با افزایش مصرف در بخش صنعت و کشاورزی رقم خورد
رکوردشکنی تاریخی مصرف برق
ساعت ۲۱ و ۲۵ دقیقه سه‌شنبه شب نقطه اوج مصرف برق در ایران بود؛ پیک لحظه‌ای مصرف برق با مصرف ۵۸ هزار و ۲۵۴ مگاوات رکورد تاریخی مصرف برق در ایران را زد. تحلیلگران صنعت برق معتقدند «افزایش مصرف برق در دوران کرونا» و «افزایش گرما در فصل تابستان» دو عاملی بوده که هفته آخر تیرماه را به هفته رکوردزنی مصرف برق لقب داده‌اند. به اعتقاد آنها شیفت پیک روزانه برق به پیک شبانه به دلایلی مانند «تعیین مشوق‌هایی برای بخش کشاورزی و صنعت» رخ داده است. فصل تابستان همواره با رشد شتابان مصرف برق همراه بوده است که در سال‌های گذشته به قطع برق نیز منجر می‌شد. اما چندی است که در نتیجه اجرای طرح‌های جدید ساخت نیروگاه و افزایش بهره‌وری، میزان تولید برق بالا رفته است و خبری از قطع برق نیست. در این میان رشد بی‌سابقه مصرف برق نیز نگران‌کننده شده است؛ به‌طوری‌که کارشناسان نسبت به بروز مشکل در روند تامین برق هشدار می‌دهند. طبق ارزیابی‌های مصرف برق کشور، سه‌شنبه ۳۱ تیرماه برای چهارمین بار از مرز ۵۸ هزار مگاوات عبور کرد و در ساعت ۲۱ و ۲۵ دقیقه به عدد ۵۸ هزار و ۲۵۴ مگاوات رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد، روند صعودی مصرف برق شبانه کشور که از ابتدای هفته گذشته شتاب گرفت، تا پایان تیرماه همچنان تداوم یافت، به‌طوری‌که در شب ۳۱ تیر، رکورد جدیدی به ثبت رساند؛ در حالی که پارسال در همین ساعت میزان مصرف ۵۶ هزار و ۵۶۳ مگاوات بود که نشان از افزایش بیش از یک هزار مگاواتی نسبت به زمان مشابه پارسال دارد.
هفته جنجالی مصرف برق
«هفته‌ای با بیشترین رکوردهای تاریخ مصرف برق»؛ این عنوان به خوبی نشان می‌دهد، صنعت برق ایران هفته تاریخی را پشت سر گذاشته است. در هفته‌ای که گذشت روزها و لحظات پرمصرفی از لحاظ مصرف برق در کشور تجربه شد. طبق آمار رسمی شرکت مدیریت شبکه برق ایران، شنبه هفته گذشته، برای نخستین بار مصرف برق در تاریخ صنعت برق کشور از مرز ۵۸ هزار مگاوات گذشت. در پیک روزانه شنبه (۲۸ تیرماه)، رکورد مصرف برق به میزان ۵۸ هزار و ۱۴ مگاوات ثبت شد؛ این رکورد جدید چند ساعت بعد در پیک شبانه همان روز شکسته شد. در ساعات اولیه شب بیست و هشتم تیرماه با ثبت مصرف لحظه‌ای ۵۸ هزار و ۱۶۷ مگاوات، رکورد جدیدی در مصرف برق کشور ثبت شد.
اما در روز یکشنبه پیک روزانه مصرف برق بالای ۵۸ هزار مگاوات و به میزان ۵۸ هزار و ۹۰ مگاوات بود و بار دیگر پیک شبانه در روز بیست و نهم تیرماه، رکوردشکن شد. در ساعات اولیه یکشنبه شب، پیک مصرف برق به ۵۸ هزار و ۲۵۲ مگاوات رسید. روز دوشنبه اگرچه پیک روزانه و شبانه مصرف برق بیش از ۵۸ هزار و ۲۰۰ مگاوات بود، اما رکورد پیک شبانه یکشنبه شکسته نشد. همچنین روز سه‌شنبه باز هم اوج‌گیری مصرف برق در کشور بالا گرفت، به‌طوری‌که پیک روزانه مصرف برق به ۵۸ هزار و ۲۴۴ مگاوات و پیک شبانه مصرف برق با رکوردشکنی جدید به ۵۸ هزار و ۲۵۴ مگاوات رسید.
