«دنیای‌اقتصاد» بررسی کرد؛ وضعیت ۱۲رشته فعالیت صنعتی در ۱۲شاخص
صنایع برنده در تولید پاییزه
صنایع منتخب در پاییز امسال نسبت به پاییز ۱۳۹۹ چه شرایطی را تجربه کردند؟ با وجود برخی ابهامات، به نظر می‌رسد بخش تولید در پاییز ۱۴۰۰ نسبت به پاییز سال ۱۳۹۹ فصل بهتری را تجربه کرده است. بخش نساجی یکی از برندگان بزرگ مقایسه آمارهای شامخ صنعت است که با مقایسه شرایط تولید در پاییز ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ وضعیت پر رونقی داشته است. دو صنعت «پوشاک و چرم» و «لاستیک و پلاستیک» نیز بازنده بزرگ این حوزه به شمار می‌‌‌روند.
مقایسه آمارهای فصلی شاخص مدیران خرید صنعت نشان می‌دهد، در پاییز ۱۴۰۰ بخش صنعت ایران در شاخص‌‌‌هایی همچون «مقدار تولید محصولات»، «میزان سفارش‌های جدید»، «سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها»، «موجودی مواد اولیه»، «میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی» و «میزان فروش» نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۹ نسبتا بهبود یافته است. بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد، در مهر ۱۴۰۰ شرایط تولید سخت‌‌‌تر از مهر ۱۳۹۹ بوده، اما بخش صنعت با ورود به آبان و آذر شرایط به‌نسبت پایدارتری را در مقایسه با آبان و آذر ۱۳۹۹ تجربه کرده است. شاهد این مدعا ارقام بالاتری است که مدیران خرید بخش صنعت در زمینه انتظارات تولید، اعلام کردهاند. البته در این دوره زمانی تفاوت چندانی در فشار بالای تورم بر تولید صنعتی حاصل نشده و حتی نمره مدیران خرید صنعت به صادرات کمتر از پاییز سال گذشته گزارش شده است. شواهد موجود نشان می‌دهد از نقطه‌‌‌نظر حامل‌‌‌های انرژی، بخش صنعت در پاییز ۱۴۰۰ بیشتر از گذشته مصرف داشته است.
در بین صنایع مختلف در پاییز ۱۳۹۹، با احتساب نمره شامخ کل میتوان ادعا کرد، این صنعت خودرو بوده که بهترین عملکرد را از خود به جای گذاشته است. بدترین وضعیت در این مقایسه نیز متعلق به بخش پوشاک و چرم بوده و وضعیتی سخت برای آن رقم خورده است. این در حالی است که در پاییز ۱۴۰۰ صنعت نساجی بهترین وضعیت و صنایع شیمیایی و کانیهای غیر فلزی بدترین وضعیت را تجربه کردهاند. در بررسی وضعیت ماهانه صنایع میتوان شواهدی از بهبود شرایط ماه‌‌‌های دوم و سوم پاییز ۱۴۰۰ ارائه کرد. به‌عنوان نمونه شامخ کل ۱۰رشته فعالیت از ۱۲حوزه مختلف صنعت در آذر و آبان ۱۴۰۰ بیشتر از آذر و آبان ۱۳۹۹ بوده است. از آن سو در مهر ۱۳۹۹ از بین ۱۲رشته فعالیت، هفت‌حوزه وضعیتی بهتر از سال ۱۴۰۰ را تجربه کرده بودند. شواهد عددی گزارش شامخ صنعت نشان می‌دهد، تولیدکنندگان در مهر ۱۴۰۰ نسبت به مهر ۱۳۹۹ از نقطه نظر مقدار تولید، میزان سفارش‌های جدید، میزان فروش داخلی، میزان مصرف انرژی، میزان استخدام کارکنان جدید و موجودی انبار وضعیتی بهتر از مهر ۱۴۰۰ داشته‌‌‌اند؛ موضوعاتی که زمینه‌‌‌ساز شرایط بهتر تولید در آن مقطع بوده است.
