طرح ایرانی برای کریدور آسیایی

طرح مزبور در حالی مورد استقبال متولیان قرار گرفته است که در جریان سفر هفته گذشته هیات بزرگ عمانی به تهران، مسوولان ایرانی اعلام کردند که به دنبال حضور در بازار کشورهای عربی و شمال آفریقا از طریق عمان هستند و طرف مقابل نیز این پیشنهاد را مطرح کرد که از مسیر کریدور شمال - جنوب به کشورهای حاشیه دریای خزر دسترسی پیدا کند؛ ‌طرحی که بار دیگر در گفت‌وگو با مقامات ازبکستانی به‌عنوان یک راهکار تسهیل‌کننده مورد تاکید قرار گرفته و از آن به مثابه سازوکاری برای توسعه همکاری‌های اقتصادی میان ۵ کشور مذکور نام برده شده است.

در این چارچوب، اعلام شده است که فعال‌سازی ظرفیت‌های تجاری و اقتصادی کریدور شمال به جنوب و اتصال مبادلات تجاری کشورهای شمال ایران به کشورهای جنوب خلیج فارس و شمال آفریقا، فرصت‌های بدیعی را برای بهبود همکاری‌های چندجانبه فراهم خواهد کرد. اما به اعتقاد ناظران، فعال شدن این ظرفیت و عملیاتی شدن این کریدور، به رفع موانع تجاری،‌گمرکی و بانکی وابسته است. بر این اساس، وزیر صمت بر رفع موانع گمرکی با ازبکستان در چارچوب موافقت‌نامه تجارت ترجیحی تاکید کرده است. متولی وزارت صمت در این راستا اعلام کرد: ایران این آمادگی را دارد که از مسیرهای ترانزیتی مانند راه آهن، جاده و بنادر، انتقال کالاهای اعضای این کریدور را بدون محدودیت فراهم کند.

به‌طور کلی، برنامه‌های اخیر ایران در حوزه تجارت خارجی حاکی از نوعی شیفت همکاری‌های تجاری به سمت کشورهای منطقه و همسایگان شمالی است. در واقع پس از اجرایی شدن فاز اول از موافقت‌نامه تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در آبان امسال و برقراری تجارت ترجیحی با اعضای اتحادیه مزبور به‌عنوان گام اول این مسیر سیاستی،‌ اکنون گام دوم از طریق ایجاد یک کریدور پنج جانبه با همسایگان شمالی به همراه عمان، مورد توجه سیاست‌گذار تجاری قرار گرفته است. گامی که بخشی از آن به وسیله توسعه و رفع موانع در روابط تجاری با ازبکستان محقق خواهد شد.

رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران در این ارتباط و در دیدار با معاون نخست‌وزیر ازبکستان در چارچوب سیزدهمین اجلاس کمیسیون همکاری‌های مشترک دو کشور تصریح کرد که‌ توسعه روابط تجاری ایران و ازبکستان محدود به همکاری‌های دوطرفه نیست، بلکه شرایط مساعدی برای ایجاد زمینه‌های لازم برای گسترش همکاری با سایر کشورهای پیرامون است. بر این اساس، در چارچوب کریدور شمال - جنوب و نقش برجسته ازبکستان در آسیای میانه، امکان مناسبی از طریق ایران برای اتصال کشورهای حاشیه خزر و آسیای میانه به کشورهای جنوب خلیج فارس، شمال آفریقا و هند وجود دارد.

