براساس بیلان فروش سال ۹۷ اعلام شد
رتبه ۵۰۰ شرکت بزرگ ایران
نتایج رتبهبندی ۵۰۰ شرکت برتر سال ۹۸ اعلام شد. گزارش بیستودومین رتبهبندی شرکتهای ایرانی نشان میدهد که حجم فروش صد شرکت اول امسال براساس اطلاعات مالی سال گذشته، بیش از ۸۹۷هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به کل فروش همین صد شرکت در سال قبل ۳۷درصد رشد داشته است. از سوی دیگر، نتایج اعلام شده نشان دهنده آن است که فروش شرکت اول فهرست نسبت به فروش شرکت صدم ۳۷ برابر بزرگ تر است. در مجموع ۱۴ شرکت بالای فهرست ۹/ ۵۰ درصد جمع فروش صدشرکت را شکل میدهد که این امر نشاندهنده درجه تمرکز در وضعیت شرکتهای بزرگ ایران است. در رتبهبندی شرکت ها، علاوه بر شاخص «میزان فروش»، ۳۲ شاخص دیگر نیز سنجیده میشود. براساس جزئیات اعلام شده، ۱۰ شرکت اول رتبهبندی (بر اساس بالاترین رتبه فروش) به ترتیب شامل «شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (هلدینگ)»، «شرکت پالایش نفت اصفهان»، «شرکت پالایش نفت بندرعباس»، «بانک ملت (هلدینگ)»، «شرکت فولاد مبارکه اصفهان (هلدینگ)»، «شرکت سرمایهگذاری غدیر (هلدینگ)»، «شرکت نفت ستاره خلیج فارس»، «شرکت سرمایهگذاری پارس آریان (هلدینگ)»، «شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان (هلدینگ)» و «بانک صادرات ایران (هلدینگ)» میشود. اطلاعات سازمان مدیریت صنعتی حاکی از آن است که ۱۰شرکت ابتدای فهرست، فروشی معادل ۲۲ برابر فروش ۱۰شرکت انتهای فهرست دارند. از سوی دیگر، در انتهای فهرست، فروش صدمین شرکت ۱۵,۱۲۷ میلیاردریال بوده است، این در حالی است که صدمین شرکت سال قبل ۱۰.۳۱۴ میلیارد ریال فروش داشته است. به عبارت دیگر، حداقل فروش لازم برای ورود به جمع صدشرکت برتر ۴۷ درصد رشد داشته است.
با توجه به عمومیت فهرست شرکتهای برتر ایران و وجود انواع شرکتهای تولیدی، خدماتی، بیمهای، سرمایهگذاری و بانکهای شرکتکننده در این رتبهبندی، برای همگن کردن رقم فروش این شرکت ها، مجموع درآمدهای عملیاتی شرکت لحاظ شده است. در مورد بانکها از مجموع درآمدهای مشاع و غیرمشاع آنها استفاده میشود و مجموع درآمدهای بیمهای و درآمد حاصل از سرمایهگذاریها نیز در مورد شرکتهای بیمهای لحاظ میشود. پس از گزینش و رتبهبندی شرکتها بر اساس شاخص «میزان فروش»، این شرکتها بر اساس میزان فروش به دستههای صدتایی تقسیم میشوند و شرکتهای هر دسته بر اساس ۳۲ شاخص دیگر مقایسه و رتبهبندی میشوند. به این صورت شرکتهایی با هم مقایسه میشوند که از نظر اندازه تا حدودی به هم نزدیک هستند. دسته بندی شاخصها شامل «شاخصهای اندازه و رشد شرکت»، «شاخصهای سودآوری و عملکرد»، «شاخصهای بهرهوری»، «شاخصهای صادرات»، «شاخصهای نقدینگی»، «شاخصهای بدهی» و «شاخصهای بازار» است.
