آسیاتایمز منتشر کرد
تحلیل بازار هنر ایران در شرایط تحریمی
اثر پرویز تناولی ارائه‌شده در حراج ساتبیز خاورمیانه
در ابتدای این گزارش به برگزاری نمایشگاه «حماسه ایران» که قرار بود در اکتبر سال جاری (آبان‌ماه) در مدیر موزه ویکتوریا و آلبرت لندن برگزار شود، اشاره شده که قرار است حدود ۳۰۰ اثر ایرانی که نشانگر بخشی از تاریخ ۵۰۰۰ ساله بشری است را به نمایش بگذارد. این نمایشگاه به دلیل شیوع کرونا به فوریه ۲۰۲۱ (اسفند) موکول شده است. این تحلیل سپس به تولیدات هنری ایران که در غرب بسیار مورد تحسین قرار می‌گیرد، پرداخته و به گزارش گاردین در سال ۲۰۱۸ استناد کرده که آثار هنری ایران توانسته‌اند نیمی از درآمد حاصل از حراج ساتبیز خاورمیانه در سال ۲۰۱۷ را به خود اختصاص دهند و به این موضوع پرداخته که هنر ایران از نظر مالی از هنر سایر ملل خاورمیانه پیشی گرفته است.
این گزارش اشاره کرده که دانشگاه‌ها، سینماها، موسسات فرهنگی و تئاترهای جهان به‌طور منظم هفته‌های سینمای ایران و نمایش عمومی فیلم‌های ایرانی که برنده جوایز بین‌المللی شده‌اند را در دستور کار دارند و همچنین نمایشگاه‌های نقاشان، مجسمه‌سازان، خوشنویسان و عکاسان ایرانی به‌صورت مرتب در خارج از ایران برگزار می‌شوند. در این گزارش آمده است: «گالری‌های بسیاری در اروپا و آمریکای‌شمالی وجود دارند که آثار هنری ایران را به نمایش می‌گذارند و جمعیت زیادی را به خود جلب و سود قابل‌توجهی نیز کسب می‌کنند زیرا مخاطبان غربی ظرافت، پیچیدگی و ویژگی‌های عرفانی هنرهای ایرانی را فریبنده می‌دانند.» نویسنده این گزارش برای نمونه به گالری CAMA در لندن اشاره دارد که در سال ۲۰۱۸ افتتاح شده و منحصرا به عرضه هنرهای ایرانی اختصاص دارد و به‌طور منظم آثار هنرمندان ایرانی از جمله نقاشی، مجسمه، عکاسی، کلاژ، چاپ، تصویرگری و خوشنویسی را به نمایش می‌گذارد.
از سهراب تا تناولی
در این گزارش تحلیلی سپس به معرفی دو چهره جهانی هنر ایران، پرویز تناولی و سهراب سپهری پرداخته شده: «خلاقیت‌های پرویز تناولی، نقاش و مجسمه‌ساز مشهور ایرانی حدود ۷/ ۶میلیون دلار در حراجی‌های بین‌المللی فروش داشته و او گران‌ترین هنرمند زنده ایران است. سهراب سپهری، نقاش و شاعر فقید ایرانی نیز یکی از پنج ستون اصلی شعر مدرن فارسی است.»
