چهار درس این سازمان شامل «تمرکز بر اصول بنیادی»، «دادن اطلاعات به‌موقع و شفاف»، «استفاده از فرصت‌‌‌ها» و «حمایت» هستند که به‌عنوان توصیه‌‌‌های کلیدی برای مدیریت بهتر بحران‌ها در عرصه اقتصاد و صنعت ارائه شده‌‌‌اند. این گزارش ضمن تحلیل ضربه پاندمی به شرکت‌های سراسر جهان، تاب‌‌‌آوری بنگاه‌‌‌های بزرگ در مواجهه با پاندمی را ۶۰‌درصد اعلام کرده؛ عددی که برای بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط تنها ۳۸درصد تخمین زده شده است. این گزارش که به مقایسه شرکت‌های مختلف از منظر نحوه مواجه با بحران‌ها و سطح تاب‌‌‌آوری پرداخته، به ابعاد بنگاه‌‌‌ از منظر جنسیت و سن و سال به ارزیابی سطح تاب‌‌‌آوری شرکت‌های مختلف پرداخته و اعلام کرده است، شرکت‌های دارای مدیران دارای سن از ۳۴سال، عملکرد موفق‌‌‌تری در مواجهه با بحران‌ها داشته‌‌‌اند. ضمن اینکه مدیران مرد اندکی بهتر از مدیران زن توانسته‌‌‌اند فضای ملتهب بنگاه ناشی از ابهامات پاندمی را مدیریت کنند. در این گزارش که ۱۱شرکت ایرانی نیز در آن مورد پرسش قرار گرفته‌‌‌اند، به نقش سازمان‌های حمایتی، دولت‌‌‌ها و بنگاه‌‌‌های پیشرو در زنجیره‌‌‌های ارزش جهانی و سازمان‌های بین‌المللی در جهت توانمندسازی بنگاه‌‌‌های کوچک برای افزایش رقابت‌‌‌پذیری و پایداری آنها اشاره شده است.

از آنجا که جهان پس از پاندمی با موج تغییرات ناشی از تحولات زیست‌‌‌محیطی و اقلیمی روبه‌رو خواهد شد، گزارش مرکز بین‌المللی تجارت تاکید دارد که بر اساس مطالعات انجام‌شده، ۶۰درصد کسب‌وکارهای خرد و ۵۷‌درصد کسب‌وکارهای کوچک تحت‌تاثیر قرار گرفتند؛ این رقم برای بنگاه‌‌‌های بزرگ حدود ۴۳‌درصد بوده است. دلیل این اتفاق را می‌‌‌توان انعطاف‌‌‌پذیری کمتر بنگاه‌‌‌های کوچک در مقایسه با بنگاه‌‌‌های بزرگ‌تر دانست. شاخص تاب‌‌‌آوری در ۷۷۰بنگاه کوچک و متوسط نشان می‌دهد که پیش از همه‌گیری کووید-۱۹، امتیاز تاب‌‌‌آوری بنگاه‌‌‌های خرد و کوچک، ۱۶درصد کمتر از بنگاه‌‌‌های بزرگ بوده است.