ابوالفضل کیانی بختیاری مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی در همایش بیست و دومین سال رتبهبندی شرکتها با اشاره به اینکه یکی از ویژگیهای شرکتهای بزرگ توجه به تحقیق و پژوهش است، عنوان کرد: در ماده ۲ اساسنامه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به این نکته اشاره شده که ۲۵ درصد از عایدات شرکتها باید صرف تحقیق و توسعه شود، اقدامی که اجرایی کردن آن پایداری بنگاههای تولیدی را به همراه خواهد داشت. به گفته مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی، بنگاههای بزرگ به دنبال نوآوری هستند که درخصوص آن ۱۰ اصل مشترک دارند که شامل «مدل سود، شبکه، ساختار مدرن، عملکرد محصول، سیستم محصول، خدمات، برند و...» میشود. کیانی بختیاری درباره پیشینه رتبهبندی شرکتها در کشور نیز اظهار کرد: این شیوه رتبهبندی در سال ۷۷ که نخستین دوره خود را تجربه میکرد، به معرفی ۱۰۰ شرکت برتر کشور پرداخت، این ۱۰۰ شرکت در یک شاخص میزان فروش بررسی و معرفی شدند. به تدریج و با رشد اقتصادی کشور و واحدهای تولیدی و صنعتی در ایران، تعداد شرکتها به ۵۰۰ رسید و شاخصها نیز رشد چشمگیری داشت و به مرور به ۳۳ شاخص رسید. وی مهمترین اهداف برگزاری این رتبهبندی را در تولید اطلاعات درباره بنگاههای اقتصادی کشور و شفافسازی در فضای کسب و کار، رتبهبندی شرکتها از نظر تاثیرگذاری در اقتصاد ملی و گسترش رقابت بین بنگاههای اقتصادی دانست. مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی درادامه افزود: براساس نتایج امسال ۱۰۰ شرکت اول بیش از ۸۸ درصد از کل فروش را به خود اختصاص داده اند؛ این میزان برای ۱۰۰ شرکت دوم ۵/ ۷ درصد و برای ۱۰۰ شرکت سوم ۳/ ۲ درصد بوده است. کیانی بختیاری همچنین با اشاره به نخستین سیاستگذاریها برای برگزاری ۱۰۰-IMI توضیح داد: از مهمترین نیازهایی که در کشور وجود دارد، شفافیت آماری و درآمدی شرکتهای ایران است. آمار شفاف و ارائه آمارهای درآمدی به توسعه کسب و کار و بنگاههای اقتصادی در کشور منجر میشود.
روند ارزیابی شرکت ها
در ادامه مجید درویش، مدیر مرکز رتبهبندی شرکتهای برتر نیز با اشاره به اینکه هر شرکت براساس ۳۳ شاخص ارزیابی میشود، عنوان کرد: به منظور دسته بندی و مقایسه اصولی، شرکتها در دستههای ۱۰۰ تایی با یکدیگر مقایسه شدهاند که این امر این امکان را به وجود میآورد تا شرکتها به لحاظ سطح در یک سطح قرار گیرند. به گفته مدیر مرکز رتبهبندی شرکتهای برتر، در رتبهبندی سال ۹۸ که با توجه به عملکرد مالی شرکتها در سال ۹۷ ارزیابی شده، در مقایسه با دوره زمانی سال قبل این نکته مشهود است که گروه بانکها و خودروسازیها افت بسیاری داشتهاند و گروه فرآوری نفتی در رتبه اول و پس از آن شرکتهای پتروشیمی در جایگاه دوم توانستهاند رتبههای خود را بهبود دهند. درویش افزود: رصد بنگاهها نشاندهنده آن است که به لحاظ دارایی بانکها بیشترین رتبه را به خود اختصاص دادهاند.
حجتالله میرزایی معاون امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این مراسم گفت: براساس نتایج بهدست آمده تنها ۸ درصد از بنگاههای فعال در کشور بالای ۵۰۰ نفر هستند. به گفته میرزایی، مساله بعدی توزیع نامناسب از حیث رشته فعالیت و محل فعالیت بنگاههای تولیدی است، در این خصوص میتوان به این نکته اشاره کرد که در حال حاضر بخش بزرگی از بنگاهها در صنایع کانی غیرفلزی و شیمیایی متمرکز شدهاند که این امر موجب شده بنگاههای تولیدی ما در یک گروه خاص قرار گیرند و آسیبپذیر شوند.
