تحولات سرمایهگذاری مستقیم خارجی در آسیا بررسی شد
افت چشمگیر جریان ورودی و خروجی FDI
انتظار میرود اقتصادهای در حال توسعه بیشترین کاهش در FDI را تجربه کنند. گزارش پیش‌رو که از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران تهیه شده است با استفاده از گزارش آنکتاد به بررسی روند ورودی و خروجی سرمایهگذاری خارجی در مناطق مختلف جهان با تاکید بر منطقه آسیا در سال ۲۰۱۹ و پیشبینی آن در سال ۲۰۲۰ پرداخته است. طبق پیشبینی آنکتاد، جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ (۵۴/ ۱ هزار میلیارد دلار)، حدود ۴۰ درصد کاهش خواهد یافت که این امر باعث می‌شود، رقم FDI برای نخستین بار بعد از سال ۲۰۰۵ به کمتر از یک هزار میلیارد دلار برسد. پیشبینی می‌شود، رقم FDI در سال ۲۰۲۱ دوباره ۵ تا ۱۰ درصد دیگر کاهش یابد و در سال ۲۰۲۲ روند صعودی را آغاز کند. با این وجود، چشم‌انداز جهانی روند سرمایهگذاری خارجی بسیار نامشخص است و بستگی به مدت زمان ادامه بحران شیوع کووید-۱۹ و اثربخشی مداخلات سیاسی برای کاهش اثرات اقتصادی همهگیری این ویروس دارد. ریسک‌های ژئوپلیتیک و مالی و تنش‌های مداوم تجاری به عدم قطعیت‌ها می‌افزاید. شیوع این بیماری همزمان موجب ایجاد شوک عرضه، تقاضا و شوک سیاست‌گذاری برای سرمایهگذاری مستقیم خارجی شده و اقدامات تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی، روند پروژه‌های سرمایهگذاری موجود را کند کرده است. در طول بحران در حوزه سیاست‌گذاری، اقدامات انجام شده توسط دولت‌ها محدودیت‌های جدید سرمایهگذاری را هم در بر می‌گیرد. علاوه بر این، چشم‌انداز رکود عمیق، شرکت‌های چندملیتی را هم مجبور به ارزیابی مجدد پروژه‌ها کرده است. پیشبینی می‌شود با آغاز سال ۲۰۲۲، جریان سرمایهگذاری تحت هدایت زنجیره‌های ارزش جهانی، بازگشت انباشت سهام و بهبود اقتصاد جهانی به آرامی افزایش یابد.
تاثیر کووید-۱۹ بر FDI مناطق مختلف
اگرچه تاثیر همهگیری کووید-۱۹ بر سرمایهگذاری مستقیم خارجی در همه جا شدید است، اما شدت آن در مناطق گوناگون، متفاوت است. انتظار میرود اقتصادهای در حال توسعه، بیشترین کاهش FDI را تجربه کنند، زیرا آنها بیشتر به سرمایهگذاری در زنجیره ارزش جهانی و صنایع متمرکز و استخراجی- که به‌شدت ضربه خورده‌اند- متکی هستند. علاوه بر این اقتصادهای در حال توسعه قادر به اجرای اقدامات پشتیبانی اقتصادی مانند اقتصادهای توسعه‌یافته نیستند. در میان کشورهای توسعه‌یافته، انتظار میرود در سال ۲۰۲۰، جریان‌های ورودی سرمایهگذاری مستقیم خارجی به اروپا، ۳۰ تا ۴۵ درصد کاهش یابد که این رقم به‌طور قابل توجهی بیشتر از کشورهای آمریکای شمالی و سایر اقتصادهای توسعه‌یافته (با متوسط کاهش ۲۰ تا ۳۵ درصد) است. دلیل این کاهش در اروپا ورود بحران به منطقه بوده است. در سال ۲۰۱۹، جریان ورودی FDI به سمت کشورهای توسعه‌یافته با ۵ درصد افزایش نسبت به ۲۰۱۸ به ۸۰۰ میلیارد دلار رسیده است. پیشبینی می‌شود در سال ۲۰۲۰ جریان‌های سرمایهگذاری مستقیم خارجی به آفریقا ۲۵ تا ۴۰ درصد