این شاخص تاکید دارد که تاب‌‌‌آوری مبتنی بر قدرت فرآیندهای تجاری یک بنگاه، ارتباطات داخلی و خارجی آنهاست. این شاخص نشان می‌دهد که چگونه یک بنگاه در زمان وقوع بحران عمل می‌کند و شانس موفقیت بلندمدت آن چقدر است. با چنین نگرشی بررسی این مرکز نشان می‌دهد که در طول همه‌گیری کووید-۱۹، تنها ۱۶درصد بنگاه‌‌‌های تاب‌‌‌آور، اخراج کارمندان خود را گزارش کردند، در حالی که این رقم برای بنگاه‌‌‌هایی که تاب‌‌‌آوری آنها در سطح پایین‌‌‌تر قرار داشت، حدود ۷۶درصد بوده است. از آنجا که بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط حدود ۹۰‌درصد کسب‌وکارها و بیش از ۵۰‌درصد اشتغال را در سراسر جهان تشکیل می‌دهند، از بین رفتن آنها پیامدهای اجتماعی و اقتصادی بسیاری به همراه دارد که برای پیشگیری از آن باید اقدامات و روش‌های مناسبی اتخاذ شود. بی‌‌‌توجهی به این موضوع و نحوه عبور دادن بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط در بحران پاندمی، می‌‌‌تواند تبعات جبران‌‌‌ناپذیری برای اقتصاد جهان در زمان شدت‌گرفتن شوک ناشی از تغییرات اقلیمی به همراه آورد. بسیاری از دانشمندان معتقدند که اثرات تغییرات آب‌وهوایی در بلندمدت به مراتب مخرب‌‌‌تر از همه‌گیری کووید-۱۹ خواهد بود. در حالی که دامنه تاثیرات احتمالی بسته به مدل مورد استفاده متفاوت است، آسیب اقتصادی تغییرات آب‌وهوا می‌‌‌تواند بدتر از ابتلا به بیماری همه‌گیر باشد. تجارب مدیران در طول همه‌گیری کووید-۱۹، آنها را از نیاز به ایجاد تاب‌‌‌آوری برای رویارویی با بحران‌های آینده، از جمله تغییرات آب‌وهوایی آگاه کرد. در واقع، بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط، تغییرات محیطی را نوعی ریسک رقابتی تلقی می‌کنند. به‌رغم نگرانی‌های بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط در خصوص پیامدهای تغییر آب‌وهوا، سرمایه‌گذاری در جهت انطباق با این شرایط صورت نگرفته است. طبق بررسی‌‌‌های صورت‌گرفته، ۶۰‌درصد بنگاه‌‌‌های بزرگ گزارش کردند که برای کاهش قرار گرفتن در معرض خطرات زیست‌محیطی، سرمایه‌گذاری کرده‌‌‌اند. در مقابل، تنها ۳۸درصد بنگاه‌‌‌های خرد، کوچک و متوسط چنین سرمایه‌گذاری را انجام داده‌اند. اگر عمدتا بنگاه‌‌‌های بزرگ بتوانند برای انطباق با تغییرات آب‌وهوایی سرمایه‌گذاری کنند، در آینده، تنها این بنگاه‌‌‌ها آمادگی لازم برای مواجهه با این بحران را خواهند داشت. بنگاه‌‌‌های کوچک‌تری که اقدامی انجام نداده‌‌‌اند، تنها سعی خواهند کرد با بحران پیش‌آمده کنار بیایند و در این صورت دارایی‌‌‌های خود را از دست خواهند داد که این امر اثرات نامطلوبی بر رقابت و بقای آنها خواهد گذاشت. در حقیقت این اتفاق می‌‌‌تواند تمرکز بر بنگاه‌‌‌های بزرگ را افزایش دهد. به‌رغم تصویر تاریکی که کووید-۱۹ ترسیم کرده است، برخی از بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط توانستند درجه بالایی از انعطاف‌‌‌پذیری را از خود نشان دهند.

مرکز تجارت بین‌المللی در گزارش اخیر خود، نگرش‌‌‌های کلیدی ارائه‌شده از سوی بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط انعطاف‌‌‌پذیر را برای همه بنگاه‌‌‌هایی که به طور فزاینده‌‌‌ای در معرض اختلالات قرار دارند، تجزیه و تحلیل کرده و درس‌‌‌های فراگرفته در حمایت از بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط را در طول همه‌گیری جمع‌‌‌آوری و بررسی کرده است. در ادامه به این درس‌‌‌ها اشاره خواهد شد.

تمرکز بر اصول بنیادی

براساس شواهد دو نظرسنجی مرکز بین‌المللی تجارت، کسب‌وکارهایی که در طول همه‌گیری وضعیت بهتری داشتند، توان رقابت‌‌‌پذیری خود را افزایش دادند که باعث افزایش انعطاف‌‌‌پذیری آنها شد. گزارش تاکید دارد که ویژگی‌‌‌های مشترک شرکت‌های تاب‌‌‌آور که به مثابه اصول بنیادین یک شرکت قوی عمل می‌کنند شامل «مدیریت کارآمد دارایی‌‌‌ها»، «ثبت کامل سوابق مالی»، «مالکیت حساب بانکی»، «تعامل با سازمان‌های حامی کسب‌وکارها، همتایان، خریداران و تامین‌کنندگان»، «تامین‌‌‌کنندگان متنوع»، «تعهد به تحقیق و توسعه»، «تطبیق مهارت‌‌‌های بالا» و «دسترسی به امور مالی» هستند.