در آبان ۱۴۰۰ شرایط تولیدکنندگان بهتر از آبان ۱۳۹۹ بوده و به جز قیمت مواد اولیه و قیمت تولید یا موجودی انبار، در همه بخش‌‌‌ها آنها نسبت به سال قبل، شرایط بهتری را تجربه کردهاند. در آبان ۱۴۰۰ تنها دو صنعت «لاستیک و پلاستیک» و «کانیهای غیرفلزی» وضعیتی بدتر از سال قبل را تجربه کردهاند. وضعیت تولید در آذرماه ۱۴۰۰ نسبت به آذر ۱۳۹۹بهتر گزارش شده که دلیل آن را میتوان در دریافت سفارش‌های جدید و تا حدی شرایط بهتر موجودی مواد اولیه دانست. جزئیات شرایط تولید در ۱۲رشته فعالیت صنعتی به این شرح است:
صنعت لاستیک و پلاستیک
در پاییز۱۴۰۰ بدترین وضعیت برای این بخش رخ داده؛ به طوری که در نتیجه بروز مشکلات در این بخش، شامخ کل رشته فعالیت لاستیک و پلاستیک، از عدد ۵۷/ ۵۳ در مهر ۱۴۰۰ به عدد ۵۰ در آذر۱۴۰۰ سقوط کرده است. جالب اینکه در دوره زمانی مشابه در سال ۱۳۹۹، وضعیت برعکس بوده و در حد فاصل مهر تا آذر ۱۳۹۹، شامخ کل این بخش ۱۷ واحد رشد کرده و از عدد ۹۰/ ۴۰ به عدد ۷۸/ ۵۷ رسیده است. عامل این جهش در سال ۱۳۹۹ دریافت سفارش‌های بیشتر بوده است.
صنعت فرآورده‌‌‌های نفت و گاز
در پاییز ۱۳۹۹ که سفارش‌های این صنعت به‌شدت نزولی شد، شامخ کل این رشته فعالیت از محدوده ۵۷ در مهرماه به عدد ۲۳/ ۳۹ در آذر ۱۳۹۹ تنزل یافت. اما در سال ۱۴۰۰ وضعیت نوسانی بود؛ یعنی شامخ کل ابتدا از سطح ۶۳/ ۵۹ در مهر۱۴۰۰ تا عدد ۶۱ رشد کرد، سپس این عدد معکوس شد و به ۷۵/ ۴۷ سقوط کرد. شواهد موجود نشان می‌دهد مهم‌ترین عامل در سقوط این صنعت در پاییز ۱۳۹۹ کاهش صادرات و افت جدی سفارش‌های جدید بوده؛ وضعیتی که در سال ۱۴۰۰ تا حدی بهبود یافته است.
صنعت نساجی
در این بخش در مهر امسال شامخ کل صنعت عدد ۸۳/ ۴۵ بوده که تا پایان پاییز با ۲۱ واحد رشد به ورای ۷۶واحد در آذر۱۴۰۰ رسیده است؛ دلیل این موضوع شدت گرفتن فروش داخلی و دریافت سفارش‌های جدید بوده است. اما سال گذشته این بخش در پاییز روند نزولی را تجربه کرده و شامخ کل از ۵۷واحد در مهر ۱۳۹۹ به عدد ۹۴/ ۵۱ در آذرماه نزول کرده بود. کاهش دریافت سفارش‌های جدید علت اصلی این نزول بود که در سالنامه آماری اتاق بازرگانی ایران به آن اشاره شده است. از نکات جالب درباره این بخش، اعلام نرخ ۱۰۰ برای قیمت خرید مواد اولیه در مهر ۱۳۹۹ است که این عدد در مهر ۱۴۰۰ به سطح ۸۳ نزول کرده و تا آذر به حدود ۷۲ واحد عقب نشسته است.
صنایع ماشین‌‌‌سازی و لوازم خانگی
یکی از صنایع پررشد در سال‌های اخیر بخش ماشین‌‌‌سازی و لوازم خانگی بوده که در آینه آمارهای شامخ، وضعیت جالب توجهی دارد. شامخ کل این صنعت سال گذشته در فصل پاییز در محدوده ۴۳ تا ۴۸ واحد در نوسان بود که دلیل عمده آن افت شدید سفارش‌های جدید و کاهش فروش بود که خود را در قالب افزایش چشمگیر موجودی انبار این صنعت نشان داد. در سال جدید این وضعیت تغییر کرده و شامخ کل صنعت در پاییز۱۴۰۰صعودی بوده است. در واقع، شامخ کل این صنعت در مهر ۱۲/ ۵۰ بوده که ابتدا در آبان به ۸۵/ ۶۶ رسیده و سپس به سطح ۶۰ در آذر۱۴۰۰ برگشته است. شرایط مناسب این صنعت در پاییز ۱۴۰۰ به‌طور عمده ناشی از افزایش فروش بوده است.
