آخرین چیزی که از مال دنیا دارم

در بحبوحه چنین مسائلی، علامه دهخدا نویسنده و لغت‌نامه‌نویس مشهور که علاوه بر ادیب بودن سابقه و صبغه‌ای آزادی‌خواهانه نیز داشت، با وجود تنگناهای مالی نامه‌ای به نخست‌وزیر نوشت و مبلغی برای کمک به دولت هدیه کرد. این نامه و پاسخ آن را که در روزنامه کیهان پنج‌شنبه ۱۴ آذر ۱۳۳۰ به چاپ رسیده و در ایسنا بازنشر شده است، در ادامه می‌خوانید.

 نامه دهخدا به نخست‌وزیر

«قربانت شوم اگر دل یک کتاب چندهزار صفحه بود دلم می‌خواست که آن کتاب را به ضمیمه این نامه برای شما بفرستم تا معلوم شود همه صفحات آن مشحون از ذکر جمیل و تمجید و تجلیل بشردوستی و وطن‌پرستی و شجاعت و فداکاری اعلیحضرت شاه و شخص شخیص شماست. باور بفرمایید شب‌هایی را که می‌دانستم شما در آیرپلان هستید بیش از ده بار از خواب می‌جستم و برای سلامت شما دعا می‌کردم... یک دوره از چاپ‌شده‌های کتاب لغت برای تبریک ورود شما برای یادگار دوستانه تقدیم کردم و مبلغ ده هزار تومان هم برای تاریخ سلخ (آخر) بهمن ۱۳۳۰ برای اینکه از خریداران یوسف به‌شمار بیایم برای مصارف ملی بلاعوض تقدیم داشتم. این آخرین چیزیست که از مال دنیا دارم و از کوچکی آن شرمسارم.»

قربانت علی اکبر دهخدا

 پاسخ نخست‌وزیر

«استاد دانشمند جناب آقای علی‌اکبر دهخدا دامه افاضاته، نامه شریف عز وصول ارزانی داشت. از مضامین عالیه آن بهره‌مند و از الطاف کامله متشکر شدم.

اگر سری در موفقیت اینجانب در قسمتی از آمال ملی باشد مرهون پشتیبانی اعلیحضرت شاه و محبت و خوش‌نیتی افرادی مانند جنابعالی و قاطبه ملت بوده است، علاوه‌ بر آنکه حسن درایت و شجاعت پادشاه مهربان مستلزم حسن کفایت و شهامت کارکنان دولت است. در ممالک دموکراسی نیک و بد دولت‌ها مخلوق افکار عمومی و مولود رفتار و کردار بزرگان و خردمندان ملت‌ها است که در راس آنها باز شخص شخیص شاه قرار دارند. ضمنا از مراتب فتوت و رادمردی جنابعالی متشکرم که در عین بحران منافع و فقدان منابع مالی خود با ارسال چک یکصد هزار ریال در کمک به آمال ملی پیشوا شده‌اید.

اما به مناسبت نزدیکی ایام انتشار اوراق بهادار قرضه ملی اجازه می‌خواهم که آن را مسترد کنم تا در موقع خود معادل آن از آن اوراق خریداری فرمایید. قطع دارم که آثار این ایثار در پیشرفت منویات ملی بسیار خواهد بود.»

دکتر محمد مصدق

استاد دهخدا پس از وصول این نامه مجددا به آقای دکتر مصدق پیغام داده‌اند که در صورت خرید اوراق قرضه ملی آن را نیز به آقای نخست‌وزیر هدیه خواهند کرد.