دادن اطلاعات به‌موقع و شفاف

کسب‌وکارهای کوچک به اطلاعات به‌موقع، دقیق و روشن در مورد اثرات بالقوه تغییرات آب‌وهوایی، تغییرات در مصرف و تولید و تجارت که در پاسخ به بحران‌ها در حال ظهور است، نیاز دارند. کسب‌وکارها در کشورهایی که به‌شدت آسیب دیده‌‌‌اند، تمایل به داشتن منابع، جایگزین‌‌‌ها و اطلاعات نسبتا کمتری دارند. سیاست‌‌‌ها، مقررات، قوانین و مالیات‌‌‌های جدید آب‌وهوایی ممکن است موجب ایجاد ریسک‌‌‌های نظارتی برای بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط شود. علاوه بر این، همچنان قوانین روشنی در بسیاری از کشورها اجرا نشده و مجموعه‌‌‌ای از سیاست‌‌‌ها و اقدامات باعث ایجاد عدم‌اطمینان نیز شده است که بنگاه‌‌‌های کوچک‌تر را از برنامه‌‌‌ریزی‌ گذار سبز خود بازداشته است. تنها ۵درصد بنگاه‌‌‌های خرد و ۱۳درصد بنگاه‌‌‌های کوچکی که توسط ITC در سطح جهانی مورد مصاحبه قرار گرفته‌‌‌اند، دارای گواهینامه استاندارد پایداری هستند.

استفاده از فرصت‌‌‌ها

پنج عامل «افزایش تاب‌‌‌آوری»، «کاهش هزینه و بهره‌‌‌وری بالاتر»، «رعایت مقررات مربوط به آب‌وهوا»، «واجد شرایط بودن برای تامین مالی سبز» و«دسترسی به بازارها» که موجب سبز شدن کسب‌وکارهای بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط می‌شود. اینها روندهایی برای کاهش ردپای زیست محیطی بنگاه‌‌‌ها بوده که یا بدون هزینه بوده یا هزینه‌‌‌های ناچیزی را در برمی‌گیرد و مانند تغییر مدیریت آب، برق و مواد شیمیایی و... به‌سرعت جواب ‌می‌دهند. اگرچه این «پیروزی‌های سریع» می‌‌‌تواند اولین گام را در سبز کردن شیوه‌‌‌های کسب‌وکار بنگاه‌های کوچک و متوسط نشان دهد، سرمایه‌گذاری‌‌‌های بزرگ‌تر مزایای بسیار مهم‌تری را برای بنگاه‌‌‌ها و کره زمین به ارمغان می‌‌‌آورند. برای مثال، پرهزینه‌‌‌ترین اقداماتی که از سوی بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط شرکت‌کننده در بررسی‌‌‌های مرکز تجارت بین‌المللی اتخاذ شده، نصب پنل‌‌‌های خورشیدی و تجهیزات برق است که به سرمایه‌گذاری اولیه قابل‌توجهی نیاز دارد. با این حال، انتظار می‌رود این طرح‌‌‌ها پس از ۱۰سال، بیشترین سود مالی و بزرگ‌ترین سود زیست‌محیطی را در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای به همراه داشته باشند.

حمایت

بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط برای‌گذار به سمت کسب‌وکارهای سبز، به حمایت نیاز دارند. همه ذی‌نفعان باید ابزارهایی را برای رقابتی‌‌‌تر، انعطاف‌‌‌پذیرتر و پایدارتر شدن این بنگاه‌‌‌ها در اختیار آنها قرار دهند. بنگاه‌‌‌های کوچک باید در مرکز‌ گذار سبز قرار گیرند؛ زیرا سرمایه‌گذاری در آنها، موجب ایجاد منافع خصوصی و اجتماعی مضاعفی خواهد شد. طرح احیای سبز، مجموعه‌‌‌ای از توصیه‌‌‌ها برای سازمان‌های حامی کسب‌وکار، دولت‌‌‌ها، بنگاه‌‌‌های پیشرو در زنجیره‌‌‌های ارزش جهانی و سازمان‌های بین‌المللی است تا به بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط برای شروع ‌گذار سبز کمک کنند. این طرح با کمک چهار نهاد مذکور، در پنج‌مسیر شامل «پذیرش پایداری»، «همکاری و هماهنگی»، «تقویت ظرفیت بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط»، «تسهیل تامین مالی بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط» و «دفاع از منافع بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط» تلاش دارد زمینه تقویت تاب‌‌‌آوری بنگاه‌‌‌های کوچک و متوسط را اقتصاد توام با تحول امروز مهیا سازد.

 

اخبار مرتبط