«دنیای‌اقتصاد» برمبنای گزارش ۲ نهاد بین‌المللی بررسی می‌کند
چشم‌انداز خاکستری بازار جهانی فولاد
در این گزارش تاکید شده میزان تولید ماهانه فولاد ایران، با کاهش ۲۰ درصدی رو‌به‌رو شده است. براساس این گزارش چین برخلاف سایر تولیدکنندگان جهان با رشد تولید فولاد و افزایش سهم از بازار جهانی مواجه بوده، به همین دلیل چین به نقطه اتکای بازار این کامودیتی در جهان تبدیل شده است. به گفته انجمن جهانی فولاد تولید چین ۶ میلیون تن افزایش یافته؛ به این ترتیب دو سوم فولاد موجود در بازارهای جهانی در چین تولید شده است. انجمن جهانی فولاد اعلام کرده آمریکا و اروپا و سایر تولیدکنندگان اصلی به شدت با کاهش تولید مواجه شده‌اند.
کاهش سطح تقاضا در جهان
انجمن جهانی فولاد، پس از وقفه‌ای به نسبت کوتاه، با انتشار گزارش چشم‌انداز کوتاه مدت فولاد جهان پیش‌بینی کرده سطح تقاضای سالانه فولاد با کاهشی ۴/ ۶ درصدی به ۶۵/ ۱ میلیارد تن تا پایان سال ۲۰۲۰ برسد. در این گزارش پیش‌بینی شده به رغم سقوط تقاضا در سال ۲۰۲۰ میزان مصرف فولاد جهانی در سال ۲۰۲۱ تا نزدیکی سطوح پیش از شیوع بیماری کووید- ۱۹ بازیابی خواهد شد. انجمن جهانی فولاد امیدوار است چین به‌عنوان دومین اقتصاد شاخص جهان از طریق بازسازی صنعت ساخت‌و‌ساز افت تقاضا جهانی فولاد را جبران کند. تعطیلی صنایع ماشین‌آلات مکانیکی و خودروسازی نیز تاثیرات شدیدی را بر میزان تقاضا فولاد در بازار جهانی گذاشته است.
کاهش کم‌سابقه تولید فولاد ایران
تولید فولاد خام در سراسر جهان در ماه مارس سال جاری میلادی ۳/ ۱۴۷ میلیون تن بوده؛ آمار جدید نشانگر کاهش ۲/ ۱۰ میلیون تنی تولید است. میزان تولید جهانی ماه آوریل فولاد خام، منعکس شده در گزارش انجمن جهانی فولاد نشان می‌دهد دلیل کاهش چشمگیر ۱۳ درصدی میزان تولید فولاد، کاهش تقاضا بر اثر تعطیلی صنایع خودرو و تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی ناشی از شیوع کرونا بوده است. آمار انجمن جهانی فولاد نشان می‌دهد میزان تولید ایران در ماه آوریل سال جاری میلادی به دلیل شیوع ویروس کرونا و پیامدهای آن ۴۶۰ هزار تن نسبت به ماه مارس کاهش یافته است. صنعت فولاد ایران در ماه مارس ۲۵۰/ ۲ میلیون تن فولاد خام تولید کرده که این میزان در ماه آوریل با کاهشی ۴/ ۲۰ درصدی به ۷۹۰/ ۱ میلیون تن کاهش یافته است.
از ماه آگوست سال ۲۰۱۷ تاکنون چنین میزان تولیدی در صنعت فولاد کشور بی‌سابقه بوده است. در این بازه زمانی ۳ ساله، تنها در ماه فوریه سال ۲۰۱۸ تولید ماهانه ایران با ۶۵۶/ ۱ میلیون تن، کمتر از آمار تولید در ماه آوریل ۲۰۲۰ بوده است. در یک سال منتهی به آوریل سال جاری هم میزان تولید فولاد خام ایران در بازه‌ای میان ۳۱۱/ ۲ میلیون تن در ماه سپتامبر ۲۰۱۹ به‌عنوان بالاترین حجم تولید و در ماه جولای ۲۰۱۹ نیز با ۰۴۵/ ۲ تن فولاد خام تولید شده به‌عنوان پایین‌ترین حجم تولید قرار داشته است. این آمار نمایانگر کاهش شدید تولید فولاد در ایران بوده که البته با آمار سایر کشورهای جهان که انجمن جهانی فولاد منتشر کرده است نیز ارتباطی معنادار و مشخص دارد.
عبور چین از سیلاب کرونا
در گزارش انجمن جهانی فولاد بزرگ‌ترین تولید‌کننده فولاد در جهان، یعنی چین در ماه آوریل با رشدی ۲/ ۰ درصدی در مقایسه با آوریل ۲۰۱۹، میزان تولید فولاد خام خود را به ۸۵ میلیون تن رسانده است. چین به‌عنوان دومین اقتصاد جهان توانسته تا حدود زیادی از محدودیت‌های ناشی از کرونا عبور کرده و عرضه و تقاضا را به تعادلی نسبی و به سطوح پیش از دوران بیماری کووید-۱۹ برساند. چین در ماه آوریل ۶ میلیون تن تولید خود را نسبت به ماه مارس افزایش داده است. این افزایش تولید سهم چین را در بازار جهانی فولاد از ۶/ ۵۳ درصد در ماه مارس به میزان ۶۲ درصد در ماه آوریل رسانده که دو سوم کل تولید فولاد جهان است. هند اما با ۲/ ۶۵ درصد کاهش تولید ماهانه نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۱۹ میزان تولید فولاد خام خود را به ۱/ ۳ میلیون تن در ماه کاهش داد. البته انجمن جهانی فولاد در گزارش تولید ماهانه خود اشاره کرده؛ به‌دلیل مشکلاتی که در پی پاندمی کووید-۱۹ در جهان به‌وجود آمده، ممکن است بسیاری از این ارقام که تخمینی هستند با به روز رسانی‌های بعدی اطلاعات مورد تجدید نظر قرار گیرند.