اما روز چهارشنبه، پیک مصرف برق به زیر ۵۸ هزار مگاوات بازگشت و در روز پنج‌شنبه نیز شاهد ثبت پیک روزانه زیر ۵۷ هزار مگاوات و پیک شبانه زیر ۵۶ هزار مگاوات بودیم. بنابراین در هفته‌ای که گذشت می‌توان گفت بیشترین پیک لحظه‌ای مصرف برق در تاریخ صنعت برق کشور با مصرف ۵۸ هزار و ۲۵۴ مگاوات در ساعت ۲۱ و ۲۵ دقیقه سه‌شنبه (سی و یکم تیرماه) ثبت شد.
خانگی پرمصرف بود یا صنعت و کشاورزی؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد، مصرف برق بخش صنایع در هفته گذشته افزایشی بوده است؛ به‌طوری که در ساعت ۲۱ و ۲۵ دقیقه ۳۱ تیرماه، ۴ هزار و ۵۸۲ مگاوات برق در این بخش مصرف شد. میزان مصرف برق صنایع در روز ۳۱ تیر پارسال، ۴ هزار و ۳۵۷ مگاوات ثبت شده بود. طبق اعلام سخنگوی صنعت برق کشور، امسال تاکنون رشد مصرف برق در بخش کشاورزی به بیش از ۴ درصد رسیده است، ضمن آنکه بخش صنایع نیز رشد مصرف ۶/ ۱۰ درصدی را تجربه کرده‌اند. رشد مصرف برق در بخش‌های کشاورزی و صنعت در حالی است که سالانه حدود یک میلیون مشترک جدید به مشترکان صنعت برق افزوده می‌شود و علاوه بر آن حدود ۱۰۰۰ مگاوات مشترک جدید صنعتی و تولیدی نیز اضافه می‌شوند.
مصطفی رجبی مشهدی، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی شرکت توانیر در گفتوگو با «ایرنا» به تشریح دلایل سبقت بی‌سابقه مصرف برق پرداخته است. به اعتقاد او، ورود و اضافه شدن مشترکان جدید و نیز رشد مصرف در دو بخش کشاورزی و صنعت از عوامل اصلی افزایش مصرف برق امسال محسوب می‌شود.
سخنگوی صنعت برق معتقد است، علاوه بر این عوامل، بارهای سرمایشی (استفاده از وسایل سرمایشی) به شدت در حال افزایش است. او علت افزایش بار سرمایشی را استفاده بیشتر از کولرهای گازی نسبت به کولرهای آبی دانست و گفت: افزایش بار سرمایشی به دلیل نبود آمادگی لازم برای تحمل این افزایش، ممکن است شبکه را با مشکل روبه رو کند. او افزود: بیش از ۲۲ هزارمگاوات از مصرف برق، ناشی از افزایش مصرف وسایل سرمایشی است که این میزان بیش از مصرف چهار کشور همسایه ایران است.
مشهدی رجبی به گسترش موج دوم بیماری کرونا در کشور اشاره و بیان کرد: اکنون برخی مراکز به تامین برق پایدار نیاز دارند و از طرف دیگر بیماران و کسانی که در منازل خود می‌مانند، نیاز بیشتری به برق دارند. به گفته او سال ۹۷ رشد مصرف کمتر از ۳ درصد بود که این میزان در سال ۹۸ به حدود یک درصد کاهش یافت و امسال با همکاری خوب مشترکان می‌توان امیدوار بود که رشد در حد یک درصد و اندکی کمتر باشد.
در حالی مصرف برق در بخش صنعت و کشاورزی نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش یافته است که محمدحسن متولی‌زاده، مدیرعامل توانیر معتقد است در بخش خانگی با وجود آنکه مردم بیشتر از گذشته در منازل حضور دارند، اما مصرف برق بخش خانگی تاکنون افزایشی نداشته و منحنی بار، نشان‌دهنده آن است که مصرف برق از صبح تا ظهر به تدریج افزایش می‌یابد.