کاهش یابد. این روند منفی با افت قیمت کالاها، تشدید خواهد شد. در سال ۲۰۱۹، جریان‌های سرمایهگذاری مستقیم خارجی به آفریقا با کاهش ۱۰ درصدی به ۴۵ میلیارد دلار رسیده است. جریانات ورودی FDI به کشورهای در حال توسعه آسیا به دلیل آسیب‌پذیری این کشورها نسبت به اختلالات زنجیره تامین به‌شدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت که علت آن میزان بالای سرمایهگذاری مستقیم خارجی مبتنی بر زنجیره تامین در منطقه و فشارهای جهانی برای تنوع بخشیدن به مکان‌های تولید است. پیشبینی می‌شود در این منطقه FDI در سال ۲۰۲۰ حدود ۳۰ تا ۴۵ درصد کاهش یابد. در سال ۲۰۱۹، جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی به منطقه با وجود دستاوردهای جنوب‌شرقی آسیا، چین و هند، نسبت به سال قبل از آن ۵ درصد کاهش یافت و به ۴۷۴ میلیارد دلار رسید. طبق پیشبینی، جریان ورودی FDI در آمریکای لاتین و حوزه کارائیب در سال ۲۰۲۰ به حدود نصف سال ۲۰۱۹، کاهش خواهد یافت. چشم‌انداز سرمایهگذاری در این منطقه بسیار ناخوشایند است، زیرا بیماری همه‌گیر باعث آشفتگی سیاسی و ضعف‌های ساختاری در چند اقتصاد شده است. در سال ۲۰۱۹، FDI ورودی در آمریکای لاتین و کارائیب با رشد ۱۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۸، به ۱۶۴ میلیارد دلار رسیده است. انتظار میرود، جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی به اقتصادهای در حال گذار، ۳۰ تا ۴۵ درصد کاهش یابد. این کاهش تا حدود زیادی بهبود ورود FDI به این منطقه در سال ۲۰۱۹ (افزایش بیش از ۵۹ درصدی و رسیدن به ۵۵ میلیارد دلار) را خنثی می‌کند. آسیای در حال توسعه ۸/ ۳۰ درصد از جریان ورودی FDI جهان را در سال ۲۰۱۹ به خود اختصاص داده (حدود ۴۷۴ میلیارد دلار) که این میزان نسبت به سال ۲۰۱۸ حدود ۵ درصد کاهش یافته است. پنج اقتصاد بزرگ میزبان جریان FDI در این منطقه را که شامل چین، هنگ‌کنگ، سنگاپور، هند و اندونزی می‌شود به همراه درصد تغییر آنها در سال ۲۰۱۹ را نشان می‌دهد. علاوه بر این، کشورهای چین، هنگ‌کنگ، جمهوری کره، سنگاپور و امارات نیز پنج کشور برتر منطقه در زمینه جریان خروجی FDI هستند.
چشم‌انداز FDI در آسیای در حال توسعه
پیشبینی می‌شود در سال ۲۰۲۰ جریان ورودی FDI به منطقه آسیای در حال توسعه، در نتیجه همهگیری کووید-۱۹، اقدامات تعطیلی متعاقب آن، اختلالات زنجیره تامین و رکود اقتصادی، بین ۳۰ تا ۴۵ درصد کاهش یابد. کاهش درآمد شرکت‌ها و رکود تقاضای جهانی نیز بر سرمایهگذاری خارجی این منطقه تاثیر می‌گذارد. این همهگیری، ارتباط داخلی عمیق اقتصادها و کارخانه‌ها در آسیا و سایر مناطق جهان را برجسته و توقف فعالیت اقتصادی در چین، آسیب‌پذیری زنجیره‌های تامین و نقش مهم این کشور و سایر اقتصادهای آسیا به‌عنوان قطب‌های تولید جهانی را برجسته کرده است. این امر می‌تواند شرکت‌های چندملیتی را به سرعت بخشیدن به جابه‌جایی سرمایهگذاری و انتقال مجدد فعالیت‌های زنجیره ارزش جهانی، تحت تاثیر روند طولانی‌مدت FDI در منطقه ترغیب کند.