آسیاتایمز، اشاره دارد که به‌رغم تحریم‌های اقتصادی ایالات‌متحده، صحنه هنری ایران چندین سال است که در خاورمیانه پیشگام بوده و شرکت هنرمندان ایرانی در نمایشگاه‌های درجه یک بین‌المللی همچنان ادامه دارد. همانگونه که ایران در سال ۲۰۱۹ غرفه‌ای را در دوسالانه ونیز افتتاح کرد و هنرهای چندرسانه‌ای باشکوهی توسط هنرمندان تجسمی ایران را به نمایش گذاشت و مخاطبان بین‌المللی را مسحور کرد. این شبکه خبری هنگ‌کنگی، با اشاره به وضعیت اقتصاد هنر ایران اشاره کرده: «در اواسط دهه ۲۰۰۰، هنر معاصر ایران در بازار جهانی رونق گرفت و در سال ۲۰۰۸، فرهاد مشیری نقاش ایرانی، اولین هنرمند خاورمیانه‌ای بود که موفق به فروش بیش از یک‌میلیون دلار در حراج بونامز دبی شد. همچنین آثاری از مشیری که معمولا از او به‌عنوان اندی وارهول خاورمیانه یاد می‌شود، بر فروش هنرهای مدرن خانه حراج کریستی لندن نیز مسلط است.» این گزارش تحلیلی به استناد از آرت‌تیکت (ArtTactic) که یک شرکت تحقیقاتی بازار هنر، مستقر در لندن است، آورده: «آرت‌تیکت در یکی از آخرین گزارش‌های خود در مورد خاورمیانه تایید کرد که هنرمندان ایرانی در سال ۲۰۱۷ حدود ۶/ ۱۶میلیون پوند (۲۲میلیون دلار) از فروش بین‌المللی هنر را به خود اختصاص داده‌اند که به‌طور چشمگیری از مصر که در رتبه دوم قرار دارد، بهتر عمل کرده زیرا این کشور تنها ۴/ ۵ میلیون پوند درآمد کسب کرده است.»
آسیاتایمز حتی به رونق اقتصاد هنر در خود ایران نیز پرداخته است: «تولیدات هنری ایرانی مخاطبان پرشور داخلی نیز دارند. در دهمین حراج تهران که در ژانویه ۲۰۱۹ برگزار شد، اثر مجسمه‌ساز فقید ایرانی و گردآورنده هنر مردمی و سنتی ایران، منیر فرمانفرمائیان، حدود ۹۵۲.۳۸۱ دلار فروش رفته و یک اثر خوشنویسی حسین زنده‌رودی نیز به قیمت حدود ۸۴۵ هزار دلار فروخته شده است.»
در این گزارش اشاره شده: «از سال ۲۰۱۲، حراج تهران حداقل سالی یک‌بار برگزار شده و مشتریان آن بیشتر ساکنان تهران هستند که از جمع‌آوری نقاشی، خوشنویسی، مجسمه‌ها و سایر کارهای هنری لذت می‌برند. به گفته هما تاراجی، مسوول روابط بین‌الملل حراج تهران، ارزش نقاشی‌های فروخته شده در حراج سال ۲۰۱۷ بالغ بر ۷میلیون دلار بوده است.»
تاثیر تحریم‌های سیاسی بر هنر ایران
این شبکه خبری هنگ‌کنگ در تحلیل خود آورده است: «با این حال، تحریم‌های ایالات‌متحده بر هنرهای ایران تاثیرگذار بوده است، از جمله عدم امکان انجام معاملات پولی از طریق بانک‌های ایرانی و انتقال پول از حساب‌های بانکی در خارج از این کشور، فوق‌العاده دشوار شده است. این همان چیزی است که بر بسیاری از اقدامات فرهنگی تاثیر گذاشته است. همانگونه که گالری سوئیسی AB Fine Art AG که نماینده دو نقاش ایرانی است، اعلام کرده که دیگر با هنرمندان ایرانی کار نخواهد کرد و دلیل آن را پیچیدگی‌هایی که در پرداخت هزینه برای کار آنها وجود دارد، عنوان کرده است.» همچنین این گزارش می‌افزاید: «هزینه‌های سفر و فروش آثار در خارج از کشور برای گالری‌های ایرانی، سه‌برابر شده و گالری‌ها و کیوریتورهای هنر ایران چاره‌ای جز چشم‌پوشی از حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی ندارند. این بدان معنی است که سود محدود و دیده‌شدن کمتر برای هنر ایران رقم خورده است.» این گزارش همچنین به تلاش‌های ادامه‌دار در جهت معرفی هنر ایران که به‌صورت خصوصی و فردی در جریان است، پرداخته و به نمایشگاه‌هایی همچون جشنواره تیرگان در کانادا و نمایشگاه عکس «ایران من: شش زن عکاس» که با آثار نیوشا توکلیان، گوهر دشتی، شادی قدیریان، هنگامه گلستان، ملکه نایینی و میترا تبریزیان به میزبانی گالری آرتور‌ام‌ساکلر در واشنگتن دی‌سی برپا شد، اشاره کرده است.