معاون امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ادامه با اشاره به اینکه یکی دیگر از مشکلات بنگاههای تولیدی به تمرکز نامطلوب بنگاهها بازمیگردد، افزود: در حال حاضر بیشتر تمرکز بنگاههای تولیدی در استانهای تهران، آذربایجان شرقی، خوزستان، خراسان رضوی، مرکزی و البرز است؛ این در حالی است که باید برخی از بنگاهها در نوار ساحلی مستقر شوند تا دسترسی به آبهای آزاد برای آنها آسانتر شود. میرزایی معتقد است برای تداوم تولیدات صنعتی چند تحول باید صورت گیرد که یکی از این تحولات به شکلگیری در سطح بازار حرفهای مربوط میشود. به گفته میرزایی، باید هزینه مدیران خوب پرداخت شود، همانطور که ما در بخشهای مختلف ورزشی هزینه مربیان خوب ورزشی را پرداخت میکنیم. مساله بعدی کمک به R&D شرکتها است و در نهایت باید بر جذب نوآوری تمرکز کرد. در ادامه این مراسم محمدباقر عالی رئیس هیات عامل ایدرو نیز در یک اقدام متفاوت به جای سخنرانی خواستار آن شد تا شرکتهای برگزیده درخواست و نظرات خود را مطرح کنند تا شرایط برای رسیدگی به مشکلات این شرکتها به وجود آید. با توجه به درخواست رئیس هیات عامل ایدرو برخی از شرکتهای برگزیده هنگام دریافت جایزه برخی از مشکلات خود از جمله موانعی که در مسیر صادرات با آن روبهرو هستند و قوانین و مقرراتی زائد که برای آنها چالشبرانگیز شده است را مطرح کردند.
در رتبهبندی امسال ۱۰ شرکت پیشرو معرفی شدند. معیار اصلی در انتخاب شرکتهای پیشرو تغییر رتبه فروش شرکتهای فهرست صد شرکت برتر ایران طی چهار سال اخیر است. فهرستی که براساس معیار اصلی فوقالذکر تهیه میشود، با توجه به معیارهای دیگری پالایش میشود. این معیارها عبارتند از: وجود اطلاعات شرکت در رتبهبندی شرکتها برای حداقل سه سال اخیر، منفی نبودن تغییر رتبه فروش شرکت در سال اخیر و زیانده نبودن شرکت. پس از انجام این مراحل، فهرست بهدست آمده توسط کمیتهای از خبرگان صنعت و محیط کسب و کار مورد بررسی قرار گرفته و ۱۰ شرکتی که بهترین نتایج را کسب کرده باشند، بهعنوان شرکتهای پیشرو شناسایی و معرفی میشوند. ۱۰ شرکت پیشرو در رتبهبندی سال ۱۳۹۸ شامل شرکت گروه ارزشآفرینان پاسارگاد، شرکت پالایش نفت اصفهان، شرکت پالایش نفت بندرعباس، شرکت گروه توسعه فراگیر فولاد خوزستان، شرکت سرمایهگذاری توسعه معادن و فلزات، شرکت فروشگاههای زنجیرهای افق کوروش، شرکت فولاد کاوه جنوب کیش، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، شرکت گسترش انرژی پاسارگاد و شرکت معدنی و صنعتی گل گهر است.