همه مناطق فرعی آسیای در حال توسعه و پنج مقصد عمده سرمایهگذاری خارجی منطقه که در سال ۲۰۱۹ حدود ۸۰ درصد از جریان ورودی FDI آسیا را به خود اختصاص داده‌اند، شاهد کاهش سرمایهگذاری در طیف گسترده‌ای از صنایع و در درجه اول در صنایع ساخت و خدمات خواهند بود. تعداد پروژه‌های اعلام شده سرمایهگذاری گرینفیلد در سه ماه نخست سال ۲۰۲۰،۳۷ درصد کاهش یافته است. تعداد پروژه‌های ادغام و تملک در آوریل ۲۰۲۰ نسبت به متوسط رقم ماهانه ۲۰۱۹ به میزان ۳۵ درصد کاهش یافته است. همچنین بسیاری از شرکت‌های چندملیتی هشدارهایی در مورد کمبود درآمدهای خود داده‌اند و برنامه‌های سرمایهگذاری خود را به دلیل تمرکز بر بازسازی یا تحکیم عملیات تجاری خود برای سال ۲۰۲۰ به تعویق انداخته‌اند. این بیماری همه‌گیر، کاهش درآمد حاصل از سرمایهگذاری مجدد شرکت‌های وابسته خارجی مستقر در منطقه را تسریع می‌کند. انتظار میرود، جریان خروجی FDI نیز به دلیل چالش‌های رو به رشد نقدینگی که شرکت‌های منطقه با آن روبه رو هستند، با کاهش مواجه شود. رکود اقتصادی جهانی، بیشترین فشار را بر جریان‌های ورودی و خروجی سرمایه خواهد داشت و بنابراین انتظار میرود رشد اقتصادی در آسیا به صفر برسد. چین به‌شدت تحت تاثیر بیماری همه‌گیر قرار گرفته است. در سه ماه نخست سال ۲۰۲۰ اقتصاد چین برای نخستین بار منقبض شده و نرخ رشد منفی ۶/ ۸ درصدی را تجربه کرد. اقدامات شدید صورت گرفته برای مهار شیوع ویروس، تاثیر اقتصادی عمیقی در چین داشته است. هزینه‌های خرده فروشی که مشارکت حدود ۶۰ واحد درصدی در رشد اقتصادی چین در سال ۲۰۱۹ داشته، ۱۹ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته و سرمایهگذاری در دارایی‌های ثابت به‌عنوان یکی دیگر از محرک‌های اصلی رشد، ۱۶ درصد افت کرده است. هزینه سرمایهگذاری شرکت‌های چندملیتی چین در دو ماه نخست سال ۲۰۲۰ با ۲۵ درصد کاهش مواجه شده و در مقابل این تحولات، جریان ورودی سرمایهگذاری مستقیم خارجی به چین در فصل اول ۲۰۲۰ به استثنای بخش مالی در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۱۹ میلادی، ۱۳ درصد کاهش یافته و به ۳۱ میلیارد دلار رسیده است. علاوه بر این، استمرار نااطمینانی از تنش‌های تجاری چین و آمریکا منجر به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران در فضای سرمایهگذاری جهانی خواهد شد. جریان ورودی FDI در آسیای شرقی نیز تغیراتی رخ داده است. در سال ۲۰۱۹، جریان مستقیم FDI به کشورهای در حال توسعه آسیا ۵درصد کاهش یافته و به ۴۷۴ میلیارد دلار رسیده است. با این وجود، این منطقه همچنان یک مقصد مهم برای جریان FDI باقی مانده و میزبان بیش از ۳۰درصد از جریان‌های سرمایهگذاری مستقیم خارجی جهان است. این کاهش به واسطه افت ۱۳ درصدی سرمایهگذاری در آسیای شرقی به‌ویژه در هنگ‌کنگ و جمهوری کره اتفاق افتاده است. جریان ورودی سرمایهگذاری مستقیم خارجی به آسیای شرقی در سال ۲۰۱۹ با ۱۳ درصد کاهش به ۲۳۳ میلیارد دلار رسید. در این میان، جریان ورودی FDI به چین