امنیت غذایی را بی‌‌‌تردید می‌‌‌توان شالوده امنیت ملی به شمار آورد و تضمین امنیت ملی نیز یکی از اصلی‌‌‌ترین اهداف حاکمیت‌‌‌های سیاسی محسوب می‌شود. ازاین‌‌‌رو، تلاش کشورهای جهان عمدتا بر این مبنا بوده و هست که سهم قابل‌‌‌قبولی از غذای موردنیاز جوامع خود را با اتکا بر تولیدات داخلی تامین و به این ترتیب امنیت غذایی آنان را تضمین کنند. نقش تغذیه در سلامت، افزایش کارآیی و یادگیری انسان‌‌‌ها و همچنین ارتباط تنگاتنگ آن با توسعه اقتصادی در سراسر جهان به‌‌‌ویژه طی ۳۰سال اخیر به‌‌‌واسطه پژوهش‌‌‌هایی پرشمار و متکی بر شواهد علمی و تجربی به اثبات رسیده است. امنیت غذایی نه‌‌‌تنها در گروی عرضه مستمر مواد غذایی کافی، سالم و مغذی است، بلکه ناظر بر توزیع عادلانه و امکان دسترسی پایدار همگان به غذا نیز است. پذیرش این مفهوم می‌‌‌تواند تدوین سیاست‌‌‌ها و راهبردهای امنیت غذایی را به‌‌‌طور قابل‌‌‌ملاحظه‌‌‌ای تحت‌تاثیر قرار دهد؛ زیرا در این حالت هدف از امنیت غذایی موضوعی فراتر از تولید و عرضه مواد غذایی خواهد بود که با تمامی ابعاد توسعه مرتبط است.

نظام عرضه مطمئن و سالم غذا و تحقق امنیت غذایی امری فرابخشی بوده و به‌‌‌طور هماهنگ و مرتبط با هم در حیطه مسوولیت سازمان‌ها و بخش‌‌‌های مختلف علمی، اجرایی و... کشور قرار دارد. روش‌های رایج برنامه‌‌‌ریزی بخشی قادر به پاسخگویی به معضلات درهم‌‌‌تنیده تغذیه و امنیت غذایی نبوده است. درواقع، امنیت غذایی مصداق عینی یک موضوع راهبردی است که تحت‌تاثیر عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، فناوری و بین‌المللی قرار دارد. بررسی روند عرضه سرانه غذا در ایران طی سال‌های ۱۳۹۷-۱۳۷۹ نشان می‌دهد که عرضه سرانه غذا با وجود افزایش جمعیت، از ۶۴۹کیلوگرم در سال ۱۳۷۹ (با جمعیت ۶۴میلیون و ۲۱۹‌هزار نفر) به ۷۱۹کیلوگرم در سال ۱۳۹۹ (با جمعیت ۸۴میلیون و ۳۹هزار نفر) رسیده است. عرضه سرانه انرژی و پروتئین حاصل از این مواد غذایی نیز به ترتیب از ۳۳۲۲کیلوکالری و ۸۳گرم در سال ۱۳۷۹ به ۳۵۰۱کیلوکالری و ۱۰۲گرم در روز در سال ۱۳۹۹ فزونی یافته که در سطح کلان و ملی مطلوب است. اما نباید از این مهم غافل ماند که بخش کشاورزی کشور برای تولید و عرضه مواد غذایی موردنیاز جامعه با چالش‌‌‌های عمده‌‌‌ای مواجه است.

در بخشی از این گزارش چالش‌‌‌های مهم حوزه کشاورزی بررسی‌‌‌ شده است که عبارتند از: نبود راهبردهای میان‌‌‌مدت و بلندمدت و ناکارآمدی و عدم‌استمرار سیاست‌‌‌ها؛ وضعیت شکننده امنیت غذایی و وابستگی آن به واردات؛ ناپایداری منابع کشاورزی (آب، خاک، منابع طبیعی و ذخایر ژنتیکی)؛ عدم‌تعادل سفره‌‌‌های آب زیرزمینی (بحران آب زیرزمینی کشور)؛ تغییرات اقلیم و تاثیرات آن بر کشاورزی و ... این گزارش با بررسی چالش‌‌‌ها به ارائه ۳۵پیشنهاد پرداخته است که در روزهای آتی در روزنامه «دنیای اقتصاد» به تفصیل منتشر خواهد شد.

 

اخبار مرتبط