صنایع کانی غیرفلزی
این بخش در کل فصل سوم سال ۱۳۹۹ شرایط نامناسبی را تجربه کرد؛ اما در پاییز امسال تغییر این وضعیت تغییر کرد. در پاییز ۱۴۰۰ به دلیل بهبود شرایط تولید منشعب از بهبود موجودی مواد اولیه، شامخ کل این صنعت رشد کرد و از ۵۶/ ۴۰ در مهر ۱۴۰۰ به عدد ۶۴/ ۵۳ در آذر ۱۴۰۰ رسید. تورم البته همچنان فشار بالایی را به این بخش وارد می‌کند. قیمت مواد اولیه این بخش در همین فصل از سال ۱۴۰۰ به‌شدت رشد کرده است.
صنایع فلزی
این بخش در پاییز ۱۴۰۰ روند نسبتا صعودی را تجربه کرده که دلیل آن رشد قابل‌توجه فروش داخلی و صادرات بوده است. سال گذشته این بخش در همین دوره، نزولی ملموس را تجربه کرد که به‌طور عمده ناشی از نوسانات اقتصادی و صدور بخشنامه‌‌‌های خلق‌الساعه بود. این دو نیرو صادرات بخش مورد اشاره را کاهش داده و فروش داخلی آن را تضعیف کردند. اما امسال این وضعیت تغییر کرد و شرایط برای فعالیت در کل پاییز به‌نسبت پایدار بود. مشکل عمده این بخش کماکان فراز و فرود مصرف انرژی و موجودی اندک مواد اولیه است.
صنایع غذایی
پاییز ۱۴۰۰ صحنه رفت و برگشت شامخ کل صنایع غذایی بود؛ جایی که عدد شامخ کل این بخش در مهر ۱۴۰۰ روی ۵۱ واحد قرار داشت و در آبان به مرز ۶۵واحد نزدیک شد؛ اما در آذر به نرخ ۵۰واحد عقب نشست. افت صادرات کالا عمده‌ترین دلیل نزول این بخش در انتهای پاییز ۱۴۰۰ بود.
صنایع شیمیایی
صنایع شیمیایی در پاییز ۱۳۹۹ وضعیت مرزی را تجربه کردند. این را میتوان از نرخ شامخ کل این بخش در سه‌ماه پاییز لمس کرد که بین ۴۹ تا ۵۲ در نوسان و به‌طور عمده ناشی از نوسان در دریافت سفارش‌ها و میزان فروش داخلی و خارجی بود. در سال‌جاری هم این وضعیت کمابیش و به دلایلی مشابه تکرار شده است.
صنعت چوب، کاغذ و مبلمان
این بخش در پاییز سال‌جاری در محدوده ۵۴ تا ۶۴ واحد در نوسان بود و به طور کلی شرایط نسبتا مناسبی را تجربه کرد. دلیل عمده وضعیت مناسب این صنعت، رشد صادرات و افزایش فروش داخلی بنگاه‌‌‌های این بخش بوده است.
وسایل نقلیه و قطعات وابسته
پاییز ۱۴۰۰ برای این بخش صحنه رشد و سپس تثبیت جایگاه بوده است. میزان سفارش‌های جدید این بخش در فصل پاییز صعودی بوده و همین عامل به رشد فعالیت در این صنعت کمک کرده است. سال گذشته در همین دوره زمانی، همین وضعیت حدودا تکرار شده؛ هرچند به دلیل شرایط نسبتا کم‌ثبات برخی نمرات شامخ در سال جدید بهتر شده است.
صنعت پوشاک و چرم
در این بخش نیز در پاییز ۱۴۰۰، بازیگران شاهد رفت و برگشت نمرات به دلیل نوسانات بوده‌اند. در پاییز ۱۴۰۰ از افت شدید سفارش‌هایی که سال گذشته بنگاه‌‌‌های این بخش تجربه کرده بودند، خبری نیست؛ هرچند نوساناتی در این شاخص در سال ۱۴۰۰ تجربه شده است. افت شدید ارقام شامخ کل این صنعت حد فاصل مهر تا آذر۱۴۰۰ به‌طور عمده به دلیل کاهش شدید فروش بود که امسال تا حدی این وضعیت کمرنگ شد.
سایر صنایع
در این زیربخش وضعیت کاملا صعودی و شرایط به لطف تقاضای رو رشد و سفارش‌های جدید در پاییز ۱۴۰۰ مناسب بوده است. مرور گزارش شامخ سال گذشته نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۹ وضعیت این بخش کاملا برعکس پاییز ۱۴۰۰ بوده است.