در این سال به‌عنوان دومین دریافت‌کننده FDI جهان با وجود تنش‌های تجاری افزایش یافته و به ۱۴۱میلیارد دلار رسید. استمرار آزادسازی سرمایهگذاری در چین و حذف محدودیت‌های آن منجر به افزایش ۱۳ درصدی سرمایهگذاری در صنایع خدماتی شده که بیش از ۷۰ درصد از کل جریان‌های مستقیم خارجی را به خود اختصاص داده‌اند. علاوه بر این، افزایش سرمایهگذاری در صنعت (ساخت) به افزایش این روند کمک کرده است. ترکیب سرمایه‌گذاران اصلی در چین تا حد زیادی بدون تغییر باقی مانده، به‌طوری که ورود سرمایه از ایالات‌متحده و اروپا کاهش یافته است، اما از سوی کشورهای ASEAN افزایش یافته است و سرمایهگذاری منطقه‌ای همچنان ادامه دارد. از طرف دیگر، شرکت‌های چند ملیتی جمهوری کره و ژاپن به تعدیل استراتژیک خود در چین ادامه دادند و برخی از تولیدات کارمحور را به خارج از کشور منتقل کردند، در حالی که همچنان در حال سرمایهگذاری در فعالیت‌های تولیدی با سطح فناوری بالا هستند. به‌عنوان نمونه؛ سامسونگ آخرین کارخانه تولید تلفن همراه خود را در اکتبر ۲۰۱۹ در چین بسته، اما در ماه بعد از آن، ۸ میلیارد دلار برای تولید تراشه‌های حافظه در آنجا سرمایهگذاری کرده است. علاوه بر چین در سال ۲۰۱۹ جریان سرمایهگذاری به هنگ‌کنگ با ۳۴ درصد کاهش به ۶۸ میلیارد دلار رسید و چهارمین کاهش پیاپی سالانه را ثبت کرد. در هنگ‌کنگ، این کاهش به دلیل کاهش درآمد شرکت‌ها و تاثیر ادامه ناآرامی‌های اجتماعی بر اقتصاد بوده است.
جریان ورودی FDI در آسیای جنوب‌شرقی
آسیای جنوب‌شرقی نیز در نتیجه بیماری کووید-۱۹ روند کاهش چشمگیر اقتصادی را تجربه می‌کند که شامل اختلال در تولید و زنجیره‌های عرضه در بسیاری از صنایع است. در آسیای جنوب‌شرقی، جریان ورودی سرمایه در سال ۲۰۱۹ میلادی، ۵درصد افزایش یافته و به ۱۵۶ میلیارد دلار رسیده است که ناشی از افزایش قابل‌توجه سرمایهگذاری در چند کشور، به‌ویژه اندونزی، سنگاپور و ویتنام است. این سه کشور بیشترین دریافت‌کننده FDI سال ۲۰۱۹ در منطقه آسیای جنوب‌شرقی بوده‌اند که بیش از ۸۰ درصد ورودی سرمایهگذاری خارجی به منطقه را دریافت کرده‌اند، اما در فصل نخست ۲۰۲۰، سنگاپور با کاهش ۲۰ درصدی در سرمایهگذاری گرینفیلد مواجه شده و تعهدات سرمایهگذاری در ویتنام و اندونزی در مدت مذکور ۱۰ درصد کاهش یافته است. فروش قراردادهای ادغام و تملک نیز در سه ماه نخست سال ۲۰۲۰ حدود۸۷ درصد کاهش یافته است. درآمدهای پایین شرکت‌های چند ملیتی آسیای جنوب‌شرقی و وابستگان خارجی، مانع سرمایهگذاری بیشتر در آن می‌شود. در بلندمدت، برخی کشورها که مزایای هزینه‌ای نیروی کار کمتری دارند (مانند اندونزی و ویتنام) به‌عنوان شرکت‌های چندملیتی، می‌توانند نسبت به قبل بهتر عمل کنند. آنها می‌توانند از تصمیمات شرکت‌های چندملیتی برای متنوع‌سازی ریسک‌های جغرافیایی و ایجاد زنجیره‌های تامین بیشتر استفاده کنند. افزایش جریان ورودی سرمایه از آسیای شرقی، ایالات‌متحده و از ASEAN باعث افزایش سرمایهگذاری در این منطقه شده است.
