌نجف و ... را معرفی و تربیت کرد. او اگر نبود بخشی از تاریخ ایران نبود. مگر می‌توان نام فراهانی، عباس جوانمرد و آوانسیان را نبرد. ما سی سال است که با هم کار و زندگی می‌کنیم و الان من جای همه شاگردان او اینجا ایستاده‌ام. فراهانی در سخنانی در پاسخ به تشویق‌های مردم عنوان کرد: برای اولین بار به خودم حسودی‌ام شد. این بازیگر در ادامه از یدالله شیراندامی یاد کرد. او همچنین از علی معلم یاد کرد و گفت: وقتی علی معلم در کلاس بود وزن کلاس تغییر می‌کرد. علی بسیار راستگو بود. شجاع بود. او پاک بود، بسیار خلاق بود و اهل سانسور نبود و شاید به دلیل ویژگی‌هایی که داشت به مطبوعات کشیده شد.

در ادامه آذر معماریان‌ به حضار خیرمقدم گفت و سپس امید معلم، دبیر این رویداد، در جایگاه قرار گرفت و در بخشی از صحبت‌هایش در سخنانی بدون اشاره مستقیم به حواشی نبود آثار صداوسیما در میان نامزدها گفت: هرآنچه در حافظ می‌بینید حاصل یک داوری حرفه‌ای است. هیچ‌گاه با یک فیلم یا مجموعه براساس سیاست رفتار نشده است. بر این عقیده‌ایم اگر مجموعه‌ای در میان نامزدها نیست اشکالاتی وجود داشته است که آن مجموعه‌ها نیستند.

برندگان چه گفتند؟

رویا افشار (بهترین کمدین زن): این جایزه برایم باعث افتخار است. اولین بار است که به جشن حافظ می‌آیم و کمی اضطراب دارم. چنین جوایزی کار ما را سخت می‌کند. افتخار می‌کنم چون اگر این جایزه نصیبم شده است معلمان خوبی داشتم که زنان کشورم بودند. امیدوارم با جامعه فرهنگی مهربان‌تر باشید. جای هنرمندان در بند و اسارت نیست.

جمشید محمودی (بهترین فیلم‌نامه): از تیم «پوست شیر» تشکر می‌کنم که ۱۴ ماه به ما کمک کردند. از نوید محمودی تشکر می‌کنم که در نوشتن طرح به ما خیلی کمک کرد. همراهی او برایم خیلی مهم است و سینمای بدون او را نمی‌توانم تصور کنم. روح علی معلم هم شاد باشد که بنیان‌گذار این جشن بوده است.

علیرضا کمالی (بهترین بازیگر مرد): یادی می‌کنم از علی معلم که بیست و اندی سال پیش سریالی کار کردم که غیر از من و خانواده‌ام کسی نگاه نمی‌کرد اما آقای معلم ما را به این مراسم دعوت کرد. این جایزه را به کسی تقدیم می‌کنم که یک عمر برای من هم پدر بود هم مادر. من کوچک بودم که پدرم را از دست دادم و جایزه را به مادرم تقدیم می کنم.

عادل فردوسی‌پور (بهترین چهره تلویزیونی): جایزه بردن همیشه لذت‌بخش است. من همیشه در این سال‌ها جایزه برده‌ام اما لطف این جایزه چیز دیگری است. در این چند سال می‌دانید چه اتفاقاتی افتاد و چطور درها به روی من بسته شد. خوشحالم در کنار مردم عزیزم ماندم و در کشور خودم می‌توانم کار کنم. بسیار خوشحالم در «۳۶۰» در کنار همکارانی که از صفر شروع کردیم، نزدیک یک سال فعالیت داریم و الان این برنامه خوب دیده می‌شود.

جمشید محمودی (بهترین کارگردانی): وقتی برنامه «نود» تعطیل شد، می‌گفتم امکان ندارد عادل را حذف کنند و او به گونه‌ای جوانه زد که آنها حس کنند نمی‌توان او را حذف کرد. مگر شدنی است آدم‌هایی را که سال‌ها برای این کشور زحمت کشیده‌اند، حذف کرد؟

p32 copy