آغاز سقوط سینمای چین
اژدها از بازار خارج می‌شود؟
مدیران سینمایی چین هدف خود را رسیدن به ۸۰هزار سالن اعلام کرده بودند اما از سال ۱۳۹۵ تا امروز حدود ۲۴۰۰ سالن جدید نیز به این عدد اضافه کرده‌اند؛ احتمالا برای محکم‌کاری! اما آیا این بازار، بازار پابرجایی است؟ بسیاری معتقدند اینطور نیست. رقابت بازار چین با هالیوود، اگرچه بازی بزرگان است اما یک سر این رقابت، نتوانسته سینما را بر اساس ریشه‌های فرهنگی و درون‌زای خود بنا کند. چین سال‌های سال سینما ساخته و حالا در هر شهر و بلکه هر روستایی مردم را تشویق به تماشای فیلم کرده است. اما به نظر می‌رسد سینماها در شهرهای کوچک و بلکه روستاهای چین، پس از پایان تب‌وتاب اولیه، استقبال پیشین خود را از دست داده‌اند. آسیب‌پذیری سینماهای چین، خودش را در دوران کرونا نشان داد. هبوط بازار و پس زدن فیلم‌ها از سوی تماشاگران، این تحلیل‌ها را بر‌انگیخت که سینما در این کشور نمی‌تواند رقابت‌پذیری بالایی با هالیوود داشته باشد و سالن‌های تزریقی به بازار سینما، نتوانستند شوق تماشای فیلم را در مردم چین زنده نگه دارند.
این در حالی است که سینما نه‌تنها در امریکا بلکه در هند نیز پایه و بنیادی اجتماعی دارد و بر نیاز و خواست مشتریان این صنعت بنا نهاده شده است. در امریکا تنها کمی بیش از ۴۰هزار سالن سینما وجود دارد، یعنی نیمی از سینماهای چین! اما فروش سینماها با اختلاف قابل‌توجهی به نفع هالیوود است. همه این‌ها در حالی است که جمعیت چینی‌ها سه تا چهار برابر امریکایی‌هاست. در چین برای هر یک‌میلیون نفر ۳۰ پرده سینما وجود دارد و در امریکا ۱۲۵ پرده سینما.
افول دخل چینی در سینما
طی آخر هفته میلادی که گذشت مجموع فروش سینمای چین تنها به ۷/ ۹میلیون دلار رسید؛ این در حالی است که تنها در اواخر آوریل و اوایل «مه» که شهر شانگهای در قرنطینه عمومی قرار داشت، آمارهای ضعیف‌تری ثبت شده بود. تضعیف گیشه سینمای چین به این معنی است که کسری فروش سینماها در مقایسه با سال‌های گذشته در حال عمیق‌تر شدن است. گیشه سینمای چین در حال حاضر ۳۵درصد نسبت به سال ۲۰۲۱ کاهش یافته و مجموع ۸۸/ ۳میلیارد دلار از ابتدای سال تا به امروز ثبت کرده است. در مقایسه با ۲۰۱۹ و پیش از همه‌گیری کووید-۱۹، فروش سینمای چین به بیش از نصف کاهش یافته است. جمع فروش سینمای چین در چنین مقطع زمانی در سال ۲۰۱۹ به ۱۱/ ۸میلیارد دلار رسیده بود.
این نزول به معنای ایجاد تغییراتی در سلسله‌مراتب جهانی بازارهای بزرگ سینمایی است. گیشه چین برای بیشتر از یک دهه منتهی به سال ۲۰۱۹ در حال رشد بود و این کشور با پشت‌سر گذاشتن ژاپن به دومین بازار بزرگ سینمای جهان تبدیل شد. در سال ۲۰۲۰ و دوباره در سال ۲۰۲۱، به دلیل خروج سریع‌تر از شرایط کرونایی، صنعت سینمای چین از آمریکای شمالی پیشی گرفت و برای نخستین‌بار بزرگترین بازار سینمایی جهان نام گرفت. با‌این‌حال، ادامه ثبت فروش‌های پایین در تعطیلات آخر هفته، چین را به رتبه‌های پایین‌تری سوق خواهد داد. بر اساس آخرین آمار فروش سینماها در چین، فیلم ماجراجویانه «بازگشت به خانه» با فروش ۸/ ۳میلیون دلاری برای ششمین هفته پیاپی صدرنشین جدول فروش باقی ماند و در رتبه‌های بعدی هم فیلم‌های «عشق سرندپیتی» با ۳/ ۲میلیون دلار و «بزن قدش» با ۶۸/ ۱میلیون دلار قرار گفته‌اند.
رتبه چهارم نیز در اختیار فیلم «قهرمان معمولی» با فروش حدود نیم‌میلیون دلاری قرار دارد. توزیع‌کنندگان فیلم در چین نسبت به اکران آثار مهم داخلی به دلیل سیاست‌های سختگیرانه کنترل کرونا که می‌تواند باعث قرنطینه‌های ناگهانی و آزمایش‌های انبوه شود، مردد هستند. به همین ترتیب، پخش‌کننده‌های فیلم‌های خارجی نیز در حال حاضر کاری نمی‌توانند انجام دهند زیرا فیلم‌های وارداتی در تقویم اکران پیش رو جای نگرفته‌اند.
ظهور هند؟
هند تا پیش از پاندمی کرونا سالی حدود ۲هزار فیلم تولید می‌کرد اما تنها ۷ پرده برای هر یک‌میلیون جمعیتش داشت. اگر این شاخص را با چین مقایسه کنیم، اختلاف بسیار بالاست. در کل هند تنها ۱۱هزار سالن سینما وجود دارد. این در حالی است که جمعیت ۲/ ۱میلیاردی این کشور بسیار عاشق سینما و چهره‌های مطرح سینمایی هند هستند. حالا دولت هند تصمیم گرفته بازار این صنعت را رونق ببخشد و در دو سال آینده تعداد سینماها را بیشتر کند. به نظر می‌رسد در این صورت رقابت آسیایی‌ها برای ایجاد بزرگترین بازار سینما جذابیت بیشتری خواهد داشت.