جریان ورودی FDI در آسیای جنوبی
میزان ورود سرمایه خارجی به جنوب آسیا در سال ۲۰۱۹ با ۱۰ درصد رشد نسبت به سال قبل از آن به حدود ۵۷ میلیارد دلار رسیده است. این رشد عمدتا با افزایش سرمایهگذاری در هندوستان همراه بوده که موانع سرمایهگذاری را در اواسط سال۲۰۱۹ کاهش داده است. هند به‌عنوان بزرگ‌ترین میزبان جریان FDI در این منطقه با رشد ۲۰ درصدی ورود سرمایه خارجی در این سال، جریان ورودی FDI خود را به حدود ۵۱میلیارد دلار رسانده است. بیشترین سرمایهگذاری در هند در حوزه صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات و صنعت ساخت بوده است. در منطقه آسیای جنوبی نیز انتظار میرود، FDI در سال ۲۰۲۰ به‌شدت منقبض شود. در سه ماه نخست ۲۰۲۰، تعداد و ارزش سرمایه‌گذاری‌های گرینفیلد این منطقه به ترتیب ۴ درصد و ۳۱ درصد کاهش یافته و معاملات ادغام و تملک منطقه نسبت به متوسط سه ماهه خود در سال ۲۰۱۹ با ۵۶ درصد کاهش به ۷/ ۱ میلیارد دلار رسیده است. در هند که بیش از ۷۰ درصد انباشت سرمایه ورودی را به خود اختصاص داده در سه ماه اول ۲۰۲۰، تعداد سرمایهگذاری گرینفیلد اعلام شده، ۴ درصد کاهش یافته و معاملات ادغام و تملک هم ۵۸ درصد منقبض شده است. با این وجود، جریان ورودی FDI به هند در بلندمدت رشد داشته است. رشد مثبت، هرچند پایین اقتصادی در دوره پس از بیماری و بازار بزرگ هند، همچنان منجر به جذب ورود سرمایه‌گذاری‌ها به این کشور خواهد شد. با این وجود، بزرگی چالش‌های لجستیکی در مدت تعطیلی اقتصادی و پس از آن می‌تواند یک خطر بزرگ برای کاهش FDI در میان‌مدت باشد. اقتصاد دیجیتال و املاک و مستغلات، دو صنعت که قبل از همهگیری در حال جذب FDI به کشورها بودند، می‌تواند در جهات مختلف تحول یابد. با این وجود، اقتصاد دیجیتال احتمالا شاهد ادامه سرمایه‌گذاری‌ها خواهد بود، اما املاک و مستغلات با فشارهای قابل‌توجهی از کاهش تقاضا و محدودیت‌های تامین مالی روبه رو خواهند شد. صنایع پرطرفدار هند که شامل خدمات حرفه‌ای و اقتصاد دیجیتال است، می‌توانند سریع‌تر رشد کنند، در صورتی که شرکت‌های سرمایهگذاری جهانی و شرکت‌های فناوری علاقه خود را به بازار هند همچنان از طریق تملک، نشان می‌دهند.
جریان ورودی FDI به بنگلادش در سال ۲۰۱۹، به‌عنوان یکی از مقاصد مهم FDI در جنوب آسیا با ۵۶ درصد کاهش به ۶/ ۱ میلیارد دلار رسیده است. در این کشور، صنعت پوشاک به‌عنوان یک صنعت صادرات‌محور، یکی از مقاصد مهمFDI بوده که سرمایه‌گذاران اصلی آن جمهوری کره، هنگ‌کنگ و چین هستند. انتظار میرود در سال ۲۰۲۰ این بخش به‌شدت تحت‌تاثیر بسته شدن کارخانه‌ها و کاهش تقاضای جهانی پوشاک باشد. در آوریل ۲۰۲۰، انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوشاک بنگلادش برآورد کرده است که صادرات این صنعت بیش از ۳ میلیارد دلار لغو شده یا به حالت تعلیق درآمده است.