از سوی دیگر، سپهر برزی‌مهر، دبیر سندیکای صنعت برق ایران درمورد رکوردزنی مصرف برق در کشور به «دنیای اقتصاد» گفت: افزایش گرمای هفته اخیر، دلیل اصلی عبور از رکورد پیک مصرف بوده است. او ادامه داد: در مورد افزایش مصرف برق در شب هم می‌توان گفت، مشوق‌هایی که توانیر برای بخش کشاورزی برای موکول کردن ساعات کارکرد چاه‌های کشاورزی به ساعات غیر پیک در نظر گرفته است، می‌تواند تاثیرگذار باشد.
به گفته برزی‌مهر، شرایط قرنطینه و توصیه‌های وزارت بهداشت برای ماندن در خانه نیز می‌تواند در افزایش مصرف برق بخش خانگی تاثیرگذار باشد و در نگاه بدبینانه نیز ادامه استفاده از برق خانگی، صنعت و کشاورزی برای استخراج رمز ارز را می‌توان از دلایل افزایش بی‌سابقه مصرف برق در کشور دانست.
خاموشی چقدر نزدیک است؟
فعالان صنعت برق معتقدند، افزایش گرمای تابستانی، کاهش شدید نقدینگی، استهلاک تجهیزات، زمان تعمیرات دوره‌ای واحدهای تولیدی، کمبود لوازم یدکی، افزایش بی‌رویه مصرف برق در زمان کرونا و بسیاری مشکلات اساسی دیگر، همگی باعث اختلال در شبکه تولید، انتقال و توزیع برق کشور شده است. با شروع فصل تابستان سال جاری، در مصاحبه‌های مدیران ارشد صنعت برق کشور شنیده شد که چنانچه مصرف برق در تابستان بیش از ۶۰ هزار مگاوات شود، احتمال خاموشی‌های با برنامه بسیار محتمل است. طبق ارزیابی‌ها به‌طور متوسط با افزایش یک درجه حرارت در کشور، لازم است نیروگاه‌ها حدود ۱۵۰۰ مگاوات برق تولید کنند و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند تا تعادل برقرار شود. از طرفی گرمای بی‌سابقه کره زمین و ایران نیز قطعا از ۳۷ درجه سانتیگراد بالاتر خواهد رفت. بنابراین همواره هشدار نسبت به خاموشی‌ها در فصل تابستان مخابره می‌شود.
حسین مهریان، دبیر انجمن صنفی نیروگاه‌های ایران (اصنا) در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» گفت: خاطرم هست در مقطعی از خدمت در صنعت برق (سال ۶۳)، وقتی که مسوولیت شیفت دیسپاچینگ شرکت توانیر را بر عهده داشتم، در یکی از شیفت‌های کاری من، صدام حسین، ناجوانمردانه خطوط انتقال رینگ تهران را بمباران کرد که باعث قطع شبکه سراسری برق (Blackout) به طورکامل شد که پس از تلاش فراوان از ساعت ۳:۳۰ بامداد تا ۷:۳۰ صبح، توانستیم فقط یک نیروگاه (نیروگاه حرارتی بعثت) را در شبکه قرار دهیم و کشور برای چند ساعتی در خاموشی کامل قرار گرفت. او ادامه داد: از آن زمان به بعد با تلاش تمامی مدیران ارشد کشور در سطوح مختلف بدون کمک خارجی‌ها و با برنامه‌ریزی و اجرای دقیق فعالیت‌های مربوطه در وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه و وابسته واژه «خاموشی» از فرهنگ صنعت برق کشور با وجود تمامی مشکلات تحریم‌های ظالمانه برای دو دهه اخیر حذف شده است.
به گفته حسین مهریان، خاموشی‌ها در این ایام به کشور نزدیک است و اگر چالش‌‌های این صنعت زیرساختی که شامل تامین نقدینگی، تخصیص بودجه و تسهیلات بانکی، روان‌سازی (تسریع) در امور گمرکی، تخصیص ارز و... بیش از پیش فراهم شود در سال‌های آتی واژه «خاموشی» از صنعت برق کشور حذف خواهد شد.