بیشترین صعود رتبه
در رتبهبندی سال ۱۳۹۸، شرکت پخش هجرت، شرکت گسترش انرژی پاسارگاد (هلدینگ)، شرکت معماران تجارت آفتاب، شرکت گروه توسعه فراگیر فولاد خوزستان (هلدینگ)، شرکت گروه ارزشآفرینان پاسارگاد (هلدینگ)، شرکت نفت ستاره خلیجفارس، شرکت پتروشیمی فنآوران (هلدینگ)، شرکت فروشگاههای زنجیرهای رفاه، شرکت آهن و فولاد ارفع و شرکت تولیدی فولاد سپید فراب کویر (هلدینگ) بیشترین صعود رتبه را ثبت کردهاند. البته رتبههای سال قبل لحاظ شده در گزارش، بر اساس اطلاعات تجدید ارائه شده در صورتهای مالی سال جاری شرکتها و صرفا بین شرکتهای حاضر در رتبهبندی سال جدید است. در نتیجه در مورد بعضی از شرکتها ممکن است رتبه سال قبل آنها در این گزارش، با آنچه در گزارش سال گذشته آمده است، متفاوت باشد.
شرکتهای تازهوارد
در رتبهبندی امسال، شرکت پخش هجرت، شرکت معماران تجارت آفتاب، شرکت گروه توسعه فراگیر فولاد خوزستان (هلدینگ)، شرکت مجتمع جهان فولاد سیرجان، شرکت فولاد سیرجان ایرانیان، شرکت فروشگاههای زنجیرهای رفاه و شرکت فولاد آلیاژی ایران (هلدینگ) شرکتهای تازه وارد در فهرست صد شرکت اول هستند. منظور از شرکتهای تازهوارد شرکتهایی است که در سال جاری به فهرست صد شرکت اول راه یافتهاند.
بیشترین رشد فروش
اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان مدیریت صنعتی نشان میدهد که در رتبهبندی امسال شرکت نفت ستاره خلیجفارس، شرکت پخش هجرت، شرکت گسترش انرژی پاسارگاد (هلدینگ)، شرکت گروه توسعه فراگیر فولاد خوزستان (هلدینگ) و شرکت گروه ارزش آفرینان پاسارگاد (هلدینگ) بیشترین رشد فروش را ثبت کردهاند.
بالاترین ارزش افزوده
مطابق اطلاعات رتبهبندی سال ۱۳۹۸ شرکتهایی که بالاترین ارزشافزوده را ثبت کردهاند، شامل شرکت صنایع پتروشیمی خلیجفارس (هلدینگ)، شرکت فولاد مبارکه اصفهان (هلدینگ)، بانک ملت (هلدینگ)، شرکت مخابرات ایران (هلدینگ)، شرکت سرمایهگذاری غدیر (هلدینگ)، شرکت گروه مپنا (هلدینگ)، شرکت ملی صنایع مس ایران (هلدینگ)، شرکت سرمایهگذاری پارس آریان (هلدینگ)، شرکت سرمایهگذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (هلدینگ) و شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان (هلدینگ) است.
بیشترین دارایی
در رتبهبندی امسال شرکتها از لحاظ بیشترین دارایی نیز طبقهبندی شدهاند. بر این اساس بانک ملت (هلدینگ)، بانک صادرات ایران (هلدینگ)، بانک تجارت (هلدینگ)، بانک کشاورزی (هلدینگ)، شرکت سرمایهگذاری پارس آریان (هلدینگ)، شرکت صنایع پتروشیمی خلیجفارس (هلدینگ)، بانک پارسیان (هلدینگ)، بانک پاسارگاد (هلدینگ)، بانک رفاه کارگران (هلدینگ) و شرکت گروه مپنا (هلدینگ) بیشترین دارایی را ثبت کردهاند.
بالاترین اشتغالزایی
نتایج رتبهبندی سال ۱۳۹۸ نشان میدهد که شرکت سرمایهگذاری پارس آریان (هلدینگ)، شرکت ایران خودرو (هلدینگ)، شرکت سایپا (هلدینگ)، بانک صادرات ایران (هلدینگ) و بانک ملت (هلدینگ) بالاترین اشتغالزایی را داشتهاند.
بیشترین سودآوری
مطابق اطلاعات سازمان مدیریت صنعتی، شرکت صنایع پتروشیمی خلیجفارس (هلدینگ)، شرکت فولاد مبارکه اصفهان (هلدینگ)، بانک ملت (هلدینگ)، شرکت سرمایهگذاری غدیر (هلدینگ) و شرکت پالایش نفت اصفهان بیشترین سودآوری را داشتهاند.