جریان ورودی FDI در آسیای غربی
در سال ۲۰۱۹ با وجود افزایش قابل توجه سرمایهگذاری در امارات و عربستان‌سعودی، جریان ورودی سرمایهگذاری خارجی در غرب آسیا با افت ۷ درصدی به حدود ۲۸ میلیارد دلار رسیده است. سه کشور ترکیه، امارات و عربستان بیشترین میزان ورود سرمایه در سال ۲۰۱۹ را به خود اختصاص داده‌اند. امارات بزرگ‌ترین دریافت‌کننده FDI در منطقه است که ورود سرمایه آن تقریبا ۱۴ میلیارد دلار بوده و حدود یک‌سوم نسبت به سال قبل رشد داشته است. این رشد بیشتر به علت معاملات عمده سرمایهگذاری در زمینه نفت و گاز به‌ویژه در ابوظبی صورت گرفته است. جریان ورودی FDI به عربستان‌سعودی برای دومین سال متوالی با رشد بیش از ۷ درصدی به ۶/ ۴ میلیارد دلار افزایش یافت که به دلیل چند معامله بزرگ ادغام و تملک بوده است. جریان ورودی FDI به ترکیه در سال ۲۰۱۹ با کاهش شدید ۳۵ درصدی مواجه شده و به ۴/ ۸ میلیارد دلار رسیده است. این کاهش رشد، ناشی از نااطمینانی اقتصادی جهان و همچنین رشد پایین بوده است. بر خلاف دیگر اقتصادهای بزرگ غرب آسیا که دارای منابع طبیعی غنی هستند، اقتصاد ترکیه بیشتر در معرض شرایط کلان اقتصاد جهانی و محدودیت جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی قرار دارد. در سال ۲۰۲۰، غرب آسیا با شوک اقتصادی دوگانه کاهش قیمت نفت و همهگیری کووید-۱۹ مواجه شده که طبق پیشبینی صندوق بین‌المللی پول انتظار میرود، منجر به انقباض اقتصادی ۳ تا ۴ درصدی شود. جریان ورودی FDI در این منطقه در سال ۲۰۲۰ با کاهش شدید روبه‌رو خواهد شد و صنایع دریافت‌کننده عمده FDI مانند نفت و گاز، گردشگری، حمل و نقل هوایی و خدمات مالی احتمالا به‌شدت تحت تاثیر آن قرار خواهند گرفت. در شرایط فعلی، شرکت‌های چندملیتی در منطقه انتظار دارند تا درآمد آنها کاهش قابل توجهی داشته باشد. به‌عنوان نمونه، شرکت‌های چندملیتی عربستان‌سعودی، ترکیه و امارات به ترتیب از انتظار کاهش ۶۷ درصدی، ۲۷ درصدی و ۲۱ درصدی درآمدهای خود خبر داده‌اند. به همین ترتیب، ارزش و تعداد پروژه‌های اعلام شده گرینفیلد در غرب آسیا در سه ماه نخست ۲۰۲۰ در مقایسه با میانگین سه ماهه سال ۲۰۱۹، به ترتیب ۵۶ درصد و ۳۴ درصد کاهش یافته است. باوجود اینکه چشم‌انداز سرمایهگذاری در غرب‌آسیا نامعلوم است، اما برخی از نشانه‌ها حاکی از آن است که سرمایهگذاری مستقیم خارجی در دوره میان‌مدت بهبود می‌یابد، چراکه نخست، سطح سرمایهگذاری قبل از بحران فعلی متناسب با پتانسیل اقتصادی منطقه نبوده است. دوم، اقتصادهای بزرگ منطقه بسته‌های محرک اقتصادی بزرگی را معرفی کرده‌اند که این امر می‌تواند آسیب اقتصادی دوره بحران را کاهش دهد و شرایط را برای ورود FDI آماده کند. سوم، اعلامیه‌های اخیر برخی از پروژه‌های بزرگ سرمایهگذاری در غرب آسیا با وجود بحران‌های چندجانبه، اعتماد سرمایه‌گذاران را نشان می‌دهد. بهبود فضای سرمایهگذاری در کشورها می‌تواند اثر کاهشی سرمایهگذاری را در میان‌مدت کمتر کند. به‌عنوان نمونه، جریان ورودی FDI به عربستان‌سعودی می‌تواند مشمول مقررات جدیدی شود که ۱۰۰ درصد تملک خارجی در چند صنایع، از جمله گردشگری و تسهیل مجوزهای سرمایهگذاری و مقررات ویزا را فراهم کند. به همین ترتیب در امارات، فهرستی برای FDI در آوریل ۲۰۲۰ تصویب شد که مطابق آن، تملک کامل خارجی در بسیاری از فعالیت‌ها هموار می‌شود و می‌تواند در بلندمدت از جریان ورودی سرمایهگذاری به کشور پشتیبانی کند.