از سوی دیگر الیار غنی اف، معاون نخست‌وزیر ازبکستان، ضمن استقبال از همکاری‌های جدید تجاری با ایران، عنوان کرد که‌ برای تعمیق و تقویت همکاری‌ها باید تمام ظرفیت موجود مورد توجه و تفاهم طرفین قرار گیرد. اما در چارچوب این اجلاس مشترک، تفاهم‌نامه‌ای به امضای وزیر صمت ایران و معاون نخست‌وزیر ازبکستان رسید؛ تفاهم‌نامه‌ای که شامل مباحث گمرکی، سرمایه‌گذاری خارجی، انرژی، گردشگری، توسعه فناوری، بهداشتی و فرهنگی و... می‌شود. در عین حال ارتقای سطح همکاری‌ها در حوزه‌های حمل و نقل و ترانزیت کالا، همکاری در زمینه‌های کشاورزی و آب و حوزه اسناد و امور حقوقی در تفاهم‌نامه سیزدهمین اجلاس همکاری‌های مشترک ایران و ازبکستان لحاظ شده است. وزیر صمت همچنین در این اجلاس از آمادگی ایران برای افزایش مبادلات ترانزیتی و ایجاد سهولت و تسریع در احداث خط ریلی ایران، افغانستان و ازبکستان خبر داد.

دیدار با دو مقام دولتی

وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران در دیدار با وزیر سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی ازبکستان اظهار کرد که در صورت فعال‌سازی ظرفیت‌های تجاری و اقتصادی کریدور شمال به جنوب و اتصال مبادلات تجاری کشورهای شمال ایران به کشورهای جنوب خلیج فارس و شمال آفریقا، فرصت‌های جدیدی برای توسعه همکاری‌های تجاری میان این کشورها فراهم می‌شود. وزیر صمت افزود: با توجه به جمع‌بندی‌های انجام‌شده برای افزایش مبادلات تجاری ایران و ازبکستان از سوی هیات‌های تجاری حاضر در این سفر، در صورت امضای توافق‌نامه تجارت ترجیحی میان دو کشور، شرایط برای افزایش همکاری‌ها بیش از پیش فراهم می‌شود. او افزود: درصدد هستیم خط پروازی مستقیم بین ایران و ازبکستان به‌صورت دائمی دایر شود و درخصوص تبادلات مالی راهکارهای موجود از جمله استفاده از ارز ملی دو کشور را به کار بگیریم.

از سوی دیگر، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران در دیدار با معاون نخست‌وزیر ازبکستان در چارچوب سیزدهمین اجلاس کمیسیون همکاری‌های مشترک دو کشور گفت: با توجه به اراده مقامات دو کشور برای تقویت و تعمیق روابط، نه تنها ضرورت دارد که موانع برطرف شود، بلکه باید درجهت توسعه مناسبات و روابط بیش از پیش برنامه ریزی و اقدام کنیم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت کشورمان گفت: طبق آمار میزان صادرات ایران به ازبکستان در ۷ ماه امسال با رشد ۶۳ درصدی مواجه شده است که باید بیش از این تقویت شود. رحمانی اظهار کرد: رفع دغدغه‌های موجود درباره ترانزیت کالا مورد توجه دو طرف است و حتما تلاش می‌کنیم این موانع رفع شود. همچنین ایجاد تسهیلات لازم در صدور روادید با اراده وزارت خارجه و سفرای دو کشور روند مطلوبی را طی می‌کند. الیار غنی‌اف، معاون نخست‌وزیر ازبکستان نیز در دیدار با وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران عنوان کرد: اشتراکات دو کشور برای توسعه همکاری‌ها مورد توجه ازبکستان است و از گسترش همکاری‌های تجاری و اقتصادی با ایران استقبال و حمایت می‌کنیم.

همچنین حسین سلاح‌ورزی، نایب رئیس اول اتاق بازرگانی صنایع و معادن و کشاورزی ایران در همایش تجاری ایران و ازبکستان که در حاشیه سیزدهمین اجلاس کمیسیون همکاری‌های مشترک دو کشور، گفت: ازبکستان با برخورداری از اشتراکات عمیق تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و همچنین به لحاظ جغرافیایی از جایگاه خاصی برای ایران برخوردار است. سلاح‌ورزی افزود: مطمئنا ایران به دلیل موقعیت استراتژیک خود و همجواری با آبراه خلیج فارس و دریای عمان می‌تواند به ارتباط ازبکستان با جهان کمک کند.