بیشترین بازده فروش
در رتبهبندی سال ۱۳۹۸ شرکتها به لحاظ بیشترین بازده فروش نیز تقسیمبندی شدهاند. بر این اساس، شرکت سرمایهگذاری توسعه معادن و فلزات (هلدینگ)، شرکت پتروشیمی خارگ، شرکت پتروشیمی فنآوران (هلدینگ)، شرکت سنگ آهن مرکزی ایران، شرکت فولاد مبارکه اصفهان (هلدینگ) بیشترین بازده فروش را داشتهاند.
بیشترین صادرات
به لحاظ بیشترین صادرات نیز شرکتهای صنایع پتروشیمی خلیجفارس (هلدینگ)، پالایش نفت بندرعباس، سرمایهگذاری غدیر (هلدینگ)، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان (هلدینگ) و پتروشیمی زاگرس در رتبه اول تا پنجم قرار دارند.
بالاترین ارزش بازار
از لحاظ بالاترین ارزش بازار نیز شرکت فولاد مبارکه اصفهان (هلدینگ)، شرکت صنایع پتروشیمی خلیجفارس(هلدینگ)، شرکت تجارت (هلدینگ)، شرکت ملی صنایع مس ایران (هلدینگ) و شرکت پتروشیمی مارون (هلدینگ) در رتبههای اول تا پنجم قرار گرفتهاند.
شرکتهای برتر از نظر رشد سریع
در رتبهبندی ۵۰۰ شرکت برتر ایران، ۵ شرکت برتر از نظر رشد سریع بین صد شرکت دوم نیز معرفی شدهاند که شامل شرکت آلومینای ایران، شرکت اندیشهنگار پارس، شرکت باما، شرکت بهرهبرداری و تعمیراتی مپنا و شرکت توسعه بازرگانی برنا است. معیار اصلی در انتخاب شرکتهای برتر از نظر رشد سریع، تغییر رتبه فروش شرکتهای فهرست صد شرکت دوم طی چهار سال اخیر است. فهرستی که بر اساس معیار اصلی اشاره شده تهیه میشود، با توجه به معیارهای دیگری پالایش میشود. این معیارها عبارتند از: وجود اطلاعات شرکت در رتبهبندی شرکتها برای حداقل سه سال اخیر، منفی نبودن تغییر رتبه فروش شرکت در سال اخیر و زیانده نبودن شرکت. پس از انجام مراحل فوق، فهرست بهدست آمده توسط کمیتهای از خبرگان صنعت و محیط کسب وکار مورد بررسی قرار گرفته و پنج شرکتی که بهترین نتایج را کسب کرده باشند بهعنوان شرکتهای برتر از نظر رشد سریع شناسایی و معرفی میشوند.
۱۰ شرکت برتر صادرات گرا
در رتبهبندی امسال ۱۰ شرکت برتر صادراتگرا بر اساس شاخص ترکیبی صادرات مشخص میشوند. این شاخص از ترکیب سه شاخص صادرات، رشد صادرات و نسبت صادرات به فروش بهدست میآید. بنابراین شرکتهایی که در سال مالی ۱۳۹۷ صادرات داشتهاند، بر اساس شاخص ترکیبی صادرات رتبهبندی شدهاند و ۱۰ شرکت اول فهرست، بهعنوان شرکتهای صادراتگرا شناخته میشوند. شرکت بازرگانی صندوق بازنشستگی کشوری، شرکت پتروشیمی خارگ، شرکت پتروشیمی رازی، شرکت پتروشیمی زاگرس، شرکت پتروشیمی لاله، شرکت سرمایهگذاری ایران، شرکت شیرین دارو، شرکت صنایع پتروشیمی خلیجفارس، شرکت لوله گستر خادمی و شرکت معماران تجارت آفتاب ۱۰شرکت برتر در این بخش معرفی شدهاند.