جریان خروجی FDI
جریان‌های خروجی سرمایهگذاری مستقیم خارجی از آسیا در سال ۲۰۱۹ به دلیل کاهش ۵۲درصدی خرید قراردادهای ادغام و تملک شرکت‌های آسیایی، افت قیمت کالاها و کاهش سرمایهگذاری خارجی شرکت‌های چندملیتی مستقر در اقتصادهای عمده منطقه، ۱۹ درصد کاهش یافته و به ۳۲۸ میلیارد دلار رسیده است.جریان خروجی سرمایه از شرق آسیا با کاهش ۲۱ درصدی در سال ۲۰۱۹، سومین کاهش متوالی سالانه را تجربه کرده و به حدود ۲۲۴ میلیارد دلار رسیده که بیشتر به دلیل کاهش ۱۸ درصدی خروج سرمایه از چین و کاهش ۲۸ درصدی آن از هنگ‌کنگ بوده است.
خروج سرمایه از جمهوری کره نیز طی این مدت حدود ۷ درصد کاهش یافته است. خروج سرمایه از آسیای جنوبی رشد ۶ درصدی داشته که به علت افزایش خروج سرمایه از هند بوده است. با این وجود انتظار میرود، این خروج سرمایه از هند در سال ۲۰۲۰ کاهش یابد. در آسیای غربی، خروج سرمایه از ۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ به حدود ۳۶ میلیارد دلار کاهش یافته است. مهم‌ترین کشورهایی که در این منطقه خروج سرمایه خود را کاهش داده‌اند، عربستان و کویت هستند. در ترکیه خروج سرمایه در سال ۲۰۱۹ حدود ۲/ ۸ میلیارد دلار بوده که نسبت به سال ۲۰۱۸ (۶/ ۳ میلیارد دلار) کاهش داشته است.
مقایسه جریان ورودی و خروجی سرمایه ایران و ترکیه نشان می‌دهد، ورود سرمایه به ایران در سال۲۰۱۹ با کاهش حدود ۳۷ درصدی به حدود ۵/ ۱ میلیارد دلار رسیده و در ترکیه، جریان ورودی سرمایه در سال ۲۰۱۹ با کاهش ۳۵ درصدی مواجه شده و به رقم ۴/ ۸ میلیارد دلار رسیده است. انباشت جریان ورودی سرمایه ایران در پایان سال ۲۰۱۹ به حدود ۴/ ۵۷ میلیارد دلار رسیده، در حالی که برای ترکیه حدود ۱۶۵ میلیارد دلار بوده است. خروج سرمایه از ایران نیز در سال ۲۰۱۹ با افزایش حدود ۱۳ درصدی نسبت به سال قبل حدود ۸۵ میلیون دلار برآورد شده است. در ترکیه خروج سرمایه در سال ۲۰۱۹ حدود ۸/ ۲ میلیارد دلار بوده که نسبت ۶/ ۳ میلیارد دلار سرمایه خارج شده آن در سال ۲۰۱۸، کاهش داشته است. انباشت جریان خروجی سرمایه ایران در پایان سال ۲۰۱۹ به حدود ۴ میلیارد دلار و انباشت جریان خروجی سرمایه ترکیه در پایان سال ۲۰۱۹ به حدود ۴۸ میلیارد دلار رسیده است.