کاهش تولید از ژاپن تا برزیل
ژاپن نیز در آوریل ۲۰۱۹ چیزی در حدود ۵/ ۲۳ درصد فولاد خام بیشتر نسبت به همین دوره زمانی، در سال ۲۰۲۰تولید کرده است. تولید فولاد ژاپن در آوریل سال جاری به ۶/ ۶ میلیون تن رسیده است. در اروپا نیز تولید فولاد نسبت به سال گذشته ۹/ ۲۲ درصد کاهش یافته است. برزیل، ایالات متحده آمریکا و ترکیه نیز هر کدام به ترتیب ۳۹ درصد، ۵/ ۳۲ درصد و ۳/ ۲۶ درصد کاهش تولید فولاد خام نسبت به مدت مشابه در سال گذشته را تجربه کرده‌اند.
۲۰۲۰؛ سال کاهش تقاضا
وضع بازار جهانی فولاد آن‌قدر نگران‌کننده است که به‌تازگی ادوین باسون، مدیرکل انجمن جهانی فولاد در ویدئو‌کنفرانسی درباره گزارش چشم‌انداز کوتاه مدت فولاد گفت: «کاهش تقاضای فولاد در بیشتر کشورها به‌دلیل میزان مصرف شدت کمتری نسبت به دوران بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۸ داشته؛ زیرا در بحران مالی ضربات سفت و سختی به صنعت فولاد جهان وارد شد.» باسون با اشاره به میزان تقاضای پایین فولاد جهانی اضافه کرد که در بسیاری از اقتصادهای توسعه‌یافته جهان، تقاضای فولاد پیش از دوران کرونا نیز در سطوح پایینی بوده و زنجیره تقاضا در این کشورها از سال ۲۰۰۸ تاکنون بازیابی نشده است. انجمن جهانی فولاد پیش‌بینی کرده مصرف سالانه فولاد در سال ۲۰۲۱ به ۷۲/ ۱ میلیارد تن خواهد رسید که به معنای رشد ۸/ ۳ درصدی تقاضا نسبت به میزان ۶۵/ ۱ میلیارد تنی است که برای سال ۲۰۲۰ در نظر گرفته شده است.
کورسوی امید
نشریه پلتس هم می‌گوید صنایع وابسته به فولاد بر اثر رکود عمومی مصرف، قرنطینه‌ها و اختلال در زنجیره عرضه که از پیامدهای پاندمی کرونا در اقتصاد جهان است، آسیب دیده‌اند. به نوشته پلتس، تقاضا در بیشتر کشورها به شکل چشمگیری کاهش یافته و این کاهش در سه ماه دوم سال بیشتر به چشم آمده است. البته در گزارش این نهاد اعلام شده با رفع قدم به قدم و تدریجی محدودیت‌های ناشی از بیماری کووید-۱۹ مصرف فولاد در نیمه دوم سال بهبود می‌یابد. کاهش تقاضای جهانی فولاد با بهبود سریع‌تر اوضاع در چین، تا حدود زیادی جبران خواهد شد. دومین اقتصاد بزرگ جهان جز در صنایع هتلداری و گردشگری به سرعت در حال بازگرداندن وضعیت به حالت عادی است. در پایان ماه آوریل، تمام بخش‌های عمده مصرف‌کننده فولاد در این کشور به ظرفیت کامل تولید خود بازگشته‌اند و انتظار آن می‌رود تا تقاضای فولاد در این کشور امسال به میزان یک درصد رشد کند. مدیرکل انجمن جهانی فولاد درباره بازیابی تقاضا در سایر نقاط جهان هم گفت: آن‌گونه که ما انتظار داریم روند بازیابی تقاضا در کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی، هند و بازارهای در حال توسعه فولاد در آسیا طولانی‌تر خواهد بود.
بهبود ساخت و ساز
پلتس در گزارش خود اعلام کرده؛ بخش ساخت‌و‌ساز در چین می‌تواند ابزاری مفید برای دولت با هدف حفظ میزان بهبود تقاضا در اقتصاد باشد. صنایع خودروسازی و صنایع ماشینی در میان بخش‌های صنعتی متقاضی فولاد بیشترین آسیب را از بحران کنونی دریافت کرده‌اند. صنعت خودروسازی به دلیل حرکت به سوی وسایل نقلیه برقی و سیاست‌های دولت درباره کاهش حجم تردد و حمل‌و‌نقل در شهرها از پیش به شدت تحت فشار قرار داشت. پیش‌بینی می‌شود صنعت خودرو شاهد افت ۲۰ درصدی جهانی فروش در سال جاری باشد و بهبود سطح فعالیت‌ها در این صنعت به سطوح پیش از بحران می‌تواند چندین سال به درازا بینجامد. تولیدکنندگان ماشین‌آلات مکانیکی نیز در سال جاری با کاهش چشمگیر تقاضا مواجه خواهند شد؛ زیرا بسیاری از پروژه‌های سرمایه‌گذاری به حالت تعلیق درآمده یا قراردادهایشان فسخ شده است. گزارش چشم‌انداز جهانی فولاد در میان تردید‌های ایجادشده بر اثر شیوع بیماری کووید-۱۹ با تاخیر و در ماه ژوئن منتشر شد. انتظار می‌رود این انجمن چشم‌انداز دیگری را نیز در ماه اکتبر منتشر کند.