۳۱ گروه صنعتی
در همایش امسال شرکتها به ۳۱ گروه صنعتی نیز تقسیمبندی شدهاند. مقایسه گروههای صنعتی از نظر میزان فروش (درآمد) نشان میدهد گروه بانکها و موسسات اعتباری با ۹/ ۱۷درصد سهم در جایگاه اول، گروه فرآوردههای نفتی با ۵/ ۱۷درصد سهم در جایگاه دوم و گروه پتروشیمی با ۱۴درصد سهم در جایگاه سوم است. کمترین سهم فروش نیز مربوط به گروه صنایع سلولزی است. سه گروه صنعتی از نظر سودآوری شامل گروه پتروشیمی با ۲۸درصد سهم، گروه فلزات اساسی با ۲۱درصد سهم و گروه فرآوردههای نفتی با ۱۴درصد سهم است. سه گروه صنعتی اول از نظر ارزش افزوده شامل گروه پتروشیمی با ۱۸درصد سهم ، گروه فلزات اساسی با ۱۶درصد سهم و گروه بانکها و موسسات اعتباری با ۱۴درصد سهم است. از نظر داراییها نیز سه گروه اول شامل گروه بانکها و موسسات اعتباری با ۵۱درصد سهم، گروه پتروشیمی با ۸درصد سهم و گروه سرمایهگذاریهای مالی با ۶درصد سهم است. سه گروه صنعتی از نظر بازده فروش (حاشیه سود) شامل گروه فلزات اساسی با ۳۸درصد، گروه اکتشافات، استخراج و خدمات جنبی با ۷/ ۳۷درصد و گروه واسطهگریهای مالی با ۳۶درصد حاشیه سود هستند. میانگین بازده فروش ۳۱ گروه صنعتی معادل ۷۷/ ۱۵درصد است. سه گروه صنعتی اول از نظر اشتغالزایی (تعداد کارکنان) شامل گروه بانکها و موسسات اعتباری با ۱۹درصد سهم، گروه وسایط نقلیه و قطعات خودرو با ۱۴درصد سهم و گروه فلزات اساسی با ۸درصد سهم است. سه گروه صنعتی اول از نظر صادرات نیز شامل گروه پتروشیمی با ۴۳درصد سهم، گروه فرآوردههای نفتی با ۲۲درصد سهم و گروه فلزات اساسی با ۱۵درصد سهم است. سه گروه صنعتی اول از نظر شاخص بهرهوری کل شامل گروه فلزات اساسی با ۵۷/ ۱واحد، گروه اکتشاف، استخراج و خدمات جنبی با ۵۶/ ۱واحد و گروه واسطهگریهای مالی با ۵۴/ ۱واحد است. سه گروه صنعتی اول از نظر شاخص بهرهوری کل عوامل نیز شامل گروه واسطهگریهای مالی با ۷واحد، گروه پتروشیمی با ۵/ ۵واحد و گروه فرآوردههای نفتی با ۶/ ۴واحد است. سه گروه صنعتی اول از نظر شاخص بهرهوری نیروی انسانی نیز شامل گروه انرژی با ۱۵ واحد، گروه فرآوردههای نفتی با ۱۴واحد و گروه سرمایهگذاریهای مالی با ۱۳ واحد است. سه گروه صنعتی اول از نظر شاخص بهرهوری سرمایه نیز شامل گروه موسسات بیمهای با ۲۵ واحد، گروه واسطهگریهای مالی با ۱۶واحد و گروه خدمات فنی و مهندسی با ۱۵ واحد است. اگر پراکندگی استانی ۵۰۰شرکت بزرگ ایران را بر اساس «تعداد شرکت» (با در نظر گرفتن محل کارخانه) لحاظ قرار دهیم، استان تهران با ۲۳۹شرکت در ردیف اول قرار دارد. پس از آن استانهای اصفهان با ۳۵شرکت و خوزستان با ۲۴ شرکت در ردیفهای دوم و سوم قرار دارند. استان هرمزگان با ۲۱ شرکت و قزوین با ۱۶ شرکت در رده چهارم و پنجم قرار گرفتهاند.