چالشهای مهندسان مشاور ایران
اما چالشها چه بودهاند؟ نایب رئیس جامعه مهندسان مشاور ایران در نشست خبری جامعه مهندسان مشاور گفت: با تهدید ۶۰ تا ۸۰ هزار فرصت شغلی مواجه هستیم، صنعت احداث کشور مانند کوه یخ در حال آب شدن است. بهگفته سهیل آلرسول، ارزش صنعت احداث کشور کمتر از یک دهه پیش قریب به ۱۱ درصد کل اقتصاد کشور بوده که این حجم در سال ۲۰۲۰ به میزان ۸/ ۵ درصد رسید. در این میان پیشبینی گزارش مرکز پژوهشهای اتاق ایران برای سال ۲۰۲۱ کاهش ۴/ ۱ درصدی را نشان میدهد و به عبارتی ارزش پیشبینی شده تنها ۴/ ۴ درصد خواهد بود. این سهم ارزش برای صنعت احداث از تولید ناخالص داخلی در افق سال ۲۰۲۹به میزان ۷/ ۱ درصد پیشبینی شده است. آلرسول معتقد است در هیچ برهه از تاریخ کشور یک صنعت با چنین تهدیدی به کوچک شدن ظرف دو دهه مواجه نبوده است.
نایب رئیس جامعه مهندسان مشاور ایران افزود: از ابتدای سال ۹۹ به استناد تصویبنامه مورخ ۲۱/ ۱۱/ ۹۸ هیأت وزیران مکاتبات متعددی با دفتر معاون اول ریاست جمهوری، سازمان برنامه، سازمان امور مالیاتی و سازمان تامین اجتماعی داشتیم تا بحق مهندسان مشاور بهعنوان تولیدکننده خدمات شناخته شوند اما هیچ نتیجهای حاصل نشد این در حالی است که اغلب پروژههای مهم شرکتهای مهندس مشاور از پروژههای اصطلاحا جهش تولید کشور بوده و در تمام ایام از جمله پیک دوران کرونا هیچ تعطیلی یا کاهش فعالیت در آنها نبوده است. اینکه بازیگران اصلی پروژههای جهش تولید یعنی مهندسان مشاور و پیمانکاران مشمول هیچ حمایتی از طرف دولت نشدهاند از جمله جفاهای جدی در حق این صنف پر تلاش و آسیبدیده کشور است. جالب اینکه بند ۵ ماده یک تصویبنامه شماره ت۵۷۰۴۵هـ مورخ ۲۱/ ۱۱/ ۹۸هیأت وزیران بر واحدهای تولیدی خدماتی تصریح شفافی دارد. تنها در حوزه راه و راهآهن کشور ۴۲ طرح جهش تولید معرفی شده که با مشارکت حداقل ۷۰ مهندس مشاور تراز اول کشور در حال اجرایی شدن است. با این حال هیچ مزیتی از سال جهش تولید حاصل نشده و مطالبات عمدهای هم از یکایک این شرکتها نزد دستگاههای اجرایی معوق باقی مانده است.
عضو هیات رئیسه جامعه مهندسان مشاور و هیاتمدیره انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی نیز با اشاره به اینکه کشورهای همسایه ایران و منطقه یک بازار حدود هزار میلیارد دلاری واردات خدمات فنی و مهندسی دارند، گفت: در ابتدای دهه ۹۰ سهم ایران از این بازار حدود ۵ میلیارد دلار در سال بود که در حال حاضر به حدود ۵۰۰ میلیون دلار تنزل یافته است. سهم مهندسان مشاور از این صادرات همواره بسیار ناچیز بوده است. در شرایطی که رقبای ما در بازارهای منطقه از طریق توافقنامههای بین دولتها و حمایتهای سیاسی قراردادهای پروژههای عمرانی را منعقد میکنند، مهندسان ایرانی در همان ابتدای راه بار بزرگی از مشکلات داخلی و بینالمللی را به دوش میکشند. به گفته فرشاد کاوه، در این میان بازسازی سوریه امیدهای بسیاری را در دل شرکتهای ایرانی زنده کرد. متأسفانه این امر نیز تاکنون محقق نشده و سهم شرکتهای بخش خصوصی ایرانی از بازسازی سوریه تقریبا هیچ بوده است. در آخرین تلاشهای انجام شده به ستاد بازسازی سوریه پیشنهاد شد از خط جدید اعتباری اختصاصیافته به این امر ۵۰ میلیون دلار به مهندسان مشاور ایرانی اختصاص دهند که با این هزینه ارزش کار ارائه شده به سوریه میتواند به بیش از ۲۰۰ میلیون دلار بالغ شود. این پیشنهاد نیز تاکنون اجرایی نشده است.