«دنیای پنهان نفت» منتشر شد
روایت های حیرت انگیز از پشت‌پرده طلای سیاه
نکته مهم کتاب این است که نویسنده از منظری واقع‌بینانه و به‌عنوان ناظری حساس به جزئیات، داستان کسانی را روایت کند که نفت و زدوبند در بازار نفت برایشان حکم معامله‌ای پرسود را دارد و برای پیشبرد این معامله حاضرند دست به کارهایی بزنند که همه‌شان لزوما قانونی نیستند؛ کسانی که از امریکا و اروپا تا افریقا و خاورمیانه عرصه جولان آن‌هاست و روابط‌عمومی‌شان با سیاستمداران و افراد موثر بر صنعت نفت و معاملات نفتی، نقشی حیاتی در پیشبرد این معاملات ایفا می‌کند.
سیلورستین در بخشی از مقدمه کتاب می‌نویسد: «بیشتر مردم نفت را چیزی تصور می‌کنند که از داخل زمین استخراج می‌شود یا برای تولید بنزین ماشینشان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما بین این دو نقطه، و فراتر از آنها، گستره وسیعی از بازیگران سهمی از سودهای به‌دست‌آمده را نصیب خود می‌کنند، از واسطه‌ای که معامله میان شرکت‌های انرژی و مقامات دولتی را در کشورهایی که روی ذخایر نفتی جهان نشسته‌اند جوش می‌دهد، تا افراد دانشگاهی، لابی‌کننده‌ها، و کارگزاران و کارچاق‌کن‌هایی که درآمدشان ناشی از ترویج اقتصاد سوخت فسیلی است. موضوع این کتاب جست‌وجو در روابط پشت پرده دنیای نفت است، و طی آن نقش ناگفته اما مهم بازیگران متنوع صحنه اقتصاد سوخت فسیلی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
این بازیگران به‌عنوان کارچاق‌کن، معامله‌گر و لابیگر معمولا مالک یا بهره‌بردار پالایشگاه‌ها یا چاه‌های نفت نیستند؛ با‌این‌حال، بر مبنای دریافتی‌های غیرشفاف و زدوبندهای پشت پرده خود جریان امور کسب‌و‌کار انرژی را روان می‌کنند. آنها عموما تماس‌های سیاسی سطح بالا دارند که می‌توانند در صورت لزوم از آن برای برخورداری از حمایت قانونی استفاده کنند. درواقع، موفقیت آنها مبتنی بر ارتباطات نزدیکشان با مقامات بالای تصمیم‌گیرنده است. یک فعال نفتی سوئیسی به من گفت: شما مجبورید با دولت‌ها و وزرای مربوط زدوبند کنید و باید هوایشان را داشته باشید. می‌توانید این رابطه را فسادآمیز بنامید، اما این بخشی از سیستم است.»
فایننشال تایمز کتاب «دنیای پنهان نفت» را «سفری جذاب به تیره‌و‌تارترین شکاف‌های صنعت نفت» توصیف کرده است. این کتاب شامل ۷ فصل است که عنوان فصل‌ها عبارتند از: «کارچاق‌کن‌ها: الی کالیل»، «دیکتاتورها: تئودورین اوبیانگ»، «معامله‌گران: گلنگور»، «پرده‌داران: برتون سیارونی»، «کارگزاران غیررسمی: تونی بلر»، «لابیگران: لوییزیانا» و «تکمله: کلّاش: نیل بوش».
کِن سیلورستین نویسنده این‌کتاب متولد سال ۱۹۵۸ در آمریکاست و سابقه گزارشگری تحقیقی ارشد موسسه فرست لوک مدیا و پژوهشگری مرکز علم اخلاق ادموند جی سفرا در دانشگاه هاروارد را دارد. او همچنین از همکاران بنیاد جامعه باز بوده و در سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ سردبیری مجله هارپرز در واشنگتن را به عهده داشته است. او نوشته‌ها و کتاب‌های مختلفی دارد و کتاب «دنیای پنهان نفت»اش، گزارشی از یافته‌های اوست که در آن سعی کرده از آنچه پشت پرده صنعت نفت و گاز جهان جریان دارد، پرده‌برداری کند.
این کتاب با ترجمه پیروز اشرف منتشر شده است که در کارنامه‌اش آثاری همچون «روسیه بدون پوتین: پول، قدرت و افسانه‌های جنگ سرد نوین»، «تکنولوژی‌های انقلابی و تاثیرات آن بر زندگی حال و آینده» و «سقوط اقتصادی ۲۰۰۸: چگونه یک دهه درگیری با بحران‌های مالی جهان را تغییر داد» دیده می‌شود.
در قسمتی از این کتاب در روایتی جالب آمده است: «معامله‌گران مستقل نیز حضور سنگینی در سوئیس دارند. ویتول، که اتهام پرداخت کمیسیون‌های غیرقانونی به دولت صدام حسین در زمان اجرای برنامه نفت در برابر غذای سازمان ملل را در دادگاه پذیرفت، هنگامی هم که نوبت به اتهام استخدام واسطه‌های مشکوک می‌رسد سابقه درخشانی ندارد. این شرکت در اواسط دهه ۱۹۹۰ به ژلکو راژناتویچ - که بیشتر به آرکان معروف است و از مجرمان سابقه‌دار صرب و رهبر گروهی شبه‌نظامی بود که بعدها سازمان ملل به خاطر جنایت علیه بشریت علیه وی کیفرخواست صادر کرد - یک‌میلیون دلار پرداخت نمود تا به‌عنوان مشاور در مورد معامله‌ای در یوگسلاوی سابق خدمت کند. در زمان افزایش شدید قیمت انرژی در ۲۰۰۸، «کمیسیون معاملات آتی کالا» ویتول را «سوداگر»ی توصیف کرد که به‌جای آنکه اقدام به تحویل نفت کند قراردادهای نفتی را می‌خرد تا از آن به‌عنوان سرمایه‌گذاری استفاده کند.
در یک مقطع در زمان جهش بهای نفت، ویتول بیش از ۱۰درصد تمام قراردادهای خرید و فروش نفت در بورس کالای نیویورک را در اختیار داشت. غول نفتی دیگر آداکس بود که در ژنو مستقر بود و به‌وسیله ژان کلود گاندور فرانسوی تاسیس شده بود. او طی سال‌های متمادی از طریق شراکت با افراد محلی مرتبط با خاندان‌های حاکم و رهبران کشورها برنده قراردادهای گوناگون در افریقا و خاورمیانه شده بود. میشل اِبساری، از مدیران این شرکت، زمانی گفته بود «در این بخش‌های دنیا شما همواره با کسانی سروکار دارید که با فردی قدرتمند در میان سرآمدان حاکم مرتبط‌اند. کاریش نمی‌توان کرد.»
